شیرجه یکی از حرکات ورزش‌های آبی استشیرجه
یکی از حرکات ورزش های آبی به نام شیرجه می باشد. درواقع وقتی فرد، پس از قرار گرفتن در کنار استخر و یا عمقی از آب، اقدام به پریدن در آب می کند؛ به چنین پرشی شیرجه می گویند. افراد صرفا در ورزش های آبی، شیرجه نمی زنند. انواع مختلفی از شیرجه در ورزش هایی ازجمله شنا، فوتبال و والیبال وجود دارد.
تاریخچه شیرجه
عقیده و باور مورخان اینست که مسابقات شیرجه در ابتدا در کشور یونان باستان برگزار شد ولی قدمت آن براساس اطلاعات مربوط به نقوش مقبره ای در شهر ناپل ایتالیا به ۲۵۰۰ سال می رسد. تصویر مردی بر روی سقف این مقبره وجود دارد که از روی سکوی مرتفعی( صخره یا پرتگاه) در حال شیرجه زدن است. افرادی که از روی صخره ها و پرتگاه ها به درون آب های دریای آکاپولکو، پرش کردند؛ از پیشگامان ورزش شیرجه محسوب میشوند.
هنگامی که ژیمناست های آلمانی و سوئدی، حرکات نمایشی خود را در قرن هفدهم برای ایمنی بیشتر در سواحل دریا انجام می دادند و موجب جلب تماشاگرانی به سمت ساحل می شدند، این رشتهٔ ورزشی به تدریج شکل گرفت. پس از تبدیل تمرینات ژیمناستیک آنان به یک رشتهٔ ورزشی، به آن« شیرجهٔ آزاد» می گفتند. در سال ۱۹۰۴ پس از ورود شیرجه به مسابقات المپیک سنت لوئیس آمریکا، از شیرجه ی آزاد، تحت عنوان شیرجه و شنا در زیر آب یاد می کردند.
مسابقات شیرجهٔ ساده در قرن ۱۷ برای نخستین بار در برکه ها و رودخانه ها و بندرها و از روی رودخانه ها و پل ها و صخره های انگلستان انجام می شد. برگزاری مسابقات شیرجهٔ ساده در سال ۱۸۸۹ برای نخستین بار در اسکاتلند با سکوی شیرجه به ارتفاع ۲ متر صورت گرفت. جامعهٔ غریق انگلستان در سال ۱۸۹۵ اقدام به برگزاری اولین مسابقات شیرجهٔ ساده با سکوی پرشی به ارتفاع ۵ و ۱۰ متر کرد و شیرجه در سال ۱۹۰۸ در المپیک بعنوان یک ورزش حرفه ای شناخته شد.
شیرجه دارای انواع مختلفی است و در چند ورزش مختلف مانند شنا، فوتبال و والیبال وجود داردمسابقات شیرجه زنی، پس از المپیک ۱۹۲۴ پاریس به صورت مدرن اجرا شد. سیستم تقسیم بندی شیرجه ها در سال ۱۹۲۹ باتوجه به حالت شروع از روی سکو یا تخته به شش گروه تقسیم شدند که از آن ها می توان به حالت رو به آب یا پشت آب یا مسیر چرخش در هوا به طرف جلو یا عقب معکوس یا در چرخش های حول محور عرضی یا طولی اشاره کرد.
تاریخچه شیرجه در ایران
در سال ۱۳۱۹ و در زمان جنگ جهانی دوم، دایو ۱۰ متری استخر قهرمانی ورزشگاه امجدیه در تهران ساخته شد و به منظور اموزش و تمرین شیرجه روها تا ۶۴ سال مورد استفاده قرار گرفت. پس از افتتاح استادیوم آزادی تا سال ۱۳۵۳، صرفا یک استخر دیگر به نام قهرمانی با ارتفاع سکوی پرش ۱۰ متر وجود داشت.
