انتشار آمار مصرف‌کنندگان مواد مخدر در ایران برای نخستین بار/ تریاک با ۵۳.۲ درصد نخستین الگوی مصرف مواد مخدر کشور

به گزارش فارس، حمیدرضا صرامی دیشب در نشست خبری با اصحاب رسانه استان بابیان اینکه اعتیاد به‌عنوان اولین اولویت آسیب‌های کشور از سوی رهبر انقلاب تعیین‌شده است، اظهار کرد: در آخرین نظرسنجی‌های انجام شده در جامعه بیش از ۹۱ درصد از مردم کشور نخستین مشکل اجتماعی خودشان را اعتیاد مطرح کردند.

وی با بین اینکه در حوزه اعتیاد با چند موضوع مواجه هستیم، قسمت اول نقش خرده نظام‌های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و سیاسی است که بعضاً ناکارآمدی برخی از این خرده نظام‌ها در کشور مشکل اعتیاد را افزایش خواهد داد، افزود: از جمله این خرده نظام‌ها خرده نظام اقتصادی بوده، اساساً بیکاری و فقر و تورم می‌تواند پیش‌زمینه‌های اعتیاد را در یک جامعه گسترش دهد.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر اضافه کرد: در خرده نظام اجتماعی معیوب، بحث کمبود اعتماد اجتماعی و کاهش سرمایه‌های اجتماعی و ضعف مشارکت می‌تواند پیش‌زمینه‌های بری تقویت اعتیاد در جوامع باشد.

وی ادامه داد: در خرده نظام فرهنگی نیز اگر دستگاه‌های فرهنگی به نحو مطلوب عمل نکنند با یک چندپارگی و روزمرگی فرهنگی و یک ندانم‌کاری فرهنگی می‌توانند زمینه گسترش اعتیاد را فراهم کنند و در یک‌خرده نظام سیاسی نیز اگر به نحو مطلوب از مردم در زمینه کنترل آسیب‌های اجتماعی استفاده نشود پیش‌زمینه‌های گرایش را فراهم خواهد کرد.

صرامی بیان کرد: بر اساس آخرین شیوع شناسی که در سال ۱۳۹۴ انجام‌شده است ۵.۴ درصد جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال کشور معادل ۲ میلیون و ۸۰۲ هزار و ۸۰۰ نفر مصرف کنده مستمر مواد هستند.

وی ادامه داد: در خصوص الگوی مصرف مواد در سطح کشور بر اساس نتایج شیوع شناسی، تریاک با ۵۳.۲ درصد و ماری‌جوانا و حشیش و گل و گراس با ۱۱.۹ درصد و شیشه با ۸.۱ درصد و هروئین با ۷.۱ درصد به ترتیب الگوهای اول تا چهارم در کشور هستند به عبارتی باید گفت ورود ماده توهم‌زای ماری‌جوانا، گل، گراس و علف به الگوی مصرف مواد در کشور چشم‌اندازهای جدیدی را در تغییر الگوی مصرف مواد در ایران رقم می‌زند.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: با توجه به آمار ۵.۴ درصدی میانگین نرخ کشوری، میانگین نرخ مصرف مواد در استان آذربایجان شرقی ۱.۲۲ درصد بوده که این قابل قدردانی است چراکه توانسته‌اند از نرخ کشوری پایین‌تر باشند.

وی اضافه کرد: با توجه به بررسی‌های انجام شده در بحث الگوی مصرف مواد مخدر در آذربایجان شرقی، تریاک با ۵۶ درصد و هروئین ۱۲.۹ درصد و شیشه ۹.۵ درصد و شیره تریاک ۵.۲ درصد به ترتیب الگوهای اول تا چهارم هستند، به عبارتی استان در حوزه تریاک از الگوی کشوری تبعیت می‌کند، اما در سایر الگوها میزان مصرف متفاوت بوده و مسؤولان استان باید نسبت به هروئین با حساسیت ویژه و نسبت به شیشه با دقت بیشتری عمل کرده تا بتوانیم کنترل الگوی مصرف را در استان داشته باشیم.

