دلایل افزایش قیمت «شیشه» و کاهش «تریاک»

سرهنگ محمد بخشنده، رییس پلیس مبارزه با موادمخدر تهران بزرگ با اشاره به افزایش قیمت مخدر شیشه همزمان با نوسانات بازار ارز گفته بود: در حال حاضر مخدر «شیشه» به ازای هر کیلو ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان به فروش می رسد که قبلا قیمت این ماده کیلویی ۳۰ میلیون تومان بود؛ این در حالیست که برخی دیگر از مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر می‌گویند: افزایش قیمت شیشه به شاخصهای متعددی همچون جمع آوری معتادان متجاهر و دستگیری مواد فروشان، کشف و انهدام لابراتورهای ساخت شیشه و اِعمال محدودیت‌ در مرزهای غربی و رفت و آمد کوله بران وابسته است و تنها متاثر از قیمت ارز نیست.

اسدالله هادی‌نژاد، معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌گو با ایسنا ضمن تشریح موضوع ، با اشاره به اینکه در حال حاضر قیمت «تریاک» در بیشتر مرزهای افغانستان کیلویی ۳۸۰ هزار تومان است، گفت: قیمت تریاک در  مرز افغانستان متفاوت از قیمت آن در خاک ایران و منطقه سیستان و بلوچستان است. همچنین قیمت تریاک در منطقه‌ای مانند کرمان با تهران یا زمانی که به مرز آذربایجان غربی برای خروج از کشور می‌رسد، باز هم فرق می‌کند و ممکن است تا شش یا هفت برابر بیشتر شود.

کاهش قیمت «تریاک»

وی با بیان اینکه قیمتی که از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام می‌شود میانگین قیمت کشوری موادمخدر  است و هنوز نرخ دقیق آن اعلام نشده است افزود: قیمت ۳۸۰ هزار تومانی هر کیلو تریاک در مزرعه‌های افغانستان نسبت به سال قبل ۵۰ درصد کاهش داشته است. سال گذشته روند تولید تریاک در افغانستان دو برابر و حدود ۹۰۰۰ تن تولید بود. اگرچه برآورد ما از میزان تولید تریاک در افغانستان بیشتر است اما با این وجود همین میزان افزایش تولید نیز باعث کاهش قیمت تریاک شده است.

هادی نژاد با بیان اینکه قیمت تریاک در کشورمان نیز نزدیک به سه تا چهار درصد کاهش داشته است، افزود: میانگین قیمت تریاک در ایران با توجه به روند افغانستان و تولیدش باید با کاهش ۵۰ درصدی روبرو می‌شد این در حالیست که علی‌رغم افزایش نرخ ارز، قیمت تریاک در همان رِنج سابق بوده و حتی بین سه تا چهار درصد کاهش داشته است.

دلایل افزایش قیمت «شیشه»

نرخ ارز ؛ یکی از دلایل افزیش قیمت  

 معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه قیمت تریاک حتی در سطح خرده فروشی ممکن است بین سه تا چهار درصد افزایش را تجربه کرده باشد تصریح کرد: قیمت ماده مخدر «شیشه» به دلیل اینکه پیش سازهای تولید آن از خارج از کشور وارد می‌شود و در نتیجه تحت تاثیر قیمت دلار است دچار نوسانات بیشتری شده است که در حال حاضر نرخ دقیق آن مشخص نیست.

هادی نژاد در ادامه با تاکید بر اینکه شاخص‌های متعددی بر روی قیمت شیشه تاثیرگذار هستند، افزود: نمی‌توان به طور دقیق تعیین کرد که تغییر قیمت شیشه تحت تاثیر قیمت دلار است چرا که جلوگیری از ورود شیشه و پیش‌سازها، کشف این ماده مخدر در لابراتوارها و ... بوده است.

وی با بیان اینکه به تازگی تعدادی از معتادان متجاهر در تهران جمع‌آوری شدند که ممکن است درصدی از آنها مصرف کننده شیشه بوده باشند، ادامه داد: همین مسئله نیز ممکن است بر روی قیمت شیشه تاثیرگذار باشد. همچنین کاهش ورود مواد پیش ساز به دلیل اعمال محدودیت در مرزهای غربی کشور و تعطیلی کوله بری و یا کشف لابراتوارهای تولید شیشه از سوی دستگاه‌های پلیسی، اطلاعاتی و امنیتی موجب نوسان قیمت این ماده مخدر شده است.

