دوچرخه سواری
یکی از رشته های بسیار جذاب ورزشی، دوچرخه سواری نام دارد که بعنوان تفریح از دوران کودکی به زندگی بسیاری از افراد وارد شده است.
تاریخچه دوچرخه سواری
در قرن ۱۹ دوچرخه بوجود آمد. یکی از قدیمی ترین ورزش های المپیک، رشته دوچرخه سواری می باشد. این رشته ورزشی در سال ۱۸۹۶ که نخستین دوره المپیک مدرن برگزار شد، در المپیک حضور داشته است. در زمان برگزاری رقابت های دوچرخه سواری آن المپیک ۱۹ دوچرخه سوار مرد از ۵ کشور در ۶ رشته حضور داشتند. ۹ دوچرخه سوار یونانی، ۵ دوچرخه سوار آلمانی، ۲ دوچرخه سوار بریتانیایی، ۲ دوچرخه سوار فرانسوی و ۱ دوچرخه سوار اتریشی در این رقابت حاضر شدند. فرانسه در آن دوره و در این رشته، موفق به کسب ۶ مدال شد که در میان این مدالها ۴ طلا بود و یونان میزبان هم توانست ۴ مدال را از آن خود کند. جالب این که اتریش در این رقابت، موفق به کسب ۳ مدال با همان یک شرکت کننده شد که یکی از مدال ها طلا بود.
معرفی رشته دوچرخه سواری
رشته دوچرخه سواری به ۵ دسته نظیر جاده، پیست، کوهستان، bmx و فورکراس تقسیم میشود.
۱. دسته مسابقات Road یا جاده:
برگزاری مسابقات جاده ای به سه روش میباشد که عبارتست از:
> استقامت جاده:
مهم ترین رشته دوچرخه سواری در المپیک تحت عنوان استقامت جاده شناخته میشود که برگزاری آن به صورت یکروزه ، لوپ یا مرحله ای( مثل تور دو فرانس) می باشد.
> تایم تریل انفرادی:
محبوبیت این دسته از رشته دوچرخه سواری تقریباً به اندازه مسابقات جاده بوده و در المپیک نیز پذیرفته شده است. دوچرخه سواران با فاصله زمانی از یکدیگر، شروع به رکاب زدن به صورت انفرادی می کنند و طبعا در این رقابت، کسی برنده میشود که مسافت تعریف شده را در کم ترین زمان، طی کند.
> تایم تریل تیمی:
هنوز از رشته تایم تریل تیمی در میان رشته های المپیکی استفاده نشده است. این مسابقه دوچرخه سواری مثل تایم تریل انفرادی برگزار میشود و تنها تفاوتشان در اینست که در گروههای ۳ تا ۱۰ نفره به صورت گروهی اجرا می شود.
۲. دسته مسابقات Track یا پیست:
مسابقات رشته دوچرخه سواری پیست، متشکل از سه خانواده به شرح زیر میباشد :
الف. رویدادهای نیمه استقامت:
- تعقیبی تیمی:
در این ماده از دو جهت مخالف پیست، دو تیم ۴ نفره( برای بانوان ۳ رکابزن) به مسافت ۴ کیلومتر( برای بانوان سه کیلومتر) با هم رقابت می کنند. عاقبت تیمی، برنده میشود که توانایی سبقت گرفتن از حریف را داشته باشد یا مسابقه را در کم ترین زمان به پایان برساند.
- تعقیبی انفرادی:
دو رکابزن دراین ماده در یک سوی پیست بطور هم زمان، شروع به رکاب زدن به مسافت ۴ کیلومتر( برای بانوان ۳ کیلومتر) می کنند. در نهایت کسی برنده میشود که مسافت مسابقه را با زمان کمتری به پایان برساند یا از حریفش سبقت بگیرد.
- اسکرش:
۲۴ رکابزن در این رشته دوچرخه سواری به صورت انفرادی در مسیر ۱۵ کیلومتری( ۱۰ کیلومتر برای بانوان) در پیست، مسابقه می دهند. برنده ی این مسابقه کسی است که از خط پایان نسبت به بقیه ی رکابزن ها سریعتر عبور کند.
