آسیب های اجتماعی به دسته ای از نابسامانی ها و ناهنجاری های رفتاری افراد گفته میشودآسیب های اجتماعی
به دسته ای از نابسامانی ها و ناهنجاری های رفتاری افراد یک جامعه، اسیب های اجتماعی میگویند که منشأ آن به بی‌نظمی ها، کژکارکردی های پدیده های اجتماعی و پیامدهای نامطلوب آن ها برمی گردد. این آسیب ها معایبی بهمراه دارد که شامل رنجش روانی، جسمی و مادی اقشار خاص و اسیب پذیر جامعه است.
اهمیت آسیب شناسی اجتماعی
هر جامعه ای با انواع انحرافات و مشکلات، براساس شرایط خود، فرهنگ، رشد و انحطاط خود رو به رو است که بر روی فرآیند ترقی آن جامعه اثرات مخربی میگذارد. شناخت چنین عواملی باعث هموار کردن مسیر حرکت جامعه بسوی ترقی و تعامل میشود، بطوری که برای کمک به سلامت جامعه به غیر از درک عمل آن ها، از تداوم آن عمل با ارائه راه حلهایی جلوگیری میشود. به عنوان مثال مسئله اعتياد بعنوان یک مشکل فردی و یک معضل اجتماعی، مطرح است و همین امر باعث نابودی نیروها و انرژی بارآور جامعه در سطح اجتماعی می شود.
انواع اسیب های اجتماعی
اسیب شناسی اجتماعی، انواع مشکلات موجود از جنبه های مختلف فردی، اجتماعی و غیره در سطح اجتماعی را مورد بررسی قرار می دهد. انواع اسیب های اجتماعی به شرح زیر میباشد :
- آسیب های اجتماعی خانواده:
نخستین نظام نهادی، عمومی و جهانی، خانواده میباشد که برای رفع نیازمندی های حیاتی انسان و بقای جامعه ضرورت دارد. با این که خانواده به عنوان کوچک ترین واحد اجتماعی محسوب میشود ولی هسته اصلی جامعه و پایه و بنای هر اجتماع بزرگ شناخته میشود و در جامعه انسانی از مهم ترین نهادهاست.
عقیده و باور جامعه شناسان اینست که اسیب های اجتماعی، پیرو الگو و مدل خاصی نیست اما مهم ترین عوامل رشد و ترقی هر پدیده ای اینست که اسیب هایش را بشناسید و برای تداوم حیات آن پدیده، آن را رفع کنید. یکی از عوامل ضروری در جامعه، مقابله درست و علمی با آسیب های اجتماعی، درمان یا پیشگیری از گسترش و پیدایش آن هاست. البته آنچه جوامع مختلف را در این مورد از هم متفاوت می سازد، نوع نگرش این جوامع به علل بوجود آورنده آسیب ها و راهکارهای اصلاح و بهبود آن است.
آسیب های اجتماعی باعث رنجش روانی، جسمی و مادی اقشار خاص و آسیب پذیر جامعه می شوند- آسیب های اجتماعی طلاق:
طلاق در جامعه نوعی اسیب اجتماعی محسوب میشود و همه مردم باید برای پیشگیری از وقوع این اسیب اجتماعی با مسئولین، همكاری وهمفكری نمایند تا راه چاره تقویت اعتقادات دینی ومذهبی وتوجه به ارزش های والای انسانی وتحكیم بنیادی خانواده ها و آشنایی خانواده با وظائف وآئین همسر داری وانتخاب معیارها وملاك های ارزشی در انتخاب همسر، را پیدا کنند.
- آسیب های اجتماعی جوانان:
نوجوانان و جوانان در هرروز در محیط بیرونی و اجتماعی، با نگرانی های حاصل از مشکلات روبرو می شوند بطوریکه تأثیر این نگرانی ها در سنین ۱۳ تا ۱۹ سالگی، بیشتر میشود. یکی از مشکلات دائمی جوانان، ناشی از تغییرات هورمونی، فشارهای اجتماعی، بلوغ، فشار مدرسه و ... است. گاهی اوقات مشکلات نوجوان در این دوران با هم فرق میکند؛ به این صورت که مشکلات اجتماعی براساس شرایط زندگی و محیط نوجوان، متفاوت است و حتی باعث کسب تجربه بیشتر و موفقیت در برخی از آنها میشود درحالیکه همین شرایط در برخی دیگر باعث شکست و تأثیرات منفی بر روی آنها میشود.
