بسیاری از جوانان کشور بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه‌ها بیکارند و روز و شب در پی کار می‌گردند. ما در شهرستان‌ها با انبوهی از جوانان تحصیلکرده بیکار مواجهیم که زنگ خطر را در این مورد به صدا درآورده است. این خبر تلخ و هشدار‌دهنده را یک عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در حالی اعلام کرده که ماجرای بیکاری فارغ‌التحصیلان از مدت‌ها پیش مطرح شده و مسئولان هر بار وعده‌هایی را بر زبان جاری ساختند، بدون آنکه ترتیب اثر چندانی داده شود. معضل بیکاری جوانان تحصیلکرده در شهرستان‌ها به حدی بغزنج است که این مساله به افزایش مهاجرت به کلانشهرها نیز دامن زده است.
چه شب‌هایی را که تا صبح چشم بر هم نگذاشتند؛ فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را می‌گوییم. همان‌هایی که با هزاران امید راهی دانشگاه‌ها شده تا بلکه شغلی بهتری را تصاحب کنند، همان‌هایی که برخی‌هایشان نیز سال‌ها درد دوری از خانواده را تحمل کردند، همان‌هایی که قرار است آینده‌ساز این مملکت باشند، اما موجی از افسردگی به چهره خسته‌شان نشسته است. جوانانی که تازه پس از فراغت از تحصیل هر چه رشته کرده بودند، پنبه شد. نه اشتغال را به چشم خود دیدند و نه تحقق وعده‌ها را.
حالا که برخی‌هایشان به شهرهایشان بازگشتند، بیکارند و دستانشان خالی است. آنچنان که گاهی پیشمان می‌شوند، وقتشان را در دانشگاه‌ها گذاشته‌اند. دقیقا مدرک قاب‌کرده لب طاقچه نیز مصداق حال آنهاست. اینک باید گفت بیکاری جوانان تحصیلکرده در شهرستان‌هامعضلی دردناک است و به حدی به چشم آمده که روز گذشته محمد قمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نسبت به آن هشدار داده است، به‌گونه‌ای که نابسامانی شرایط موجود فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را درمانده و مستاصل کرده است.
ماه جاری مجتبی شریعتی‌نیاسر، معاون آموزشی وزیر علوم در مورد نرخ بیکاری در سطح کشور بیان کرد که در حال حاضر نرخ بیکاری در سطح کشور ۵/۱۲درصد است و میانگین بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی حدود ۱۷درصد است.گرچه پدیده بیکاری موضوع جدیدی نیست و بارها و بارها به چالش کشیده شده است، اما باید دوباره به مسائل زیربنایی تاکید کرد، چون تا زمانی که دانشگاه‌ها دانشجو بپذیرند، ولی بستر اشتغال آنها فراهم نباشد، وضعیت به همین منوال ادامه پیدا خواهد کرد؛ معضلی که اکنون گریبان جوانان تحصیلکرده در شهرستان‌ها را گرفته است. آن چنان که آنها از روی ناچاری برای همیشه ترک دیار کرده و به کلانشهرها مهاجرت می‌کنند.
نیازسنجی منطقه‌ای، حلقه مفقوده آموزش‌عالی
روز گذشته عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بیان کرد که بسیاری از جوانان کشور بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه‌ها کار ندارند و روز و شب را در پی کار می‌گردند. ما در شهرستان‌ها با انبوهی از جوانان تحصیلکرده بیکار مواجهیم که زنگ خطر را در این مورد به صدا درآورده است. محمد قمی نبود استراتژی لازم درباره ارزیابی دائمی اساتید را از مشکلات فعلی نظام آموزش دانشگاهی کشور دانست و افزود: ما در حال حاضر در کشور فارغ‌التحصیلان دانشگاهی‌ای را داریم که هیچ‌کاری بلد نیستند یا کارهایی در کشور هستند که هیچ‌فارغ‌التحصیل دانشگاهی نیز برای آن وجود ندارد.
او با بیان اینکه نظام آموزشی کشور در دانشگاه‌ها باید با نیازهای جامعه از هماهنگی و تعادل خوبی برخوردار باشد، خاطرنشان کرد: باید بپذیریم در حال حاضر دانشگاه‌ها نه نیاز جامعه و نه دانشجویان را برطرف می‌کنند. قمی با اشاره به اینکه در شرکت‌های دانش‌بنیان نسبت به گذشته فعالیت کمتری را شاهد بوده‌ایم، این مساله را از ضعف‌های جامعه دانشجویی کشور دانست و گفت: در زمینه رشد علمی کشور در مجموع به جز چند رشته شاهد پیشرفت خاصی نبودیم. دانشگاه باید تولید علم کند تا رتبه علمی کشور بالا رود.