دو شیرجه رو ایرانی در نخستین دوره بازیهای آسیایی دهلی درسال ۱۹۵۱ شرکت کردند که تقی عسگری و منوچهر خموش نام داشتند. عسگری در رشته تخته و سکو، دو مدال نقره را به دست آورد و در رشته تخته، صاحب برنز شد درحالیکه خموش توانست مقام چهارم را در رشته سکو کسب کند.
دو شیرجه رو ایرانی، پس از گذشت هفت سال در بازیهای آسیایی ۱۹۵۸ توکیو شرکت کردند. این دو شیرجه رو، منوچهر فصیحی و حسن اعظمی بودند که فصیحی در رشته تخته و اعظمی در رشته سکو، موفق به کسب مدال برنز شدند. پس از برگزاری مسابقات ارتشهای جهان در تهران در سال ۱۹۷۳ یدالله باشی توانست مقام اول را از آن خود کند.
از شاگردان این بزرگان شیرجه می توان به افرادی ازجمله عباس خلیلی، محمد آذر پی، هادی نیکو نژاد، حسین صدری، سعید خانلری، امید حیدر پور، علی حسینی، حسن لطفی، بهمن فضل الهی و افرادی از نسل بعد شیرجه ایران که در مسابقات آسیایی هیروشیما شرکت کرده بودند به نامهای مرحوم عادل میرابیان و غلامرضا خبیری نژاد اشاره کرد که خبیری نژاد، مدال طلای آسیا را به دست آورده بود.
برای انجام شیرجه فرد باید آگاهی کافی در این زمینه داشته و مهارت های لازم را آموزش ببیند نوجوانانی برای نخستین بار در سال ۱۳۸۲ در تاریخ شیرجه کشور با انجام حرکاتی از این دایو توانستند باعث افتخار جامعه شیرجه کشور شوند که این حرکات، شامل حرکات سنگین ۳/۵ پشتک، ۳/۵ مهتاب و بالانس سه چرخ بود. این دایو در تاریخ ۶ اردیبهشت ۱۳۸۳ به خاطر تعمیرات اساسی استخر و مشکلات مربوط به آن، پس از دو هفته تلاش و تخریب بلدوزر در ساعت ۹:۱۰ شب سقوط کرد و خاطرات ۶۴ سال افتخار آفرینی را با خود فرود آورد.
آموزش شیرجه در استخر از روی دایو
امروزه شیرجه به مراحل مختلفی تقسیم بندی شده است و شاگرد اموزش شیرجه را از مرحله نشسته در كنار استخر شروع می کند و سرانجام پس از این که تمرینات لازم را اموزش دید با حالت دورخیزوار شیرجه می رود. معمولاً برخی افرادی از قابلیت های جسمانی متعادلی برخوردار هستند و به همین علت میتوانند شیرجه های مقدماتی را در یك یا دو جلسه كه به استخر میروند یاد بگیرند.
اصلی ترین گزینه ی شیرجه، پریدن از روی دایو میباشد. برای این که بتوانید از روی دایو در استخر، شیرجه بزنید باید سه یا پنج قدم به سمت جلو بردارید و بر روی لبه دایو با یک پا، ضربه بزنید تا به میزان کافی ارتفاع بگیرید.
شما برای این که از دایو، شیرجه بزنید؛ باید قدم آخرتان را روی لبه دایو بگذارید و نباید شیرجه به سمت مقابل بزنید بلکه باید به سمت هوا پرتاب شوید. نحوه قرار گیری دست ها و زاویه بدن در اینگونه شیرجه زدن باید حتماً درست باشد. بعد از پرش در آخرین مرحله باید همانند( V) در هوا برعکس شوید؛ سپس دست هایتان را به سمت نوک انگشتان پا بکشید و همانند تیری از کمان به سمت آب شلیک شوید.
نحوه برگزاری مسابقات شیرجه
مربیان و شیرجه روندگان برای برگزاری یک مسابقه باید نسبت به برخی از مسائل، اشنا باشند که از آن ها می توان به تعداد شیرجه و شیرجه از تخته یک متر، تخته سه متر و یا از سکو اشاره کرد.
