فدراسیون شطرنج ایران در آستانه تعلیق!/ پای مجلس چطور به جنجال شطرنج باز شد؟

نایجل شورت، نایب رییس فدراسیون جهانی شطرنج( فیده)، چندی پیش اخطار داد که قرار است در مجمع عمومی فدراسیون جهانی شطرنج، موضوع تعلیق فدراسیون ایران مطرح شود و اگر رأی آورد، این فدراسیون و اعضایش را از حضور در رقابت های جهانی محروم کند. نایجل شورت حتی پیش نویسی برای این طرح جنجالی آماده کرد و خبر داد در صورتیکه ایران تضمینی جدی برای تغییر رفتارش ندهد، محرومیتش قطعی خواهد بود.

دلیل تصمیم جدید فدراسیون جهانی شطرنج برای تعلیق فدراسیون ایران نیز رویارونشدن با شطرنج بازان اسرائیلی در تورنمنت های مختلف بود. شورت که خودش پیش تر سابقه هدایت تیم ملی شطرنج ایران را در کارنامه داشت، گفته بود می داند ورزشکاران ایرانی که از رویارویی با اسرائیلی ها سر باز می زنند، حتی در ایران مورد تقدیر هم قرار می گیرند. او به همراه چند نفر از رؤسای فدراسیون شطرنج کشورهای مختلف، پیش نویسی آماده کردند تا فدراسیون شطرنج ایران را تحت فشار قرار دهند. اگرچه زمان طرح این پیش نویس نایجل شورت با قطعیت می گفت هشداری جدی برای ایران در راه است، ولی دو شب پیش مجمع عمومی فدراسیون جهانی شطرنج به صورت آنلاین و به مدت پنج ساعت برگزار و در نهایت خطر تعلیق فدراسیون شطرنج ایران رفع شد. مسوولان فدراسیون شطرنج ایران این مورد را دستاورد بزرگی می دانند و می گویند طرفی که چنین طرحی را پیشنهاد داده بود، چندان چیزی برای ارائه نداشت؛ اما با مرور رسانه های خارجی می شود تناقضی هم در این بین دید؛ برخلاف نظر مسئولان فدراسیون شطرنج ایران، آنهایی که این پیش نویس را آماده کرده بودند، می گویند به ایران کارت زرد داده شده و در ادامه مسیر، اگر رفتارهای تبعیض آمیز شطرنج بازان ایرانی ادامه داشته باشد، این کارت زرد تبدیل به کارت قرمز می شود. البته آن طور که شنیده می شود، یکی، دو اتفاق مهم نیز درباره دفاع از حق ایران صورت گرفته که مهم ترینش مباحثی مربوط به عدم رویارویی چندین کشور دیگر به ویژه روسیه و اوکراین است.

از طرفی اینکه چرا فدراسیون جهانی شطرنج فقط به ایران« گیر» داده و در همین مورد بی خیال عربستانی ها شده نیز دیگر موضوعی بوده که در نشان دادن کارت زرد مؤثر ظاهر شده است. ضمن اینکه در بخشی از دفاعیات فرهاد نیکوخصال از طرف فدراسیون شطرنج ایران، اینگونه عنوان شده که رویارونشدن با شطرنج بازان اسرائیلی یک تصمیم کاملاً شخصی از سوی شطرنج بازان ایرانی و برگرفته از اعتقادات خودشان است و نه فدراسیون و نه هیچ مسئول ورزشی در ایران به ورزشکاران ایرانی نمی گوید با ورزشکاری رقابت کنید یا نه.

در این بین، چند اتفاق مهم رخ داده که حساس ترین آن مربوط به مستنداتی است که نایجل شورت و دوستانش برای تعلیق فدراسیون شطرنج ایران در نظر گرفته بودند؛ پرونده ای ۱۸ صفحه ای که به طرز عجیبی با عکس و مطالب گردآوری شده است. پر واضح است که با مرور بخشی از این مستندات که در مجمع عمومی فدراسیون جهانی شطرنج علیه ایران استفاده شده، نیاز است از این به بعد مسئولان ورزشی و البته غیرورزشی ایران در گفته های خود دقت نظر بیشتری داشته باشند.

بخشی از مستنداتی که فدراسیون جهانی شطرنج علیه ایران ارائه داده ، مربوط به تجلیل از آرین غلامی و مبینا علی نسب از سوی مسئولان ورزشی و غیرورزشی ایران است. در پرونده یادشده، عکس های آرین غلامی منتشر شده که از او از سوی اشخاص متعدد از جمله وزیر ورزش ایران، به علت عدم رویارویی با شطرنج باز اسرائیلی تجلیل شده است. این گزارش تصویری همراه شده با گزارش هایی از خبرگزاری های ایسنا، فارس و نسیم و البته سایت خود فدراسیون شطرنج ایران که علنا عنوان کرده اند آرین غلامی از رویارویی با ورزشکار اسرائیلی سر باز زده است.مورد دیگری که در این بین وجود دارد و تعدادش هم کم نیست، بازتاب اخبار مرتبط با عدم رویارویی با شطرنج بازان اسرائیلی در سایت فدراسیون شطرنج ایران است که چندین موردش ضمیمه شده است.

