به گزارش فرارو،در هفته هایی اخیر که زمین لرزه های بزرگ و کوچک ایران را احاطه کرده و موجب افزایش نگرانی ها دراین باره شده است، در شبکه های اجتماعی بحث های دامنه داری درباره علل این زلزله ها شکل گرفته است. عده ای معتقدند لرزش های پیاپی زمین در ایران امری غیر طبیعی است و دست عامل زمینی و انسانی در کار است. از طرف دیگر زمین شناسان و کارشناسان زلزله این روایت ها را رد می کنند و زلزله های اخیر در ایران را طبیعی ارزیابی می کنند. ریشه شایعات پیرامون زلزله ها در ایران کجاست؟
پس از زلزله حدود ۷.۳ ریشتری در استان کرمانشاه که پهنه ای از غرب ایران را لرزاند، همانند بسیاری از اتفاقات بزرگ در کشور عده ای به دنبال تئوری پردازی پیرامون این موضوع پرداختند که توطئه ای در کار است. در همین راستا نشانه هایی نیز برای اثبات ادعاهای خود مطرح کردند.
پس لرزه های زیر و درشت در استان کرمانشاه و در ادامه آن وقوع زلزله در دیگر مناطق کشور به این تئوری ها دامن زد تا آرام آرام باور به توطئه امری فراگیر شود، به گونه ای که در هر جمعی که سخن از زمین لرزه ها می شود این سوال پیش می آید که آیا عوامل غیر طبیعی در این رخدادها اثر گذارند یا نه؟
پس از زلزله کرمانشاه برخی رسانه ها، مخصوصا تعدادی از کانال های پربیننده خبری گزارش های میدانی منتشر کردند که در آنها ادعا شده بود که در ساعات وقوع زلزله اشیا نورانی در آسمان مناطق زلزله زده دیده شده است و یا این که صداهای عجیب و انفجاری از زمین به گوش رسیده است.
این خبرها برای تکمیل فرآیند تئوری سازی درباره غیر طبیعی بودن زلزله مورد استفاده قرار گرفته است. به گونه ای که حتی گزارش هایی ویدئویی در شبکه های اجتماعی برای اثبات ادعاهای مبلغان تئوری توطئه در این باره وجود دارد. در یکی از این گزارش ها، گزارشگر به پای کوهی که ظاهرا در منطقه سرپل ذهاب است و شکاف های عمیق در آن ایجاد شده رفته است. در این ویدئو این شکاف های عمیق و حتی از نظر بصری ترسناک به تصویر کشیده می کشد، گزارشگر که فقط صدایش شنیده می شود بدون هیچ استدلال علمی می گوید این زمین لرزه غیر طبیعی بوده است. گزارشگر می گوید شاهدان عینی می گویند در دقایقی قبل از زلزله در آسمان رنگ و نورهای عجیبی دیده اند.
در این ویدئو گزارشگر با این پیش زمینه وارد می شود و در ادامه این احتمال را مطرح می کند که ممکن است این زمین لرزه مرتبط با آزمایش های "هارپ" باشد. این ویدئو فقط در سایت یوتیوب نزدیک به ۲۰۵ هزار بار دیده شده است. "هارپ"، مهمترین گمانه زنی مدعیان تئوری توطئه در زمین لرزه های اخیر ایران است. بسیاری از آنها بدون هیچ تردید نقش سلاح هارپ را مطرح می کنند و نسبت به وقوع زمین لرزه ای غیر طبیعی و عظیم در تهران هشدار می دهند.
اما "هارپ" چیست؟، تعاریفی که درباره پدیده هارپ به زبان فارسی وجود دارد، بیشتر به افسانه پردازی شباهت دارد. تعاریف که ذهن را به یاد فیلم های هالیوودی همچون جنگ ستارگان می اندازد.
خلاصه تعاریف کلی "هارپ" اینگونه است: "یک برنامه تحقیقاتی است که به طور کلی عبارت است از تلاش هایی برای ایجاد تغییرات در یونوسفر که دورترین و ناشناخته ترین بخش جو در فاصله بین ۵۰ تا ۱۰۰ کیلیومتری زمین. هارپ این کار را با امواج رادیویی فرکانس بالا که توسط رادارهای خود منتشر می‌کند انجام می‌دهد. بخشی از این امواج در ارتفاع ۱۰۰ تا ۳۵۰ کیلومتری از سطح زمین جذب شده و باعث افزایش شتاب الکترون‌ها در آن منطقه و در نتیجه گرم شدن یونوسفر می‌شوند. امواج آنتن ها پس از اصابت به یونوسفر و بازگشت به زمین قادر می شوند نه تنها به عمق دریا بروند بلکه فراتر رفته و به اعماق زمین نیز وارد شوند."