صرامی اضافه کرد: همچنین ۱۴ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال کشور مبتلا به مصرف داروهای بدون تجویز پزشک از قبیل استامینوفن کدئین، دیفنوکسیلات، اکسپکترانت، ریتالین و امثال آن هستند و البته این نرخ در آذربایجان شرقی ۲۱ درصداست و به عبارتی میزان مصرف داروهای بدون تجویز در آذربایجان شرقی از نرخ کشوری بالاتر بوده و دستگاه‌های فرهنگی و بهداشتی باید مداخلات جدی‌تری را در این عرصه داشته باشند تا از گرایش جونان به داروهای بدون تجویز جلوگیری کنند.

*نسل نوجوان و جوان در گرایش‌های مصرف مواد آژیر خطر اجتماعی را به صدا در آورده

وی افزود: میانگین سنی شیوع مصرف مواد در کشور در جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال نیز ۲۴ سال است البته در برخی استان‌ها مثل سیستان و بلوچستان این میزان به ۲۰ سال هم رسیده و تلورانس مابین ۲۰ تا ۲۴ سال بیانگر این بوده که در حقیقت نسل نوجوان و جوان ما به‌نوعی در گرایش‌های مصرف مواد آژیر خطر اجتماعی را به صدا در می‌آورد که همه دستگاه‌ها باید نسبت به این پدیده با حساسیت بیشتری حرکت کنند.

میانگین سنی در مردان ۲۴ سال و در زنان ۲۶ سال /میانگین سنی مصرف مواد مخدر در آذربایجان شرقی نیز ۲۸ سال است

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: میانگین سنی در مردان ۲۴ سال و در زنان ۲۶ سال بوده و این امر نشان‌دهنده بالا بودن عفت جامعه در حوزه زنان نسبت به مواد مخدر بوده اما باید با مداخلات فرهنگی این میانگین سن را د جامعه کنترل کنیم.

وی اضافه کرد: در بحث گرایش جنسیت مؤنث یعنی زنان و دختران به مصرف مواد در جامعه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال ۰.۶ درصد با ۱۵۶ هزار نفر از جمعیت زنان کشور مبتلا به مصرف مواد هستند و به عبارتی حدود ۸ درصد از مصرف‌کنندگان مواد را زنان تشکیل می‌دهند.

صرامی اضافه کرد: میانگین سنی مصرف مواد مخدر در آذربایجان شرقی نیز ۲۸ سال است که نشان‌دهنده شرایط بهتر استان نسبت به میانگین کشوری است.

وی گفت: در حوزه میزان تحصیلات نیز ۲۰ درصد از مصرف‌کنندگان فوق‌دیپلم، لیسانس و فوق‌لیسانس و دکتری هستند و ۸۷ درصد شاغل هستند که مشاغل کارگری ازجمله مشاغل فنی و ساده در بین جمعیت شاغلین در گرایش مصرف مواد رکورد اولیه را به خود اختصاص داده‌اند.

* ۲۲ درصد کارگران مبتلا به مواد مخدر

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: بر اساس آخرین تحقیقی که از طریق تست ادرار و پرسشنامه در جمعیت کارگری در محیط‌های صنعتی انجام شده ۲۲ درصد از کارگران ابتلا به مصرف مواد دارند و این نرخ در آذربایجان شرقی ۲۵ درصد است

وی افزود: طبیعتاً مسؤولان صنایع استان در محیط‌های کارگری باید با جدیت بیشتری برای توانمندسازی کارگران مبادرت کنند تا بتوانیم از گرایش بیشتر کارگران در سال اقتصاد مقاومتی که انسان سالم محور توسعه پایدار است پیشگیری کرده و بتوانیم نیروی سالمی را در پیش‌زمینه اقتصاد مقاومتی داشته باشیم.

