به جرات می‌توان گفت شمشیربازی در سال‌های اخیر و پیش از المپیك ۲۰۱۶ ریو، جایگاه شناخته‌شده‌ای در بین اهالی ورزش نداشت. كمتر پیش می‌آمد كه اخبار پررنگی از این رشته تماشایی به گوش برسد و سال‌های سال در یك میدان كمرنگ خبری، به راه خود ادامه می‌داد. رشته‌ای كه به دلایلی نامعلوم ۹ سال از سال ۵۹ تا ۶۸ منحل شده بود و در سال‌های اخیر در صدد طی كردن راهی بود كه به موفقیت ختم شود. مسابقات المپیك ۲۰۱۶ ریو و حضور ملی‌پوشان شمشیربازی در این رقابت‌ها و درخشش «مجتبی عابدینی» در این مسابقات معتبر،نگاه‌ها را نسبت به رشته شمشیربازی تغییر داد. تا جایی كه این روزها بسياري از ورزش‌دوستان پیگیر نتایج شمشیربازان ایران در نبردهای بین‌المللی هستند. پیگیر رشته‌ای كه سرشار از ریزه‌كاری‌ها، قواعد، قوانین و فنون مختلف است كه برای شناخت آن نیاز است بیشتر از این دیده شود تا علاقه‌مندی به این رشته جالب بیشتر شود.
شمشیربازی سالها مهجور بود و مسئولان ورزش كشور توجه لازم را به این رشته نداشتند؛ آن هم در شرایطی كه بيشتر كشورهای جهان به خصوص آسیایی‌ها به شمشیربازی به عنوان رشته‌ای مدال‌آور در رقابت‌های معتبر ،به ویژه المپیك نگاه می‌كنند و سرمایه‌گذاری‌شان در این رشته به موازات اهمیتی است كه به آن می‌دهند. وضعیت شمشیربازی و شمشیربازان ایران بعد از المپیك و دیده شدن نسبی این رشته، بهتر شده است اما به گفته ملی‌پوشان این رشته كه سالها در بطن رشته شمشیربازی حضور داشتند، هنوز راه درازی در پیش است تا این رشته به جایگاه واقعی خود برسد.شمشیربازان ایران نيز مانند دیگر ورزشكاران ایران در سایر رشته‌ها، از كمبود امكانات سخت‌افزاری به ویژه سالن استاندارد برای شمشیربازی گله‌مند هستند. مسابقات قهرمانی شمشیربازی آسیا مدتی قبل در هنگ‌كنگ برگزار شد و ملی‌پوشان ایران در هر دو بخش زنان و مردان نتایج قابل قبولی كسب كرده و با توجه به میزان بضاعت‌شان با دست پر از این نبرد آسیایی به كشورمان بازگشتند.
قانون ميزبان دو تن از ملی پوشان شمشیربازی كشورمان بود تا این دو ملی‌پوش ضمن تشریح شرایط امروز شمشیربازی، خواسته‌ها و توقعات خود از مسئولان را به گوش سران ورزش كشور برسانند. كیانا باقرپور ۲۴ ساله و علی پاكدامن ۲۷ ساله ساعتی را در تحریریه «قانون» سپری كردند. نتيجه گفت‌وگوی ما با این دو ملی‌پوش شمشیربازی را در زیر می‌خوانید:
عملكرد دختران ایران در مسابقات قهرمانی آسیا (هنگ‌كنگ) خوب بود. این مسابقات را چگونه دیدید؟
باقرزاده:خوشبختانه مسابقات قهرمانی آسیا برای ما دختران شمشیربازی با اتفاقات خوبی همراه بود. ما با تركیب چهار نفره متشكل از من، نجمه سازنچیان، پریماه برزگر و فائزه رفیعی راهی مسابقات شده بودیم و توانستیم به عنوان پنجمی مسابقات در سابر دست پیدا كنیم. اتفاقی كه با توجه به مقام قبلی ما در این مسابقات كه عنوان دوازدهمی بود، یك پیشرفت بزرگ تلقی می‌شد. از طرفی سه نماینده از بین این چهار شمشیرباز موفق شدیم تا مرحله یک سی و دوم نهایی بالا برویم كه برای اولین بار رخ می‌داد. مسابقات قهرمانی آسیا سطح بالایی دارد زیرا بسیاری از شمشیربازان آسیایی در جمع بهترین‌های جهان قرار دارند. ما سال قبل به تیم‌هایی مانند سنگاپور و هند باخته بودیم اما در مسابقات ۲۰۱۷ موفق شدیم آنها را شكست دهیم.