- دور امتیازی:
تعدادی رکابزن( که تعداد آنها توسط برگزار کننده و باتوجه به عرض پیست مشخص می شود) شروع به رقابت بطور هم زمان می کنند. طول مسیر مسابقه در مسابقات قهرمانی جهان، ۴۰ کیلومتر( برای بانوان ۲۵ کیلومتر) می باشد. بعد از طی کردن هر ۱۰ دوره مسابقه در یک پیست ۲۵۰ متری، یک خط امتیازی تعبیه می شود که نحوه ی امتیازدهی به رکابزنان به ترتیب اولویتیست که از خط، عبور می کنند. رکابزنان در پایان مسابقه برحسب امتیازاتی که گرفته اند، رده بندی می شوند.
- مدیسون:
تعداد تیمهایی که در این مسابقه از رشته دوچرخه سواری می توانند شرکت کنند، حداکثر ۱۸ تیم می باشند که هریک از ۲ رکابزن تشکسل شده است ولی توجه کنید که در هرتیم، فقط یکی از رکابزنان مسابقه می دهد و نفر دیگر بمنظور استراحت کردن، سرعتش را کم می کند. این دو نفر از خطوط امتیازی میانی مسابقه با همکاری یکدیگر عبور می کنند تا طول مسیر مسابقه را طی نمایند که برای مردان، بین ۲۵ تا ۴۰ کیلومتر می باشد.
ب. رویدادهای سرعت:
* اسپرینت یا سرعتی انفرادی:
شروع مسابقه اسپرینت در دوچرخه سواری هنگامی است که ۲ تا ۴ نفر در آن حاضر شوند و رکابزنان باید در پیست بتوانند ۲ یا ۳ دور بزنند.
* تیم اسپرینت یا سرعتی تیمی:
در مسابقه تیم اسپرینت، سه رکابزن در بخش مردان و دو رکابزن در بخش بانوان حضور دارند و هر کدام از آن ها باید در جلوی تیم خود، یک دور پیست ولدروم را رکاب بزند.
* کایرین:
کایرین از جالب ترین رشته های المپیک به شمار می رود. در این رشته دوچرخه سواری سرعت حرکت رکابزنان باتوجه به سرعت حرکت یک موتور سوار در جلوی دوچرخه سواران تعيين میشود. دوچرخه سوارن نباید به هچ عنوان از موتور سوار، سبقت بگیرند. این مسابقات در کشور ژاپن در سال ۱۹۴۸ مرسوم شد و در سال ۲۰۰۰ به المپیک وارد شد و در ژاپن، کلمه ی کیرین به معنای دوچرخه سواری است. طول مسافت مسابقه کایرین، ۲ کیلومتر می باشد. در ابتدا موتور سوار باید با ۲۵ کیلومتر بر ساعت براند ولی در ادامه سرعت او به ۵۰ کیلومتر بر ساعت هم می رسد. او حدود ۷۰۰ متر، پیش از این که مسابقه را تمام کند؛ از پیست بیرون میرود و دوچرخه سواران با سرعتی خارق العاده به رقابت می پردازند.
* کیلومتر( ۵۰۰ متر برای بانوان):
نحوه ی برگزاری این رویداد به صورت انفرادی است و زمان رکابزنان پس از یک کیلومتر( ۵۰۰ متر برای بانوان) رکاب زدن، محاسبه می شود. در این مسابقه برای تمامی شرکت کنندگان به صورت انفرادی زمان گیری می شود و سرانجام قهرمان، کسی است که این مسیر را با کم ترین زمان ممکن تمام کرده باشد. در بازی های المپیک، مسابقه یک کیلومتر جایی ندارد.
ج. رویدادهای سرعتی- استقامتی:
* اومنیوم:
یکی از مواد المپیکی رشته دوچرخه سواری در پیست به نام اومنیوم میباشد که از ۶ ماده مختلف ترکیب شده و نحوه ی برگزاری آن به صورت دو روز متوالی می باشد. رده بندی نهایی آن به اینصورتست که در جدول رده بندی هرکدام از این ۶ ماده، اعداد مربوط به رتبه هر دوچرخه سوار را جمع میکنند. کسی که کوچکترین عدد مجموع را داشته باشد، به عنوان برنده ی این مسابقه محسوب میشود.