بخش مهمی از تجربیات و دوران زندگی هر فرد را بلوغ و دوره نوجوانی او تشکیل می دهد. همچنین از افراد مؤثر در حفظ اسرار، خشم، حریم شخصی، سردرگمی، حس حسادت و نگرش های متفاوت آنها می توان به اطرافیان، والدین و بزرگ سالان اشاره کرد و اطرافیان و روان شناس باید بتواند نوجوانان را درک کند و احساسات آنها را بشناسد. یکی دیگر از عوامل بسیار مهم اینست که با فرزندان، صحبت کنند و آنها را نسبت به مشکلات و اتفاقات اجتماعی اطرافشان مطلع کنند.
- آسیب های اجتماعی اعتیاد:
اعتیاد از دیگر اسیب های اجتماعی خانمان سوز به شمار میرود كه اكثر جوانان را درگیر کرده است؛ لذا خانواده ها برای نجات فرزندانشان از این بلای خانمان سوز ، باید از آثار پدیده شوم اعتیاد، شناخت داشته باشند.
- آسیب های اجتماعی اینترنت:
شبکه های اجتماعی نتوانسته اند به اندازه ی سایر رسانه های مجازی، به دلیل قالب بودن فضای گپ و گفت و گو و ریشه دار بودن فرهنگ گفتمانی در کشور ما موردتوجه قرار بگیرند. این شبکه ها میتوانند مانند سایر شبکه های ارتباطی برای اهداف مثبت و منفی بکار گرفته شوند. باتوجه به فواید زیاد شبکه های اجتماعی مجازی، بهتر است بدانید که اسیب های ناشی از آن نوجوانان و جوانان را درگیر کرده است.
با وجود اینکه استفاده از فضای مجازی موجب سهولت در امور میشود ولی اگر آن را به درستی مدیریت نکنید و رهایش کنید؛ نتایج ناگوار و اسیب های متعددی برای کودکان و نوجوانان بهمراه دارد.
- آسیب های اجتماعی ماهواره:
به دلیل این که میزان استفاده از اینترنت و فضای مجازی در تعاملات روزمره افزایش یافته است؛ زندگی روزمره افراد به ویژه قشر جوان دچار تغییراتی شده است. افراد به خاطر جاذبه های این فضا، ساعات زیادی از روز را در آن می گذرانند و تعاملات در این فضا را به تعاملات با اعضای خانواده ترجیح می دهند. این موضوع برای رشد اجتماعی افراد، صدمات جبران ناپذیری را به بار می آورد و ساختار زندگی اجتماعی آنان را دچار تغییراتی میکند.
- آسیب های اجتماعی دانش آموزان:
از عوامل مؤثر در اسیب های اجتماعی دانش آموزان می توان به عدم استفاده صحیح از اینترنت، خشونت، طلاق والدین، اعتیاد، بزهکاری و… اشاره کرد که به- طور نسبی در بخشی از دانش آموزان وجود دارد و ناشی از علل و عوامل خارج از مدرسه میشود. بیشترین موارد تشکیل دهنده ی اسیب های اجتماعی بر اساس تحقیقات، شامل انحرافات اخلاقی، خشونت، خودکشی، دخانیات و بزهکاری می باشد.
عوامل مؤثر در ایجاد آسیب های اجتماعی
منشاء بسیاری از انحرافات اجتماعی براساس مطالعات انجام شده در مورد اسیب های اجتماعی، شامل عوامل زیر میباشد که شرح داده شده است:
>> نابرابری های اقتصادی و اجتماعی:
افراد بر اثر اختلافات طبقاتی هر جامعه، در موقعیت هایی قرار می گیرند که قادر به پیدا کردن نقش های اجتماعی مناسب خود نیستند و اختلافاتی را در هنجارهای اجتماعی بوجود می آورند. در نتیجه، ستیزه هنجارهای اجتماعی باعث ایجاد تفاوت معیارها میشود و عدم پایبندی به قوانین در اثر عدم تعهد به معیارها و تردید در اصالت آن ها بوجود می آید که سبب افزایش تضادهای اجتماعی میشود. کشش به سمت انحرافات اجتماعی، درون این تضاد وجود دارد.