شمشیربازی از آن دسته رشته‌هایی است كه چندان دیده نمی‌شود و اطلاع‌رسانی خوب رسانه‌ای پیرامون آن وجود ندارد. به اعتقاد شما، دلیل این موضوع چیست؟
باقرزاده: شمشیربازی در همه دنیا یك رشته خاص است. آنالیز این رشته را هر فرد عادی نمی‌داند. با این حال به اعتقاد من این رشته در ایران آن طور كه باید و شاید دیده نمی‌شود. یك مدت شمشیربازی نه اسپانسر درست و حسابی داشت و نه پخش مستقیم منظم. بعد از المپیك شرایط بهتر شد و توجه به این رشته افزایش پیدا كرد. در بخش مردان چند اسپانسر جدید آمد و با پخش تلویزیونی نيز همراه بود. اما در بانوان چون پخش تلویزیونی ندارد، به تبع آن اسپانسرهای كافی هم جذب نمی‌شوند.
پاكدامن: از زمانی كه شمشیربازی در بازی‌های آسیایی مدال گرفت و بعد از آن عملكرد عابدینی در المپیك، شمشیربازی برای مردم تا حدودی مهم شد و پیگیرش شدند. بعد از این اتفاق اگر كسی متوجه می‌شد كه من شمشیربازم، برایش جالب بود و از وضعیت این رشته می‌پرسید.پوشش اصحاب رسانه نيز نسبت به قبل بهتر شده است. با این حال به نظر من نیاز است كه این رشته بهتر و بیشتر دیده شود و تصور می‌كنم این روند روز به روز بهتر خواهد شد.
به نظر می‌رسد، شمشیربازی رشته پرمدالی است و بسياري از كشورها روی كسب مدال این رشته، در مسابقاتي مانند المپیك حساب ویژه‌ای باز می كنند؟
پاكدامن: همین‌طور است. هر كشور می‌تواند در المپیك ۱۶ مدال كسب كند زیرا علاوه بر اینكه در دو بخش زنان و مردان برگزار می‌شود، به صورت تیمی و انفرادی نيز هست. براي مثال ما به زودی به مسابقات دانشجویان جهان اعزام می‌شویم و دلیل این اعزام بدون شك امیدی است كه مسئولان به كسب مدال‌های شمشیربازی دارند.
برخي كارشناسان معتقدند كه شمشیربازی یك رشته گلخانه‌ای است و چندان در بخش استعدادیابی فعال نیست. این موضوع صحت دارد؟
پاكدامن: من فكر نمی‌كنم سیستم ملی‌پوش شدن بازیكنان شمشیرباز چندان هم گلخانه‌ای باشد. اگر نگاهی به اعزام‌های چند سال اخیر در شمشیربازی داشته باشیم، متوجه می‌شویم كه در همه رده‌های سنی اعزام داشتیم و خیلی از مدال‌آوران امروز این رشته روزی در رده نوجوانان و جوانان و امیدها به میدان می‌رفتند. البته بحث فوق ستاره‌ها متفاوت است. این افراد جایگزین ندارند و زمان می‌برد تا بتوان جانشین خوبی برایشان پیدا كرد.
باقرزاده: در برخی استان‌ها مانند یزد، ارومیه و اصفهان و ... دختران زیادی به شمشیربازی علاقه‌مند و جذب این رشته می‌شدند. این علاقه‌مندی به مرور و با دیده شدن شمشیربازی در سطح قهرمانی و مسابقات بین‌المللی بیشتر نيز شد. البته اعزام‌های منظم بانوان و برنامه‌های اصولی فدراسیون در بخش شمشیربازی بانوان هم در جذب شدن دختران به این رشته بی‌تاثیر نبود. برای هر مسابقات که قرار است اعزامی صورت بگیرد، مسابقات انتخابی برگزار می‌شود و هیچ چیز از قبل تعیین شده نیست. یعنی همه دختران شمشیربازی به یک اندازه فرصت دارند که بتوانند عضو تیم ملی باشند. شمشمیربازی مثل خیلی از رشته‌ها نیست. یک شمشیرباز برای اینکه بتواند به جمع ۱۶ تیم برود باید نزدیک به ۲۰ مسابقه را با پیروزی پشت سر بگذارد. شرایط متفاوت است. در تیم ملی شمشیربازی دختران، از شهر‌های مختلف بازیکن داریم و این یعنی این رشته مختص به یکی دو شهر یا استان خاص نیست.
