کاسپاروف: آدم از تکنولوژی جلوتر است

گری کاسپاروف در ۲۲ سالگی جوان‌ترین قهرمان شطرنج تاریخ شد ضمن اینکه مسابقه مشهور او با ابرکامپیوتر «آبی عمیق» از کمپانی IBM باعث ایجاد رابطه میان شطرنج و هوش مصنوعی شد. او حالا روی مبارزه با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، تمرکز دارد. کاسپاروف با مایلز اوبراین درباره همه چیز صحبت کرده؛ از شطرنج تا مداخله در انتخابات.

گری کاسپاروف متشکرم که به ما ملحق شدی. ما را به سال ۱۹۹۷ ببر و مسابقه‌ات با یک ماشین. فکر می‌کنی انسان هنوز هم برتری دارد؟

- بله، احتمالاً. ما مسابقاتی برابر کامپیوترهای دیگر داشتیم اما آبی عمیق معروف بود به اینکه تفکر دارد. من در سال ۱۹۸۹ راحت شکست‌شان داده بودم اما برابر موتورهایی مثل فریتز یا کوچولوی عمیق با مشکلاتی مواجه شدم ولی چیزی که آن موقع متوجه نشده بودم این بود که ماشین همیشه یکنواخت عمل می‌کند بنابراین موضوع، حل یک مسأله غیرممکن ریاضی نبود. آبی عمیق در مقایسه با استانداردهای امروزی یک موتور فوق‌العاده نبود، شاید اپلیکیشن رایگان شطرنج گوشی شما از آن قوی‌تر باشد. موتورهای شطرنج که شما می‌توانید آنلاین بخرید ممکن است بتوانند قهرمان امروز جهان، مگنوس کارلسن را شکست دهند.

مردم آن موقع به مسابقه‌ات به عنوان یک نوآوری بنیادی نگاه می‌کردند، این اغراق نبود؟

- نه و مهم درس‌هایی بود که می‌شد از این نوآوری گرفت. از نظر من این اتفاق یک آغاز برای رویارویی انسان و ماشین بود. ما باید انسان را با کمک ماشین مورد محاسبه قرار دهیم. در هر چیزی که بتواند سیستم اصلی و هسته‌ای در نظر گرفته شود، ماشین بهتر عمل می‌کند، شطرنج، هر بازی ویدئویی و هر چیز دیگر. این یک دلیل ساده دارد و آن تکامل ماشین‌ها نیست چون در این دنیا هیچ تکاملی وجود ندارد. هر ماشینی مرتکب خطا می‌شود اما موضوع، دقت است و هوشیاری که ماشین‌ها در طول یک مسابقه از خود بروز می‌دهند و این با انسان تفاوت زیادی دارد.

شاید درست باشد اگر بگوییم تو اولین کارگر ذهنی در جهان هستی که شغلش را به ماشین داد؟

- اینکه بگوییم ماشین شغل انسان را گرفت، زیاده‌روی است. تهدید کرد، به خطر انداخت و به چالش کشید چون شطرنج متوقف نشد. مردم هنوز شطرنج بازی می‌کنند. در واقع شطرنج امروز خیلی محبوب‌تر از ۲۵ سال پیش است که یکی از دلایلش کامپیوترها هستند. تعداد کسانی که می‌توانند بازی‌های شطرنج را دنبال کنند و متوجه شوند چه اتفاقی می‌افتد، خیلی بیشتر شده. می‌توانند مسابقات بازیکنان طراز اول جهان را تماشا کنند و حتی نیازی به تحلیل و گزارش هم ندارند، همه چیز روی صفحه کامپیوترشان هست.

آیا به نکته بزرگتری درباره تکنولوژی اشاره می‌کنی؟ ما همیشه این ترس را داریم که تکنولوژی جای ما را بگیرد اما مثل اینکه همیشه اینطور نیست؟

