جامعه آماده در گرو خانواده آماده

ایران کشوری حادثه‌خیز است که همیشه احتمال آن می‌رود بلایای طبیعی و انسان‌ساز در نقاط مختلف آن روی دهد. اگر به سرخط اخبار چند هفته و ماه اخیر نگاهی بیندازیم، می‌بینیم مخاطرات و تأثیرات جانی، اقتصادی و اجتماعی آن در صدر است. سیل در استان‌های غربی، زلزله در خراسان  و... همه نشان از این دارند که مخاطرات همیشه می‌تواند رخ دهد و نکته تعیین‌کننده در میزان خسارات جانی، اقتصادی و طبیعی آمادگی گروه‌های مختلف مردم است.

راهبرد اول استراتژی ٢٠٢٠ فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب‌سرخ و هلال‌احمر «نجات جان‌ها، حمایت از معیشت و تقویت مردم در بلایا و بحران‌ها برای بازگشت به زندگی طبیعی است» که برای رسیدن به این راهبرد مهمترین نکته بالا‌بردن تاب‌آوری و همچنین آمادگی مردم در برابر بلایاست.

جمعیت هلال‌احمر نیز برای آمادگی مردم در برابر مخاطرات تاکنون قدم‌های زیادی را برداشته  و سعی کرده گروه‌های مختلف مردمی همچون کودکان، جوانان، زنان و غیره را با ارایه آموزش‌های عمومی و مقتضای سن آماده مقابله با بلایا کند. بیشتر این آموزش‌ها مبتنی بر آموزش کمک‌های اولیه یا دیگر آموزش‌های تخصصی بوده و به شکلی عام‌نگر مخاطرات را در نظر نمی‌گرفته است.

طرح خادم یا خانواده آماده در مخاطرات آخرین و مهمترین تلاش در سلسله فعالیت‌های جمعیت هلال‌احمر است که سعی می‌کند با در نظر گرفتن شاخص‌های متفاوت و گسترده، مهمترین ساختار اجتماعی یعنی خانواده را با مخاطرات آشنا کرده و حساس‌سازی و آگاه‌سازی را در بین خانواده‌ها انجام دهد.

در طرح خادم برنامه این است که تا ‌سال ١٤٠٠، ٢٥‌میلیون خانواده ایرانی مخاطب و تحت پوشش این طرح قرار گیرند و سعی می‌شود در گام‌های مختلف، نقاط قوت و ضعف طرح شناسایي و اصلاح شده و در نتیجه این طرح روز‌به‌روز تقویت شده و اصلاح شود. از دیگر خصوصیات این طرح توجه به گوناگونی‌های منطقه‌ای است. به‌دلیل تنوع اقلیم و به تبع آن نوع حوادث در مناطق و استان‌های مختلف، سعی شده این گوناگونی‌ها نیز مورد توجه قرار گیرد.

طرح ملی جنبش خادم از بهمن ‌‌سال ١٣٩٥ به صورت پایلوت در تمامی استان‌های کشور در حال اجراست و برای هر استانی در نخستین ‌سال سهمیه‌ای براساس آمار در نظر گرفته شده که تا یک‌ سال همان تعداد خانوار می‌بایست تحت آموزش قرار گیرند و ماهی یک‌بار داوطلبان طرح خادم (خانواده آماده در برابر مخاطرات) با مراجعه به درِ منازل مشخص‌شده حضور یافته و ترجیحا به سرپرست خانوار آموزش‌های لازم را ارایه می‌کنند.

 این طرح فرصتی است تا با ایجاد حساسیت در بین خانوارها و میل به فراگیری آموزش‌های امدادی و تغییر الگوی رفتاری در خانوارها و نسل آینده، فرزندان این مرز و بوم به گونه‌ای تربیت شوند تا خود را هنگام ساخت سرپناه، حفظ محیط‌زیست و شناخت مخاطرات محلی و جغرافیایی حساس کرده و در جهت رفع مشکلات برآیند. مردم می‌توانند با شناخت و آگاهی بیشتر مشارکت در این طرح به‌عنوان داوطلبان این نهاد امدادرسان باشند و اطلاعات امدادی و مورد نیاز را به اعضای خانواده منتقل کنند.

در نهایت طرح خادم می‌تواند در جمعیت هلال‌احمر و بین کارکنان، جوانان، داوطلبان و امدادگران پویایی خاصی را به وجود آورده و فعالیت‌های آمادگی در برابر بلایا را هدفمند کند. از سوی دیگر به‌عنوان یک برند در بین اقشار مختلف مردم معرفی شده و سرمایه اجتماعی جمعیت را بالا ببرد و همچنین رسانه‌ها را نیز به صورت فعالانه با جمعیت هلال‌احمر پیوند داده و کمک به معرفی هر چه بیشتر هلال‌احمر در رسانه‌ها کند.

 از طرفی دیگر طرح خادم با توجه به نوع ساختار، توجه مدیران، مسئولان، رهبران مذهبی و دیگر تأثیرگذاران ساختار جامعه را به خود جلب کرده و باعث تقویت همکاری‌ها در تمامی زمینه‌ها با هلال‌احمر شود.

احمد لجه