آسيب شناسي اجتماعي به بررسي انواع مشکلات مي‌پردازد که در سطح اجتماعي مطرح هستند >> رفاه اقتصادی خانواده:
روابط انسانی در خانواده های دارای رفاه و درآمد اقتصادی زیاد، بر اثر کثرت کار و یا سرگرمی، ضعیف تر میشود. امروزه والدین و فرزندان، دارای احساسات و عواطف گذشته نیستند؛ به این دلیل که تماس و ارتباط کمتری با هم دارند و از طرف دیگر، افراد مرفه برای تفریحات متنوع در داخل و یا خارج از کشور، موقعیت و زمینه مساعدتری را دارند و بدیهی است که این قبیل امکانات، زمینه بسیار مساعدی برای مصرف و فروش مواد مخدر می باشد.
>> شیوه های تربیتی والدین:
والدین باید برای فرزندان خود اعم از کودک و نوجوانان، محدودیت های مشخص و تعریف شده ای را در نظر بگیرند و به آن ها عواقب صریح تخطی از آنها را بگویند. محدودیت های مشخص به این معنیست که فرزندان بتوانند از آنها تعریف واضحی داشته باشند. فرزندان نسبت به این که والدین، محدودیت هایی را بطور غیر منطقی از بالا به آنها دیکته کنند نظر خوشی ندارند.
والدین باید محدودیت هایی برای برخی از رفتارهای فرزندان قائل شوند و رفتار هایی که مشکل آفرین هستند را محدود كنند؛ یعنی باید رفتارهایی را به آنها توضیح دهند که سلامت و امنیت فرزندان را مشکل ساز می کند( به طور مثال دیر آمدن به منزل، مصرف مواد مخدر ، مشروبات الکلی، افت تحصیلی) و چنین رفتار هایی مورد قبول پدر و مادر ها نیستند.
>> بیکاری:
بیکاری برای انحرافات اجتماعی، زمینه مساعدی را فراهم میکند. بیشترین اوقات افراد بیکار پ در اماکن عمومی نظیر پارک ها سپری میشود و بهترین و مناسبت ترین مکان برای کشش به سمت انحرافات اجتماعی، همین مکان ها می باشد.
>> ستیزه والدین:
محیط خانواده برای تربیت فرزندان به خاطر اختلافات زناشویی و نزاع بین پدر و مادر، ناامن و نامناسب میشود. وقتی خانواده برای زندگی، کانون و محیط مناسبی نباشد؛ انسان در تلاش است تا در خارج از خانواده بیشترین اوقاتش را سپری کند، از این رو وقتی که دیگران، مشکل شخصی آن انسان را میفهمند در نقش انسان دلسوزی ظاهر می شوند و او را برای فرار از این واقعیت تلخ، به سمت اعتیاد و دیگر انحرافات اجتماعی میکشند.
>> فقر مادی خانواده:
مبنا و اساس انحرافات اجتماعی براساس مطالعات علمی، فقر می باشد. با توجه به اینکه اکثر طبقات پائین اجتماعی را مجرمین، معتادین به مواد مخدر و الکل، مبتلایان به امراض روانی و اشخاصی که خودکشی می کنند، تشکیل می دهند؛ از این رو فقر، عامل عمده انحرافات اخلاقی می باشد. از عمده ترین علت انحرافات اخلاقی طبقه فقیر می توان به فشارهای حاصله از شکست در رسیدن به هدف های معین اشاره کرد.
يكي از آسيب هاي اجتماعي خانمان سوز اعتياد است كه اكثر جوانان را مورد هدف قرار مي دهدگردآوری: بخش جامعه سرپوش
- 19
- 6