در ادامه توضیحات منتشر شده درباره هارپ آمده است: «در واقع در واکنش به ارسال امواج از زمین، یونوسفر واکنش نشان می دهد و فرکانس های فوق کوتاهی تولید می کند که پس از اصابت به زمین به داخل آن نفوذ کرده و می تواند انواع پدیده های زیست محیطی را ایجاد کنند و حتی با استفاده از این فرکانس های فوق کوتاه و نیرومند، زمین زلزله و خرابی را باعث شوند. علاوه بر استفاده های تحقیقاتی در مورد شناخت اعماق زمین و معادن و کانی های موجود در آن، این دانش علمی می تواند باعث ایجاد سونامی، خشکسالی، آتشفشان، سیل های عظیم و طوفان های بزرگ شود.»
شایعات فراوانی پیرامون این سلاح در فضای خبری وجود دارد. آمریکا دهه های پیش در آلاسکا پایگاهی تحقیقاتی در این باره راه اندازی کرده است.
تئوری پردازان ایرانی هارپ می گویند در پایگاه های نظامی آمریکا در منطقه که در تمام کشورهای همسایه ایران قرار دارد، با عناوین همچون سیستم راداری، تاسیساتی در راستای سلاح هارپ مستقر شده است.
مبلغان ایرانی هارپ معتقدند که زلزله های اخیر در ایران مرتبط با آزمایش ها و فعالیت های این سلاح است. آنها دیده شدن اشیا نورانی در آسمان ایران و شنیده شدن صداهای عجیب از آسمان و زمین که در سال های اخیر گزارش هایی در این باره در ایران منتشر شده را به عنوان مستندات خود مطرح می کنند.
یکی از روزنامه نگارانی که این روزها درباره هارپ در فضای مجازی می نویسد، نوشته است: «همه چیز از یک صدای قابل تامل و هولناک شروع شد؛ جایی در آسمان آستارا. کمتر کسی می توانست تصور کند این صدا، سرآغاز شروع کدام اتفاق در سرزمین است.»
او همچنین به گزارشی از روزنامه گاردین انگلیس استناد می کند که در آن آمده است "سال آینده، سال زلزله های بزرگ است. دانشمندان معتقدند به علت کاهش سرعت حرکت وضعی کره زمین در سال آینده احتمالا تعداد زلزله های شدید افزایش خواهد یافت."
مدعیان غیر طبیعی بودن زلزله ها در ایران خشکسالی و گرمای پاییز امسال را هم غیر طبیعی می دانند و این وضعیت را مرتبط با زلزله های اخیر و سلاح "هارپ" تحلیل می کنند.
مبلغان تئوری توطئه "هارپ" چه کسانی اند؟
پی بردن به اینکه چه کسانی تئوری توطئه هارپ را پس از زلزله های اخیر در کشور مطرح می کنند، کاردشواری نیست. این تئوری بیش از هر چیز از سوی طیفی از برخی کانال های خبری در تلگرام منتشر شد که پیشینه اطلاع رسانی دقیق و درستی ندارند.
شاید اولین بار کانال پر حاشیه "آمدنیوز" در باره علت زلزله های ایران گمانه زنی هایی را مطرح کرد. برخی دیگر از کانال های خبری نیز با پیگیری آن خط خبری بر مسئله دامن زدند.
اما "آمد نیوز" تنها رسانه ای نبود که این خط خبری را دنبال کرد. برخی خبرنگاران نیز در فضای مجازی به این ماجرا دامن زدند. به طور مشخص خبرنگاران فعال هوادار محمود احمدی نژاد در این باره بیش از دیگران گمانه زنی هارپ را تقویت می کنند.
در روزهای اخیر یک مقاله درباره هارپ به زبان فارسی در فضای مجازی دست به دست می شود که نوشته سرتیپ محمد حسن نامی وزیر ارتباطات دولت محمود احمدی نژاد است. این مقاله در سال ۹۳در سایت دولت بهار منتشر شده حالا لینک آن دست به دست می شود. عنوان این مقاله "هارپ، ابزاری مرگبار در خدمت اهداف سلطه طلبانه استکبار" است.
همچنین مصاحبه ای از دکتر محمد یزدی، معاون آموزش و پژوهش وقت سازمان محیط زیست، در سال ۸۹ مورد توجه قرار گرفته است که در آن از آغاز پروژه تحقیقاتی هارپ در ایران سخت می گوید اما تاکید می کند که این پروژه محرمانه است.