در بین عوام از رشته شمشیربازی به عنوان ورزشی گران‌قیمت یاد می‌کنند. آيا اين‌گونه است؟
باقرزاده: تجهیزات این رشته گران‌قیمت است، اما کسی که می‌خواهد این رشته را آغاز کند، می‌تواند از تجهیزات چینی با قیمت مناسب‌تر استفاده کند. بازیکنان ملی‌پوش شمشیربازی حتی یک جوراب نيز خودشان تهیه نمی‌کنند و فدراسیون همه هزینه‌های تجهیزات را بر عهده دارد. تجهیزاتی که باید مورد تایید فدراسیون جهانی باشد.
پاکدامن: خوشبختانه ما در شمشیربازی با مشکل تجهیزات روبه‌رو نیستیم. در واقع مشکل بزرگی که شمشیر بازی دارد، نداشتن سالن مناسب برای این رشته است. سالنی که مناسب رشته‌ای مانند شمشیربازی باشد.
آيا در تهران سالنی که مناسب این رشته باشد، وجود ندارد؟
پاکدامن: شمشیربازی رشته‌ای است که به دلیل نوع نورپردازی و شکل صحیح تصویربرداری نیاز به سالنی بزرگ دارد. در المپیک که مسابقات شمشیربازی پخش می‌شد، تازه مشخص شد که این ورزش در سالنی با چه شکل و شمایلی برگزار می‌شود. اما ما در تهران یک سالن در شیرودی داریم که واقعا استاندارد نیست و پخش آن نيز از تلویزیون بیشتر مایه خجالت ماست. به نظر من سالنی که چند سال پیش از شمشیربازی گرفته شد و به خانه کشتی تبدیل شد، باید به این رشته بازگردد. آن سالن برای شمشیربازی مجهز شده است. اگر آن سالن را به ما بدهند، نوع تصویربرداری و نورپردازی به طور استاندارد انجام مي‌شود و تماشاگران هم بیشتر علاقه‌مند می‌شوند که برای تماشای این مسابقات به سالن بیایند.
باقرزاده: به نظر من هم شمشیربازی نیاز به سالنی دارد که در شأن این رشته باشد. سالن شیرودی به هیچ عنوان پتانسیل این را ندارد که همه زیبایی‌های رشته شمشیربازی را به نمایش بگذارد.
یک انتقاد به فدراسیون شمشیربازی وارد است و آن اینکه چرا با مسئولان صدا و سیما وارد مذاکره نمی‌شود تا شمشیربازی که تا این حد رشته زیبایی است، به جای بسياري از مسابقات و رشته‌های تکراری پخش شود؟
پاکدامن: من فکر می‌کنم که فدارسیون مذاکرات لازم را انجام می‌دهد و به دنبال گرفتن پخش مسابقات هم هست، اما شبکه ورزش نيز به دنبال اسپانسر و تامین مالی خود است. وقتی یک رشته به اندازه کافی حامی مالی ندارد، این شبکه هم رغبتی به پخش مسابقاتش ندارد. اطمینان داشته باشید فدراسیون تلاش خود را در این راستا می‌کند. البته ما سالن استاندارد هم نداریم که بتواند درست و به وضوح رشته شمشيربازی را به نمایش بگذارد. سالنی كه ما در آن مسابقه می‌دهیم واقعا استاندارد نیست و اگر حریفان خارجی ما این سالن را ببینند، خیلی تعجب می‌كنند!
هر دوی شما ورزشکارانی هستید که با رییس و دبیر فدراسیون شمشیربازی نسبت فامیلی دارید. این نسبت فامیلی به شما کمک کرده است یا مشکل ساز بوده است؟
پاکدامن: من زمانی که شمشیربازی را شروع کردم هنوز با آقای فخری فامیل نشده بودم، اما بعد از اینکه با يكديگر فامیل شدیم شرایط برای من سخت‌تر شد. در تمام اردو‌ها بیشترین سخت‌گیری را به من می‌کرد. همیشه من اولین نفر تنبیه می‌شدم. خدا شاهد است که بار‌ها تا پای سفر برای من مسابقات انتخابی می‌گذاشتند. حرف و حدیث به دلیل این نسبت فامیلی پشت سر من زیاد بود، اما با سخت‌گیری‌هایی که مي‌شد بیشتر توانستم رشد کنم و از این بابت ناراحت نیستم. هیچ وقت به این شکل نبود که نسبت خانوادگی موجب شود من پیشرفت کنم. این موضوع نگاه‌ها را بیشتر معطوف من کرد و کارم را هم سخت‌تر.