- هیچ وقت اینطور نبوده. منظورم این است کسانی که این ترس را گسترش می‌دهند از این واقعیت غافلند که در تاریخ بارها، انسان با چنین چالش‌هایی مواجه شده است. خیلی صنایع نابود شده، کارها از دست رفته اما مردم مصمم‌تر شده‌اند. در حال حاضر هم خیلی‌ها فراموش کرده‌اند تکنولوژی دلیل اصلی زندگی‌شان است و اینکه می‌توانند از تکنولوژی شکایت کنند. داستان همیشه اینطور است، ما فکر می‌کنیم مشکلات‌مان مهارت دارند و راه مبارزه را بلدند اما فکر می‌کنم در نهایت باعث می‌شود بیشتر انسان باشیم و خلاقیت بیشتری بروز دهیم. شما می‌توانید منفعلانه بنشینید و تماشا کنید تکنولوژی، زندگی‌تان را تغییر می‌دهد یا اینکه فعالانه خلاقیت به خرج دهید و راهی برای رسیدن به بزرگترین آرزوهایتان پیدا کنید.

پس چرا مردم اینقدر نگران هستند بخصوص با پیداشدن ربات ها؟ وجود این خطر انکارناپذیر است.

- ببین، فقط به خاطر اینکه مردم امروز نسبت به آینده نگرانی بیشتری دارند. ما دیگر مثل ۵۰ سال قبل به آینده خوش‌بین نیستیم. آینده برای‌مان مبهم است. ما امروز زندگی راحتی داریم و می‌ترسیم آن را از دست بدهیم بنابراین این نگرانی ناشی از نگرش ما است نسبت به ریسک، نوآوری و آینده.

تو چطور به اینجا رسیدی، اعتماد به آینده، توانایی فکرهای بزرگ و پروراندن رویاهای بزرگ؟

- ببین وقتی به گذشته نگاه می‌کنی، موثرترین راهکارها برای حرکت به جلو، حالا دیگر کاربرد ندارد. برای همین است که ما مجبور هستیم راهی پیدا کنیم، ابزاری برای تربیت این ذهنیت بدون آنکه مجبور به اعمال تغییرات بزرگ شویم.

می‌خواهی بگویی الان هم در حال جنگ هستیم، یک جنگ سایبری؟ با آن کنار می‌آیی؟

- بیا جزئی‌تر حرف بزنیم، جنگ سایبری با؟

خب فکر می‌کنم نظر تو به صورت خاص درباره روسیه است.

- بله و همینطور چین.

چین تلاش کرده روی انتخابات آمریکا تأثیر بگذارد و باعث ایجاد درگیری و سردرگمی شود.

- این کار روسیه است، چین استراتژیک‌تر عمل می‌کند.

خب روسیه چطور این اوضاعی که در آن هستیم را به وجود آورده؟

- ما باید به تصویر بزرگتری نگاه کنیم. این درگیری میان دنیای آزاد و غیرآزاد از کجا شروع شد. کاملاً مشخص نیست که در جریان جنگ سرد باشد چون ما ابزار تشخیص کافی نداریم و این چالش موضوع را بیشتر می‌کند. نکته جالب اینکه تکنولوژی ایجادشده در جهان آزاد به طور مؤثر مورد استفاده دشمنان جهان آزاد برای ویران کردن اساس جهان آزاد قرار گرفت. چین و روسیه هر دو از این تکنولوژی استفاده می‌کنند با اهداف متفاوت. خب من به عنوان یک بازیکن شطرنج همیشه می‌گویم استراتژی و تاکتیک‌های جداگانه. چین یک تهدید استراتژیک بلندمدت است، اطلاعات و تکنولوژی را می‌دزدد و همه در چارچوب برنامه بلندمدت است اما روسیه به بلندمدت فکر نمی‌کند، پوتین کاری به بلندمدت ندارد چون روسیه دچار دیکتاتوری است و همه چیز به بقای سیاسی او ربط دارد و مهم نیست بعد از او چه اتفاقی می‌افتد. آنچه در حال حاضر اهمیت دارد، مزیت تاکتیکی است یعنی ما چطور می‌توانیم از اتفاقی برای گسترش درگیری استفاده کنیم.

درگیری برای یک دیکتاتور خیلی مهم است چون در جریان درگیری و ناآرامی، او تاثیرگذارترین حالت را دارد. جنگ سایبری فعلی تلاش هوشمندانه «ک گ ب» برای از بین بردن دموکراسی است. این جنگ است، جنگ سایبری نیست، نسخه جدید جنگ سرد است. آنهایی هم که می‌گویند یک جنگ سرد دیگر نمی‌خواهیم اهمیتی ندارند چون جنگ شروع شده.