یزدی در آن مصاحبه درباره توانایی های "هارپ" می گوید: "از تمرکز این انرژی می‌توان برای تحریک گسل های زمین و حتی ایجاد زلزله استفاده کرد. تا جایی که گفته می‌شود زلزله هائیتی نتیجه آزمایش‌های آمریکا و به عبارتی تست این فناوری بوده که منجر به بروز آن زلزله شده است. در واقع وقوع بسیاری از پدیده های خاص از جمله سیل پاکستان و زلزله هائیتی با آزمایش این فناوری در آمریکا مرتبط است اما با توجه به فوایدی که این فناوری دارد و می‌تواند منجر به کاهش خشکسالی و یا از بین بردن سکون هوا شود، بدین نتیجه رسیدیم که استفاده از آن از جهات مختلف ضرورت دارد."
این در حالی است که روز ۳۰ آبان ماه امسال دکتر محمد یزدی در گفت و گو با ایسنا اظهار کرده است: «گرچه فناوری هارپ، فناوری قدرتمندی است که برای سیگنال‌های مخابراتی و هواشناسی کاربرد دارد، ولی تاکنون هیچ گزارش علمی مستندی مبنی بر اینکه بتوان با فناوری هارپ زمین را با این قدرت لرزاند وجود ندارد و چنین مسئله‌ای از نظر علمی تا کنون ثابت نشده است.»
همچنین رسانه های نزدیک به جریان محمود احمدی نژاد امروز مصاحبه ای از او را باز نشر داده اند که در اردیبهشت سال ۹۰ از ایجاد "خشکسالی مصنوعی" سخن می گوید. احمدی نژاد در آن سال گفته بود: «كشورهاي اروپايي با استفاده از تجهيزاتی خاص، به گونه اي عمل کرده‌اند كه ابرها، تخليه شده و ابرهاي بارش زا به کشورهای منطقه از جمله ايران نرسد.»
بحث "هارپ" بیش از همه در فضای خارج از ایران از سوی رسانه های روسی مطرح می شود. به نظر می رسد این فضای سازی خبری روس ها هم به رقابت های سیاسی میان آمریکا و روسیه باز می گردد.
منتقدان تئوری "هارپ" چه می گویند؟
با وجود اینکه در فضای افکار عمومی بحث "هارپ" مخاطب زیادی دارد و بسیاری از مردم با حساسیت این موضوع را پیگیری می کنند، اما منتدان طرح این بحث نیز بیکار ننشسته اند و به مبارزه تئوریک با مبلغان آن می پردازند.
تحلیلگران زمین شناسی و زلزله شناسان ادعاها درباره غیر طبیعی بودن زلزله های اخیر را رد می کنند.
دکتر ابراهیم حق شناس عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و سرپرست تیم تحقیقاتی مطالعات "ناپایداری‌های زمین شناختی- ژئوتکنیکی زمین‌لرزه ۲۱ آبان سرپل ذهاب" درباره شنیدن صدای مهیب از زمین در ایلام پس از زلزله گفت: «در همه پدپده‌های لرزه‌ای صداهایی شنیده می‌شود، که دلیل آن ایجاد شکستی در سنگ‌ها است. شکسته شدن سنگ‌ها و انتشار آن شکست، غرشی را در زمان وقوع ایجاد می‌کند.»
او با اشاره به دلایل شنیده شدن صداهای شبه انفجار در سرابله، گفت: «نتایج برداشت‌های اولیه لرزه نگاری ما در این زمینه این است که احتمال در حال وقوع بودن دو پدیده همزمان "فروچاله" و "لغزش" است.»
حق شناس با اشاره به تفاوت‌های فروچاله و لغزش توضیح داد: «در جاهایی که غارهای آهکی وجود دارد و یا منطقه با برداشت بی رویه آب‌های زیر زمینی مواجه است، پدیده فروچاله رخ می‌دهد در چنین وضعیتی زمین به دورن خود فرو می‌ریزد همانند پدیده‌ای که در فرونشست تهران رخ می‌دهد.»
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و مهندسی زلزله با اشاره به مطرح شدن پدیده "هارپ" در زلزله بزرگ کرمانشاه، اظهار کرد: «در اثر این زلزله سنگ‌های آهکی در هنگام ریزش در بسیاری از جاها رگه‌ها و خط‌های سفیدی از خود بر جای گذاشت که به همین دلیل تصور مردم بر این است که از بالا انرژی به کوه‌ها تابانده شده است و این انرژی پدیده "هارپ" است.»