باقرزاده: متاسفانه همیشه این بحث مطرح است که من به خاطر اینکه دختر رییس فدراسیون هستم، در تیم ملی حضور دارم و این تصور تا زمانی که من مربی بشوم نیز کماکان وجود خواهد داشت. البته در چند سال اخیر و در شرایطی که من توانستم با اتکا بر توانمندی خودم برای شمشیربازی ایران افتخار آفرینی کنم، همه اهالی شمشیربازی به این باور رسیدند که هرکس در هرجایگاهی قرار دارد، لیاقت آن جایگاه را دارد. باید بگویم که این نسبت فامیلی با رییس فدراسیون نه تنها به من کمکی نکرده، موجب اذیت هم شده است. چون همیشه نگاه‌ها به من جور دیگری بود. اولین مدال تیمی که دختران ایران بعد از ۳۷ سال کسب کردند را نفراتی به‌دست آوردند که من هم عضوشان بودم و از آن به بعد هم همیشه در جمع مدال‌آوران دختر ایران حضور داشتم. همین قضیه باعث شد كه کم‌کم نگاه‌ها تغییر کند. خوشبختانه ملی‌پوشان شمشیربازی همیشه همدیگر را حمایت می‌کنند و ارتباط خوبی با يكديگر دارند.
شمشیربازی جزو آن رشته‌هایی است که همه ملی‌پوشانش با هم رفیق و همدل هستند. در برخي رشته‌ها وقتی يک بازیکن ستاره می‌شود بقیه هم‌تیمی‌هایش نسبت به او گارد می‌گیرند. اما در شمشیر بازی این‌گونه نیست.
پاکدامن: همین طور است. در شمشیربازی زمانی که ما وارد شدیم، مجتبی عابدینی یک ستاره بود و این ستاره بودن از همه لحاظ است؛ نه تنها از منظر قهرمان بودن و درخشش در سطح جهان. ما روند خوب‌مان را با يكديگر پیش گرفتیم. همیشه همدل و کنار نيز بودیم و این همدلی به پیشرفت ما کمک زیادی کرده است. افت یک نفر به معنای افت همه است. بعد از المپیک نيز همه با هم تلاش کردیم که عنوان چهارمی مجتبی از آنجایی که منجر به کسب مدال نشده است، به عنوان مدال‌آوری قلمداد شود. خدا را شکر که در نهایت هم به عنوان مدال برنز برای او حساب شد.
یک باور دیگری که مردم دارند این است که بازیکنان شمشیربازی به اصطلاح «بچه پولدار» هستند و نیازی به جایزه و قرارداد‌های آنچنانی ندارند. این باور چقدر صحیح است؟
پاکدامن: این‌گونه نیست. ما نيزبه اندازه خودمان به پول نیاز داریم. به هیچ عنوان بچه پولدار نیستیم.
باقرزاده: البته این باور شاید به دلیل تجهیزات گران‌قیمت این رشته در بین مردم وجود دارد، اما ما بچه پولدار نیستیم. همه تحصیل‌کرده و فرهیخته هستند، اما از لحاظ مالی فوق العاده نیستند.
وضعیت لیگ و قرارداد‌هاي شمشیربازی نيزچندان تعریفی ندارد. این‌طور نیست؟ مبلغ سقف قرارداد یك شمشیرباز در لیگ ایران چقدر است؟
پاکدامن: راستش را بخواهید رقم‌های پرداختی به شمشیربازان در یک فصل لیگ خنده‌دار است. برای یک ورزشکار، ۱۰ میلیون در یک فصل پول زیادی نیست. آن هم در حالی که در برخی رشته‌ها مانند والیبال قرارداد‌های چند صد میلیونی بسته می‌شود. من چند وقت پیش که والیبالیست‌ها برای تست به آکادمی آمده بودند و اتومبیل های‌شان را دیدم ،بسيار تعجب کردم. البته مقایسه کار درستی نیست، اما در کل بهتر است که توجه بیشتری از لحاظ مالی بشود. باشگاه‌هایی مانند پیکان، سایپا، سپاهان و ... چرا در رشته‌ای مانند شمشیربازی تیم داری نمی‌کنند؟ مگر یک تیم شمشیربازی در طول یک فصل چقدر هزینه بر است؟ من چند سال عضو تیم دانشگاه آزاد بودم اما در فصلی كه گذشت به تیم بیمه معلم كه تیمی تازه وارد بود پیوستم. این تیم بامبلغی نزدیك به دو برابر مبلغی كه از دانشگاه آزاد به من پرداخت می‌شد با من قرارداد بست و خوب طبیعی بود كه من به این تیم برود. اگر اسپانسرها جذب شمشیربازی شوند و قراردادهایی با مبالغ بالاتر ببندند، بي‌شك فرهنگ‌سازی نسبت به این رشته بیشتر و بهتر می‌شود.ورزشكارانی مانند مجتبی عابدینی و من از لحاظ سنی در شرایطی هستیم كه ورزش كردن شغل ماست و برای اینكه بتوانیم در تیم ملی درخشش لازم را داشته باشیم بهتر است كه از لحاظ مالی نيز حمایت شویم.