در زیر مواردی که در قالب اومنیوم برای زنان و مردان برگزار می گردد لیست شده است:
- بانوان:
> یک دور متحرک
> دور امتیازی( ۲۰ کیلومتر)
> دور حذفی
> تعقیبی انفرادی( ۳ کیلومتر)
> اسکرش
> ۵۰۰ متر تایم تریل
- مردان:
>> یک دور متحرک
>> دور امتیازی( ۳۰ کیلومتر)
>> دور حذفی( که طی این مسابقه هر دور یک رکابزن حذف می شود تا در دور آخر یک رکابزن بعنوان برنده معرفی شود.)
>> تعقیبی تیمی( ۴ کیلومتر)
>> اسکرش
>> یک کیلومتر تایم تریل
۳. دوچرخه سواری کوهستان:
روش برگزاری مسابقات دوچرخه سواری کوهستان به چهار صورت کراس کانتری و کراس کانتری ماراتن و دانهیل و فور کراس میباشد و رکاب زنان از جاهایی مثل سنگ با استفاده از دوچرخه های مخصوصشان بالا میروند و به انجام کارهایی از این قبیل می پردازند.
۴. BMX:
BMX به عنوان موتورکراس برای دوچرخه ها می باشد. طول مسیر آن که باید با دوچرخه پرش کرد، حدود ۳۰۰ و ۴۰۰ متر است.
۵. تریال:
ركابزنان در رشته دوچرخه سواری تریال باید به صورت گروهی توانایی عبور از روی موانع، بدون برخورد چرخ های دوچرخه به زمین را داشته باشند؛ در غیر این صورت برایشان امتیاز منفی درنظر گرفته میشود. ركابزنی در این مسابقه برنده میشود كه كمترین امتیاز منفی را داشته باشد( زمان در این رشته هیچ تاثیری ندارد).
وسایل دوچرخه سواران
- لباس دوچرخه سواران:
از لباسهای دوچرخه سواران می توان به پیراهن و شورت مخصوصی اشاره کرد که جنس آن، حالت آیرودینامیکی بهتری داشته باشد و امکان افزایش عملکرد دوچرخه سوار را با کم کردن مقاومت هوا در سرعت های بالا تأمین کند.
- کلاه دوچرخه سواری:
دوچرخه سواران، قابلیت استفاده از دو نوع کلاه نظیر جنس فایبرگلاس با حالت آیرودینامیکی و جنس چرم را دارند که البته امروزه از کلاه چرم استفاده نمی شود.
- شلوارک های مخصوص دوچرخه سواری:
شلوارک های مخصوص دوچرخه سواری، متفاوت از شلوارک های معمولی است. این شلوارک ها برای راحت تر حرکت کردن، کشسانی بالایی دارند. در طراحی این شلوارک ها از پدهای مخصوصی استفاده شده که می تواند رطوبت را جذب کند و اصطکاک کم تری بر روی زین دارد.
- دامن های دوچرخه سواری:
بعضی از برند ها اقدام به تولید دامن های مخصوص دوچرخه سواری برای بانوان می نمایند. استفاده از این دامن ها درصورتی مناسب است که بانوان از آن ها برای دوچرخه سواری در کوهستان، دوچرخه سواری جاده ای و شهر استفاده کنند.
- کاپشن های دوچرخه سواری:
بر اساس بارش و میزان دمای هوای احتمالی می توان نوع کاپشن دوچرخه سواری را انتخاب کرد .
- دستکش دوچرخه سواری:
معمولاً جنس زیر دستکش از چرم و جیر است، درحالیکه روی آنرا با نخهای ابریشمی بافته اند و به صورت توری است.
- کفش دوچرخه سواری:
جنس کفش دوچرخه سواران، فایبرگلاس فشرده است، یعنی به فنر نیازی ندارد و پلهای مخصوص آن برای پنجه رکاب، مناسب است.
گردآوری: بخش ورزش سرپوش
- 19
- 2