صرامی در خصوص الگوی مصرف در بین کارگران کشور اضافه کرد: مصرف مواد مخدر اپیدها با ۱۵.۴ درصد و شیشه با ۸.۳ درصد و حشیش با ۶.۸ درصد به ترتیب الگوهای اول تا سوم هستند و البته این آمار نشان‌دهنده این است که به‌نوعی از الگوهای ملی در جمعیت عمومی کشور تبعیت نمی‌کند غیر از تریاک که یک نوع زنگ خطری است برای جامعه کارگری که باید در حوزه کارگری به آن توجه بیشتری داشته باشیم.

*۲.۱ درصد دانش‌آموزان متوسطه مواد مصرف می‌کنند

وی در خصوص میزان نرخ شیوع مصرف مواد در بین جمعیت دانش‌آموزی گفت: بر اساس تحقیقاتی که در سال ۹۴ انجام شد ۲.۱ درصد از دانش آموزان متوسطه دوم سطح کشور گرایش به مصرف مواد دارند.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: این نرخ در آذربایجان شرقی ۰.۴۴ درصد است که در این خصوص استان آذربایجان شرقی آخرین استان در این حوزه را بوده و به عبارتی نشان‌دهنده این است که مسؤولان استان مداخلات خوبی را داشته‌اند.

وی در خصوص الگوی مصرف در جامعه دانش‌آموزی، بیان کرد: ماری‌جوانا، گل و حشیش الگوی اول و تریاک الگوی دوم و قرص‌های روان‌گردان و ریتالین الگوی سوم هستند، با توجه به این آمار در حقیقت نیازمند آن هستیم که نسبت به الگوهای مصرف باید دقت بیشتری داشته باشیم تا از گرایش آن‌ها به مصرف مواد سنگین جلوگیری شده و اقدامات پیشگیرانه در مدارس از یک وسعت بیشتری برخوردار شود.

* ۲.۶ درصد دانشجویان دانشگاه‌های دولتی به مصرف مواد گرفتار هستند

صرامی گفت: در حوزه دانشجویان بر اساس آخرین بررسی‌هایی که در سال ۱۳۹۲ انجام‌شده ۲.۶ درصد دانشجویان دانشگاه‌های دولتی به مصرف مواد گرفتار هستند اما معتاد نیستند و تجربه مصرف به شکل تفننی و مصرف مبتلا بوده‌اند و ماده گل، ترامادول، حشیش، تریاک، ریتالین به ترتیب الگوهای مصرف در بین دانشجویان ر به خود اختصاص داده‌اند که البته استان آذربایجان شرقی از این سطح میانگین پایین‌تر است.

وی ادامه داد: همچنین دانشجویانی که در خانه‌های مجردی و خوابگاه و در کنار خانواده هستند به ترتیب در تیررس گرایش به مصرف مواد هستند یعنی دانشجویانی که در خانه‌های مجردی هستند میزان آسیب‌پذیری بیشتری دارند، وزارت علوم باید نسبت به دانشجویان خانه‌های مجردی فکر و اندیشه جدیدی را ارائه کنند این قسمت مورد غفلت واقع‌شده است.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان کرد: در خصوص دانشجویان خوابگاهی نیز همه تحت پوشش نوع اقدامات فرهنگی و پیشگیرانه قرار نگرفته‌اند، میزان پوشش در دانشجویان ۱۵ درصد بیشتر نیست و مابقی ۸۵ درصد زیرپوشش نیستند.

وی در خصوص بحث نگرش مردم نسبت به مواد گفت: ۲۷ درصد از جامعه ۱۵ تا ۶۴ سال کشور نگرش بینابین و مثبت نسبت به مواد دارند و این نرخ در استان آذربایجان شرقی ۲۵ درصد است، اگرچه نرخ میانگین استان از نرخ میانگین کشور پایین‌تر بوده اما دستگاه‌های فرهنگی باید در راستای ایجاد نگرش‌های منفی نسبت به مواد تلاش‌های بیشتری انجام بدهند.

صرامی تأکید کرد: حدود ۱۷ درصد جامعه از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال تمایل به مصرف مواد دارند و این زنگ خطر دوم برای جامعه اسلامی است و به این معنی است که در آینده با نرخ رشد مصرف مواجه خواهیم شد، این تمایل به مصرف در استان آذربایجان شرقی ۱۰ درصد بوده و نشان‌دهنده پایین بودن آمار نسبت به میانگین کشوری است اما کنترل این نسل خیلی مهم است.