باقرزاده: در لیگ بانوان هم مبالغی نزدیک به چهار یا پنج میلیون به شمشیربازان دختر داده می‌شود و سقف قراردادها معمولا همین‌قدر است. مبلغی که کم است.اگر بخواهم از رشته‌های دیگر مثال بزنم می‌توانم به هندبال اشاره كنم. من دوستانی دارم كه هندبالیست هستند و قراردادهایي بسيار بالاتر از این می‌بندند. من بعضی وقت‌ها درباره مبلغ قراردادم به دوستانم دروغ می‌گویم. در واقع خجالت می‌كشم كه بگویم برای یك فصل فقط چهار میلیون قرارداد بسته‌ام. البته همه این مشکلات كه در شمشیربازی به ویژه در لیگ شمشیربازی وجود دارد، به نبودن اسپانسر و به تبع آن نبودن سالن استاندارد و ... برمی‌گردد. اگر پخش مسابقات متداول باشد، تصویربرداری‌ها اصولی باشند و این رشته بیشتر دیده شود، بي‌شك ارگان‌ها علاقه‌مند می‌شوند که در شمشیربازی هم تیم‌داری کنند. البته بانوان با موضوع ممنوعیت پخش تلویزیونی هم مواجه هستند كه البته با توجه به نوع پوششی كه دختران شمشیربازی دارند، این موضوع قابل حل است. پوشش دختران شمشیر باز از تكواندو و كاراته بیشتر است و این رشته‌ها پخش می‌شود.
آيا فدراسیون برای پس گرفتن سالنی كه درگذشته در اختیار شمشیربازی بود از فدراسیون کشتی، مذاکراتی با وزارت ورزش و جوانان داشته است؟
پاکدامن: بسیار زیاد. این مذاکرات با همه وزیران از جمله عباسی، گودرزی و سلطانی‌فر و حتی قبل از آن انجام شده و البته قول‌هایی هم وزارت ورزش داده است، اما هنوز این قول‌ها عملی نشده است. در واقع قول داده شده كه سالنی استاندارد برای فدراسیون مهیا كنند اما در حال حاضر در حد وعده باقی مانده است. سالنی كه در اختیار فدراسیون كشتی قرار گرفته است، به عنوان محل تمرین استفاده می‌شود اما اگر در اختیار شمشیربازی باشد بدون شك برای مسابقه و حتی برگزاری مسابقات بین‌المللی،گرفتن میزبانی و حتی برگزاری اردوهای مشترك با شمشیربازان خارجی استفاده می‌شود. ایران اگر بتواند یك مسابقه گرندپری خوب برگزار كند، می‌تواند از فدارسیون جهانی تجهیزات و لوازم زيادي بگیرد.این‌ها همه مزایایی است كه در صورت داشتن سالن ایجاد می‌شود.
باقرزاده: آن سالن را زمانی که شمشیربازی منحل شد به کشتی دادند. البته اگر سالن دیگری نيز بدهند ما راضی هستیم. اما ما سالن استاندارد می‌خواهیم و این خواسته زیادی نیست. سالنی كه این روزها به نام خانه كشتی از آن استفاده می‌شود، سیم‌كشی‌های مخصوص شمشیربازی را دارد و حیف است كه به فدراسیون شمشیربازی برنگردد. رشته شمشیربازی در مدت اخیر، مسیر رشد و پیشرفت را پیدا كرده است و حیف است كه به دلیل كمبود امكانات، این مسیر متوقف شود.
- 18
- 1