او تاکید کرد: "ولی دلیل این امر پدیده هارپ نیست بلکه بر اثر زلزله ریزش سنگ‌های آهکی رخ داده و بلوک‌های آهکی که از بالا به پایین سقوط کرده‌اند منجر به خراشیده شدن کوه شده است."
همچنین مهدی زارع زلزله شناس درباره ادعاها پیرامون اینکه یک انفجار دلیل زلزله کرمانشاه بوده است، گفت: «اینکه این زلزله طبیعی نبوده حاصل انفجار (اتمی، هسته‌ای یا نظامی) بوده بی پایه و اساس است، چرا که هزاران دستگاه لرزه نگاری این زلزله طبیعی را ثبت کرده‌اند، اگر انفجار بود در دقایق اولیه از سوی تمام مراکز بین‌المللی زلزله شناسی اعلام می‌شد که این اتفاق انفجار بوده نه زلزله طبیعی.»
زارع همچنین ارتباط زلزله کرمانشاه با بحث خشکسالی را رد کرد و گفت: «نظریه‌هایی وجود دارد که خشکسالی بزرگ در جایی که گسل وجود داشته باشد می‌تواند سبب زمین لرزه شود، اما این موضوع در رابطه با زلزله سر پل ذهاب صادق نیست.»
او افزود: «عمق زمین لرزه‌ای که در محدوده سر پل ذهاب رخ داد و باعث تخریب قابل توجه خانه‌ها شد نسبتا زیاد بود و به همین خاطر نمی‌توان ادعا کرد که زمین لرزه کرمانشاه ارتباطی با خشکسالی‌های اخیر داشته باشد.»
اما پروفسور علی نیری، دانشمند و فیزیکدان ایرانی مقیم آمریکا و استادیار فیزیک در دانشگاه چپمن کالیفرنیا اساس بحث اثرگذاری "هارپ" بر زلزله را زیر سوال می برد.
او گفت: «بخشی از این مسئله برمی‌گردد به اینکه بخواهیم هر مشکلی که در جامعه خودمان وجود دارد و به علت بحران سوءمدیریت و عدم مدیریت نتوانستیم از پس آن بربیاییم را با توهم تئوری‌های توطئه حل کنیم و به جای حل مسئله سعی کنیم صورت‌مسئله را پاک کنیم و صورت‌مسئله جدیدی بدهیم و خودمان هم پاسخ صورت‌مسئله‌ای را که دادیم از قبل می‌دانیم و به این ترتیب بتوانیم فراری رو به جلو انجام دهیم.»
او افزود: «نخستین بار شایعه هارپ در ارتباط با زلزله هائیتی که آن هم کشوری فقیر و از نظر تکنولوژی بسیار پایین بود مطرح شد و آقای هوگو چاوز رئیس‌جمهور وقت ونزوئلا این مسئله را مطرح کردند که پیش از آن هم توسط افراد دیگر مطرح شده بود که هارپ چنین قدرتی دارد، اما به‌طور مشخص به زلزله‌ای وابسته نشده بود.»
نیری درباره پروژه "هارپ" گفت: «این یک جنگ الکترونیکی برای منحرف کردن موشک‌هایی خواهد بود که از کشوری متخاصم به آمریکا فرستاده شود یا هر کشور دیگری که قصد استفاده از این تکنولوژی را داشته باشد.»
به گفته او "فعلا حتی به آن مرحله هم نرسیده‌اند. نیروی هوایی آمریکا از سرمایه‌گذاری مجدد در این پروژه منصرف شده است. بنابراین، یا به نتایج لازم رسیده‌اند یا فکر می‌کنند آنچنان که باید و شاید این پروژه برای آنها کاربردی نداشته است."
این فیزیکدان در ادامه با بیان اینکه روس ها با این ادعا که "هارپ وسیله‌ای نظامی‌ست" دامن زدند، افزود: «روس‌ها تمایل داشتند از آمریکایی‌ها عقب نیفتند و به این شایعات دامن زدند که هارپ یک پروژه علمی نیست بلکه سلاح کشتارجمعی‌ست. کسانی که سعی می‌کنند به این شایعات بپردازند کاش بتوانند اصل ماجرا را بفهمند. باز هم تکرار می‌کنم که «کنترل جنگ‌های الکترونیکی» یک مسئله واقعی‌ست، اما اینکه بخواهد زلزله مصنوعی ایجاد کند و شرایط اقلیمی را تغییر دهد یا افکار و اذهان را کنترل کند اساسا غیرعلمی و شبه‌علمی است.»
- 18
- 3