وی گفت: در بحث ملی نیز مداخلاتی است که باید در حوزه‌های پیشگیری صورت بگیرد، بر اساس نگاه سیاست ستاد و ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری پیشگیری به‌عنوان اولین اولویت در کشور مطرح است، باید با سلسله اقدامات مؤثر اجتماعی زمینه مشارکت مردم را بیشتر کنیم تا سمن‌ها با عشق و علاقه بیشتری وارد این مسئله شوند.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر با تأکید بر اینکه وجود تنها ۹۷۲ سمن در یک جمعیت ۸۰ میلیونی در عرصه پیشگیری بسیار کم است، گفت: وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم باید در تقویت سمن‌های دانش‌آموزی و دانشجویی که حدود ۲۰ میلیون نفر از جمعیت جامعه را به خود اختصاص داده‌اند برای تشکیل این سمن‌های دانش‌آموزی و دانشجویی ضد اعتیاد در عرصه اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر گام‌های مؤثری را بردارند.

وی بیان کرد: وزارت رفاه و تعاون و همچنین وزارت صنایع باید در سمن‌های کارگری جدیت بیشتری را به خرج دهند تا بتوانند همراه با سمن‌های کارگری به استراتژی‌های سیستم اعتیاد را ضربه بزنند.

صرامی خاطرنشان کرد: در کنار تقویت برنامه‌های پیشگیرانه دستگاه‌های فرهنگی ازجمله رسانه ملی آن‌قدری که به موضوعات دیگر می‌پردازد باید به بحث پیشگیری از اعتیاد در راستای توانمندسازی خانواده‌ها و نوجوانان و جوانان گام‌های جدی‌تری را بردارند و انتظار می‌رود صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران برای اینکه بتوانیم از باورهای غلطی که در بین نوجوانان مبتنی بر اینکه مصرف مواد اعتیادآور نیست و از این قبیل شکل‌گرفته بااطلاع رسانی مناسب گام‌ها جدی‌تری را بردارد.

وی گفت: در کنار همه این‌ها از وزارت ارشاد نیز انتظار داریم تا سینمای ضد اعتیاد با گام‌های جدی‌تری و با تولید فیلم‌ها جذاب‌تر بتواند در راستای کاهش مصرف مواد مبادرت کند.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر اضافه کرد: در کنار این مسائل ضربه به بنیان‌های اصلی قاچاقچیان مواد مخدر از نکات مهمی است که باید موردتوجه قرار گیرد، گردش مالی اقتصاد مواد مخدر یک گردش یک هزار و ۵۰۰ تا یک هزار و ۷۰۰ میلیارد دلاری در سال بوده که یک سود ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد دلار را به خود اختصاص می‌دهد.

وی ادامه داد: طبیعتاً جامعه ایران از جامعه جهانی جدا نبوده و قاچاقچیان برای افزایش سود سعی در تقویت و تولید قاچاق دارند، بر همین اساس دستگاه‌های اقتصادی در همراهی با قانون مبارزه پول‌شویی باید گام‌های وسیع‌تری را برای ضربه زدن به قاچاقچیان مواد مخدر بردارند و طبیعتاً اگر دستگاه‌های اطلاعاتی و قضایی این ضربات را به بنیان‌های اقتصادی قاچاقچیان بزنند شرایط کشور در حوزه قاچاق وضعیت بهتری را خواهند داشت.

صرامی در خصوص نرخ شیوع مصرف مواد در بین نوجوانان، گفت: با توجه به اینکه ۲.۱ درصد از دانش آموزان متوسطه دوم سطح کشور دچار مصرف مواد هستند بر اساس تدابیر ستاد مبارزه با مواد مخدر و همکاری وزارت آموزش‌وپرورش نسبت به اجرای طرح توانمندسازی و روش‌های پیشگیری اولیه از اعتیاد در مدارس متوسط کشور گام جدی برداشته شده و در ۳۱ استان برای تربیت مدرس تاکنون بالغ‌بر ۲ هزار و ۳۰۰ نفر مربی با ۱۹ هزار نفر ساعت آموزش مورد آموزش قرار گرفتند.