هادی نژاد در ادامه اظهار کرد: دو سال گذشته زنجیره اقداماتی علیه لابراتوارهای تولید شیشه انجام شد و تعدادی از آنها کشف و منهدم شدند؛ این اقدام باعث افزایش سه برابری قیمت شیشه شد و به همین دلیل نمی‌توان گفت که افزایش قیمت این ماده مخدر تنها تحت تاثیر یک فاکتور خاص مثل افزایش قیمت دلار است.

وی در پاسخ به این که بنابر تصورات قاچاقچیان تریاک را با دلار می‌خرند و می‌فروشند لذا بدیهی به نظر می‌رسد که قیمت آن در داخل باید با افزایش چشمگیر مواجه باشد اما بنابر اظهارات شما کاهش قیمت داشته است؟ توضیح داد: این سوال باید از قاچاقچیان پرسیده شود. ما این سوال را از اروپاییان نیز پرسیده‌ایم، چرا که این سوال برای ما نیز مطرح بود که چطور محموله‌هایی از مواد مخدر وارد اروپا می‌شود و مبلغ فروش آن با وجود قوانین سخت گیرانه پولشویی در اروپا به افغانستان بر می‌گردد؟. با این وجود اگرچه خود اروپایی‌ها نیز پاسخ قاطعی نسبت به این پرسش نداشتند اما این گمانه زنی از سوی آنان وجود داشت که هزینه خرید و فروش ماده مخدر در اروپا به شکل مبادله کالا به کالا مانند ماده مخدر در ازای ماشین، کشتی و یا کالاهای صنعتی پرداخت می‌شود.

پیش‌بینی گرایش مصرف‌کنندگان شیشه به سمت هروئین و تریاک

معاون مقابله با عرضه و امور بین الملل ستاد مبارزه با مواد مخدر همچنین درباره افزایش قیمت شیشه و تاثیری آن بر  گرایش مصرف کنندگان برای مصرف سایر مواد نیز گفت: در گذشته معمولا مصرف کنندگان شیشه به سمت مصرف هروئین یا تریاک می‌رفتند. مصرف کنندگان موادی مانند هروئین و شیشه با مصرف کنندگان ماده‌ای مانند گل متفاوت هستند و مصرف گل پاسخگوی نیاز این افراد نیست. گل ماده مخدری است که معمولا جوانان و دانشجویان قبل از آغاز مصرف مواد دیگر از آن استفاده می‌کنند و برای کسی که مصرف کننده شیشه و هروئین است، مصرف گل پاسخگوی خوبی نیست.

یک کارشناس اعتیاد:

احتمال تغییر الگوی مصرف‌کنندگان شیشه به روش‌های پرخطر مصرف 

با این وجود یکی از کارشناسان حوزه اعتیاد معتقد است گران شدن شیشه یا هروئین ممکن است باعث تغییر الگوی مصرف معتادان و گرایش آنها به سمت محرکهایی مانند گل و مصرف همزمان آنها شود. 

سیدعلی شفیعی، پزشک و کارشناس اعتیاد نیز با اشاره به این موضوع، ضمن بیان اینکه افزایش قیمت دلار به دو شکل می‌تواند بر روی قیمت مواد مخدر تاثیرگذار باشد، تصریح کرد: یکی از این تاثیرات کاهش قدرت مصرف کننده‌ها و دیگری افزایش قیمت مواد مخدر است که به نوعی تابع قیمت جهانی آن محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه زمانی که افراد قدرت خریدشان کاهش پیدا می‌کند به اشکالی گوناگونی واکنش نشان می‌دهند اظهار کرد: بر اساس اینکه افراد مصرف کننده چه ماده‌ای با چه میزان و بنیه اقتصادی هستند ممکن است یا به سراغ ترک ماده مخدر مصرفی بروند و برای مثال از مواد درمانی نگهدارنده استفاده کنند و یا افرادی که از تمکن مالی بالاتری برخوردارند تغییری در نوع مصرف‌شان ایجاد نکنند.

این کارشناس اعتیاد  در ادامه افزود: برای افرادی که امکان ترک برایشان فراهم نیست نیز ممکن است دو اتفاق رخ دهد: یکی آنکه الگوی مصرف‌شان را تغییر دهند و به سراغ مواد ارزانقیمت‌تر بروند و یا اینکه روش مصرف‌شان را برای مثال از مصرف استنشاقی به مصرف تزریقی تغییر دهند تا میزان کمتری از مواد استفاده کنند. این تغییر الگوی مصرف بسیار پرخطرتر است و می‌تواند حالت‌های سایکوز آنها را با شدت بیشتری ایجاد کند.