ارتقای جایگاه علمی کشور از دغدغه‌های مهم ماست و در این مورد نیز جلسه‌های متعددی را با دولت برگزار کرده‌ایم. او با بیان اینکه باید نیازهای هر منطقه در کشور به‌دقت مورد پایش قرار گرفته و سپس دانشجو بر اساس نیازهای بومی هر منطقه در دانشگاه‌ها تربیت شوند، افزود: به هر حال فرهنگ هر منطقه با سایر مناطق کشور متفاوت است، اینکه ما تربیت دانشگاهی کشور را بر اساس نیازهای محلی منطبق کنیم باعث خواهد شد تا در آینده کشوری داشته باشیم که به جایگاه یکسانی در نیاز و تقاضا برسیم. به گزارش ایلنا، قمی با طرح این سوال که آیا کشور این همه تحصیلکرده دانشگاهی نیاز دارد یا خیر، به ناموزون‌بودن وضعیت کار و دانش جوانان کشور اشاره کرد و راه‌حل این مشکل را تببین یک نقشه راه آموزشی صحیح توسط دولت دانست.
کاهش نرخ بیکاری با اقتصاد دانش‌بنیان
یک استاد دانشگاه درباره بیکاری جوانان تحصیلکرده در شهرستان‌ها در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: کشور ما سالیان اخیر با مشکلاتی مواجه شده است که جدی‌ترین آن مسائل اقتصادی است. غلامرضا ظریفیان ادامه می‌دهد: مهمترین بخش مسائل اقتصادی اشتغال است. وقتی اشتغال در جامعه ما بتواند پوشش خوبی در اقشار مختلف داشته باشد، طبیعتا گردش نظام اقتصادی هم از شرایط مناسب‌تری برخوردار می‌شود. او اضافه می‌کند: بنابراین بخشی از مشکلات موجود به این مساله برمی‌گردد که ما توسعه متناسب نداشته‌ایم و براساس آن به شکل تدریجی جامعه‌مان با مشکلات جدی روبه‌روشده که بخشی از آن فارغ‌التحصیلان را تحت تاثیر قرار داده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه علت این مساله را اقتصاددانان، برنامه‌ریزان کشور و صاحبنظران از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دادند، عنوان می‌کند: به هر حال جامعه ما گسترده است و ظرفیت‌های بسیار بالایی را چه به شکل ملی و چه به شکل بومی و منطقه‌ای، استانی و شهرستانی همراه با مزیت‌های نسبی دارد، اما به‌دلیل اینکه اقتصاد ما نتوانسته دانش‌بنیان شود و با تکیه بر آن از منابع سرشار کشوراستفاده کند، طبیعتا بخش تولید با بحران و مشکل رو‌به‌روست.
ظریفیان اظهار می‌کند: ما بیشتر در عرصه خدمات و دادوستدهای غیرمولد جامعه‌مان را شکل داده و بر همین اساس در عرصه کشاورزی و به‌ویژه در عرصه صنعت و فناوری‌های نوین نتواسته‌ایم آنگونه که باید و شاید اقتصادمان را دانش‌بنیان کنیم. او خاطرنشان می‌کند: این در حالی است که اگر اقتصادمان دانش‌بنیان شود، طبیعتا شاید حتی نرخ بیکاری بتواند با توجه به مزیت‌هایی بسیار خوبی که در کشور داریم به صفر برسد. این استاد دانشگاه اظهار می‌کند: در این میان مساله فارغ‌التحصیلان و بیکاری آنها بغرنج‌تر از بیکاری عموم جامعه است.
ظریفیان ادامه می‌دهد: یکی از دلایل آن طبیعتا گسترش بی‌رویه یا گسترش کمی آموزش عالی در کشور بوده است که ما به‌دلیل گسترش کمی و بی‌رویه امروز با بیش از دو‌هزار و ۵۰۰ سایت دانشگاهی مواجه هستیم که با تکیه بر یک آمایش سرزمین شکل نگرفته‌اند. او بیان می‌کند: وقتی یک نظام آموزشی در این سرزمین به‌درستی طراحی شود، طبیعتا در عرصه تربیت نیروی متخصص در زمان طولانی می‌توانیم به‌طور مشخص بگوییم که در رشته‌ها و مناطق مختلف باید چه میزان سرمایه‌گذاری را انجام دهیم.
وقتی این اتفاق نمی‌افتد، می‌بینیم که به شکل انبوه در عرصه‌های مهندسی، علوم انسانی، علوم پایه و حتی در عرصه‌های پزشکی بدون یک چشم‌انداز خیلی روشن به تربیت نیروی متخصص پرداختیم، در حالی که پشتوانه آمایش سرزمین و نیاز مشخص کشور وجود ندارند. او در پایان می‌گوید: طبیعتا در چنین شرایطی ما با انبوهی از فارغ‌التحصیلان روبه‌رو می‌شویم که متناسب با نیاز کشور تربیت نشده‌اند.
- 15
- 3