وی اضافه کرد: بر اساس ماده ۵۷ و ماده ۸۰ و ۱۰۶ قانون برنامه ششم توسعه موظف هستیم تا سال ۱۴۰۰ سالیانه ۵ درصد اعتیاد را کاهش دهیم طبیعتاً با این کاری که آموزش و پرورش شروع کرده ضمن کاهش ۵ درصدی از رشد تجربه مصرف مواد در نوجوانان کشور جلوگیری خواهیم کرد.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه بحث تفریح و لذت‌جویی افراطی و ابراز وجود و کنجکاوی هدایت نشده و لذت بیشت از رابطه جنسی را اصلی‌ترین علل گرایش به مصرف مواد مخدر دانسته و خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود دستگاه‌های فرهنگی آموزش پیش از ازدواج را با جدیت بیشتری پیگیری کنند متأسفانه گرایش معتادین متأهل نسبت به مجردها بیشتر بوده و این زنگ خطر نشان می‌دهد که باید مداخلات بیشتری داشته باشند.

وی با بیان اینکه متأهلین سه علت عدم رضایت عاطفی و جنسی و اقتصادی را در گرایش به اعتیاد مطرح می‌کنند، تأکید کرد: بر اساس تحقیق‌های اخیری که انجام‌شده در خانواده‌هایی که درگیری و اختلاف و تعارض در خانواده آن‌ها وجود دارد این خانواده‌ها فرزندانشان ۲.۲۱ برابر به سمت اعتیاد خواهند رفت و خانواده‌هایی که پدر و مادر و فرزند باهم درگیر هستند فرزندانشان ۲.۶۷ برابر در معرض آسیب اعتیاد قرار خواهد گرفت.

صرامی در پاسخ به سؤالی د خصوص آمار تولید مواد مخدر در داخل کشور، گفت: چیزی به نام تولید مواد در داخل داریم، از سال ۸۴ به این طرف با تولید غیرقانونی توسط افراد سوداگر در عرصه تولید مواد محرک مفتامینیک شیشه مواجه بودیم که با اقدامات بسیار قابل‌توجه نیروی انتظامی به کارگاه‌های تولید شیشه ضربه زده شد به‌طوری‌که سازمان ملل رسماً بر موضوع ضربه به کارگاه‌های تولید شیشه درون کشور صحه گذاشت.

وی تأکید کرد: در رابطه با بحث جنسیت زنان با روند روبه افزایشی روبه‌رو بوده‌ایم، در سال‌های ۸۴ و ۸۵ با آمار ۳ درصدی و در سال ۸۶ با آمار ۶ درصدی و امروز به آمار ۸ درصد رسیده‌ایم هرچند این عدد نسبت به جمعیت زنان در گرایش به مواد مخدر در جمعیت زنان جهان قابل‌مقایسه نیست.

مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: استان خوزستان در رکن استان‌های مصرف مواد قرارگرفته البته در هر ماده‌ای این آمار متفاوت است اما درمجموع عمومی کشور استان خوزستان شرایط ویژه‌تری را دارند.

وی در خصوص اقدامات انجام شده در خصوص فضای مجازی گفت: در بحث فضایی مجازی ۵۱ سایت فارسی‌زبان از طریق پلیس فتا شناسایی و ضربه زده شد و منهدم شدند و این موضوع به شکل مستمر رصد می‌شود و البته باید این رصد بیشتر شود و این‌یک مطالبه اساسی است.

صرامی در خصوص مخدرهای صوتی نیز اضافه کرد: هنوز هیچ پشتوانه علمی در خصوص تأثیر مخدرهای صوتی در تحریک آدرنالین مغز وجود ندارد، چون تحقیق دقیق و عمیقی در این خصوص صورت نگرفته و در سطح جهانی تنها در این خصوص مباحثی انجام‌شده است.