وی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر تعداد بیشتری از مصرف کنندگان به طور همزمان از چند ماده استفاده می‌کنند، گفت: برای مثال افرادی که مصرف کننده شیشه هستند ممکن است احتمال مصرف تزریقی در آنها افزایش یابد. مصرف کنندگان این ماده ممکن است به سراغ مصرف مواد محرک دیگر و یا داروهایی بروند که هنوز قیمت‌شان افزایش نیافته است. همچنین ممکن است شیوع مصرف مواد محرکی دیگر مانند گل در آنها افزایش پیدا کند.

شفیعی با بیان اینکه بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که مصرف گل در جامعه افزایش پیدا کرده است، افزود: با این وجود اثبات این مسئله که مصرف کنندگان شیشه نسبت به مصرف این ماده تغییر جهت داده‌اند نیازمند تحقیقات بیشتری است. بیشتر این مصرف کنندگان به شکل همزمان چند ماده مخدر را استفاده می‌کنند.

ترفند موادفروشان برای پایین‌آوردن قیمت موادمخدر 

هشدار در خصوص مصرف مواد ناخالص توسط معتادان کم‌بضاعت و بی‌بضاعت 

این کارشناس اعتیاد با بیان اینکه همزمان با افزایش قیمت مواد مخدر و کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان، فروشندگان نیز برای تطبیق با شرایط جدید برای عرضه مواد مخدر با قیمت کمتر به آن ناخالصی اضافه می‌کنند، اظهار کرد: افزودن این ناخالصی‌ها به شدت خطرآفرین است و هر چه ماده‌ای ناخالص تر باشد با عوارض بیشتری همراه است.

شفیعی با اشاره به ناخالصی‌های اضافه شده به پیش ساز ماده شیشه نیز تصریح کرد: بیشتر پیش سازها مواد شیمیایی هستند که ممکن است به آنها انواع داروها افزوده شود. ترکیب این داروها و ناخالصی‌ها الگوی خطرناک‌تری ایجاد می‌کند اما نکته اینجاست که برای افراد با تمکن مالی بالاتر مشکلی ایجاد نمی‌شود و مشکل اصلی برای معتادان بی بضاعت و خیابانی است.

وی در ادامه تصریح کرد: این معتادان مواد ناخالص‌تر و ارزان‌تری استفاده می‌کنند و از آنجایی که از حمایت‌های اقتصادی، اجتماعی و امکانات درمانی نیز بی بهره‌اند شاهد افزایش تعداد معتادان خیابانی هستیم که به دلیل نبود امکانات درمانی وارد سیکل جمع‌آوری معتادان متجاهر می‌شوند.

شفیعی با هشدار نسبت به تغییر الگوی مواد مصرفی و استفاده افراد از ترکیبات ناآشنا نیز تاکید کرد: در این حالت شانس مسمومیت افراد افزایش یافته و معتادینی که پیش از این از ماده خاصی استفاده می‌کردند نمی‌توانند مصرف‌شان را کنترل کنند و نیازمند حمایت‌های لازم برای در جریان قرار گرفتن تغییرات جدید و خدمات درمانی هستند.

افزایش قیمت «شیشه» در مناطق جنوبی شهر جزئی و در شمال‌شهر بیشتر است 

فرصت خوب مراکز درمان و  ترک اعتیاد برای جذب معتادان 

وی در ادامه تاکید کرد: بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که در شمال شهر و مناطق مرفه نشین قیمت شیشه افزایش بیشتری یافته و در مناطق پایین شهر تهران این افزایش قیمت جزئی بوده است اما به طور کلی قیمت شیشه به مقدار قابل توجهی افزایش یافته است.

شفیعی در ادامه تاکید کرد: افزایش قیمت این مواد فرصت خوبی برای جذب افرادی است که به دلیل شرایط مالی نمی‌توانند به مصرف خودشان ادامه بدهند و به سمت ترک مواد مخدر گرایش می‌یابند اما با وجود مراکز درمانی زیادی که در کشور وجود دارد پوشش خدمات درمانی ناکافی است. بسیاری از این افراد نمی‌توانند هزینه درمان‌شان را پرداخت کنند و یا به این مراکز دسترسی نداشته یا حتی از پوشش بیمه‌ای برخوردار نیستند. با این وجود افزایش قیمت این مواد فرصت خوبی جذب این افراد توسط سیستم درمانی و نظام سلامت است.