قوانین مسابقات شیرجه المپیک آمستردام هلند در سال ۱۹۲۸ موجب اجباری و اختیاری شدن شیرجه ها گردید و پس از هر المپیک، شیرجه های اجباری انتخاب می شد. شیرجه ها در این مسابقات براساس مسیر چرخش در هوا به شش خانواده تقسیم شدند که شامل به طرف جلو یا عقب، معکوس یا از تو و چرخشـهای دورانی یا حول محور طولی و نوع شروع آن ها رو به آب و پشت به آب و بالانس هستند.
نحوه شماره گذاری برای شیرجه ها در مسابقات المپیک ملبورن استرالیا در سال ۱۹۵۶ تعيين شد درحالیکه شماره گذاری شیرجه ها تا قبل از آن، از شماره یک تا پنجاه و شش بود و تمام شیرجه های اجرا شده برای تخته سه متر و امثال آن اختیاری بود و به ندرت، شیرجه های پایه و اصلی در مسابقات، قابل رویت بود و شیرجه روندگان بیشتر میخواستند حرکات سنگین را اجرا کنند درحالیکه به اجرای یک شیرجه ساده با مهارت و زیبایی بیشتر، توجه کمتری نشان می دادند. پس از تکامل یافتن مقررات شیرجه، شش خانواده با محدودیت ضریب به مسابقات اضافه شدند.
خطرات احتمالی هنگام شیرجه رفتن
فرد برای شیرجه زدن باید در این زمینه از اطلاعات کافی برخوردار باشد و مهارت های لازم را کسب کرده باشد وگرنه باعث ایجاد آسیب های جدی برای بدن می شود. برخی از مخاطرات شیرجه زدن در آب عبارتند از:
>> ورود بد به آب:
معمولاً آسیب های وارده در اثر برخورد ناشیانه با آب، جدی و خطرناك نیست و احتمالا باعث ایجاد سوزش در بدن برای چند لحظه میشوند که پس از آن رفع می شود. اگر در زمانی که به آب وارد میشوید پاهایتان، بیش از حد برگردد و یا بدنتان را زودتر از زمان لازم بطرف بالا قوس دهید؛ احتمالا به مهره كمرتان ضربه شدیدی وارد میشود.
شیرجه فقط در ورزش‌های آبی انجام نمی‌شود>> فشار وارده به گوش ها:
افراد مبتلا به زكام یا ناراحتی های گوش یا سرماخوردگی ، مجاز به پرش در عمق سه متری آب نیستند؛ چون احتمال عفونت گوش داخلی یا پاره شدن پرده صماخ گوش وجود دارد. افزایش فشار آب، هم زمان با عمق آب میباشد یعنی سرعت افزایش آن برای هر فوت( ۳٪متر) حركت به طرف پائین می باشد.
>> برخورد به تخته یا سكوی پرش:
در شیرجه های گروه مهتاب( تو) و فرنگی، صدمات وارده در اثر برخورد با تخته یا سكوی پرش به ناحیه سر محدود می شود و این اتفاق بخاطر خطای جدا شدن از سكو یا تخته پرش رخ می دهد. در هرصورت، اگر جراحتی بر سرتان وارد شد باید آن را جدی بگیرید و برای معالجه پزشكی اقدام کنید.
>> برخورد به كف استخر با عمق كم آب ویا اشیاء زیر آب:
بزرگ ترين خطر تهدید کننده در زمان شیرجه زدن، برخورد با كف استخر یا اشیاء زیر آب از ناحیه سر میباشد که چنین اتفاقی بخاطر آسیب دیدگی نخاع موجب فلج نسبی و یا مرگ میشود. البته شیرجه روندگان در مسابقات با چنین مشکلی مواجه میشوند؛ بدین دلیل که عمق آب، مطابق با قوانین ومقررات رسمی است.
گردآوری: بخش ورزش سرپوش
- 10
- 5