نکته بحث برانگیز این پروند به رقابت مقصود لو و طباطبایی با دو شطرنج باز اسرائیلی( بدون اطلاع از اینکه اسرائیلی بوده اند) اشاره دارد که در ادامه و در بازگشت به ایران تحت فشار قرار گرفته اند. طبق ادعای مسئولان فیده، پرهام مقصود لو از سوی مسئولان تحت فشار قرار گرفته تا مصاحبه کند؛ او هم در مصاحبه اش اسرائیل را ستمگر و آلوده خوانده و حالا همان مصاحبه که با نسیم ترتیب داده شده، ضمیمه پرونده شده است. البته گفت وگوی پهلوان، رئیس وقت فدراسیون شطرنج که گفته اشتباه شده و دیگر چنین اشتباهی صورت نمی گیرد نیز جزئی از این پرونده جنجالی است.

اتفاق عجیبی که پرونده فدراسیون جهانی علیه طرف ایرانی را سنگین تر کرده، گنجاندن نامه هیئت رئیسه مجلس به وزیر ورزش و جوانان ایران است که از او خواسته اند توضیح دهد چرا شطرنج بازان ایرانی با وجود آنکه آگاهی داشته اند ممکن است با اسرائیلی ها روبه رو شوند، به رقابت های جهانی اعزام شده اند؟ این نامه با تصویر و جزئیات، در پرونده علیه فدراسیون شطرنج ایران گنجانده شده است. در بخشی از این نامه که با عنوان خلاصه تذکر آمده، چنین نوشته شده است:« علی رغم آگاهی از حضور نمایندگان پرتعداد رژیم صهیونیستی در مسابقات شطرنج اسپانیا، چرا دو ورزشکار کشورمان علی رغم آگاهی از حضور نمایندگان اسرائیل به مسابقات اعزام شدند و با آنها مسابقه داده اند. علاوه بر این خطا، این موضوع با اهمال و سکوت وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک نیز همراه بوده است؟».

با وجود تعدد در مستندات ارائه شده که غالبا شبیه هم هستند، ولی چند مورد هم ذکر شده که درخور تأمل است؛ در پرونده ای که علیه فدراسیون شطرنج ایران به جریان افتاده، به داستان سعید ملایی و محرومیت جودو اشاره شده و البته به مهاجرت علیرضا فیروزجا به علت آنکه نگذاشته اند با رقبای اسرائیلی دیدار کند نیز پرداخته شده است. مورد عجیب اما مربوط به سارا خادم الشریعه است؛ طبق ادعای مسئولان فیده، سارا خادم الشریعه بعد از مهاجرت علیرضا فیروزجا با یک رسانه هندی مصاحبه و از تصمیم فیروزجا حمایت می کند. با این حال بخش عجیبش مربوط به جایی است که مسئولان فیده ادعا کرده اند سارا در بازگشت به ایران از سوی نیروهای امنیتی مورد مؤاخذه قرار گرفته و سپس او را از حضور در دو رقابت بعدی بین المللی محروم و منع کرده اند.

خادم الشریعه پیش تر با نوشتن متنی کوتاه در اینستاگرام از تیم ملی خداحافظی کرد، ولی بعدا دوباره برگشت و حالا برای شطرنج ایران در رقابت های مختلف به میدان می رود.

یکی دیگر از بخش های درخور تأمل این پرونده، منهای نامه هیئت رئیسه مجلس به وزیر ورزش، مربوط به صحبت های سخنگوی شورای نگهبان است که داستانش مربوط به ایراد گرفتن این نهاد از اساسنامه کمیته ملی المپیک ایران است. سخنگوی شورای نگهبان در تابستان با اعلام اینکه بخش مربوط به منع« فشارهای مذهبی، سیاسی و تبعیض جنسیتی» در این اساسنامه ایراد دارد، مسئولان کمیته ملی المپیک را زیر سؤال برده بود.

عجیب آنکه آن موضوع حالا ضمیمه همین پرونده علیه فدراسیون شطرنج ایران شده و طرف جهانی اعتقاد دارد مشخصا مسئولان رده بالای ایران به ورزشکاران برای روبرو نشدن با اسرائیلی ها فشار می آورند و این مورد که گفته می شود اعتقاد شخصی خود ورزشکاران است، چندان مورد تائید نیست. آنچه فعلاً مشخص است، این است که فدراسیون شطرنج ایران از تعلیق عبور کرده و جوانان بسیار زیادی در ایران که به این رشته ورزشی علاقمند هستند، میتوانند نفس راحتی بکشند. البته رو شدن پرونده یادشده علیه ایران و لو رفتن جزئیات آن، زنگ خطر را هم به صدا درآورده که اگر از این به بعد مراقبتی دست کم در گفتارها صورت نگیرد، ممکن است همان کارت زرد در چشم به هم زدنی رنگش عوض شود.