احتمال لغو قانون بخشودگی مالیاتی بازیگران با دستمزدهای نجومی شدت گرفته است

در حالی كه فاصله چندانی با عید نوروز و شروع سال نو نداریم، با خوف‌و‌رجای خاصی حواسمان به گوشی موبایلمان است تا چشممان به جمال پیامك عیدی ناقابل روشن شود. عیدی و حقوقی كه در این چند روز باقیمانده از سال به حسابمان واریز خواهد شد، بی تردید كفاف همه نیازهای مالی ما را نخواهد داد و حكایت این زیست كج‌دار و مریز همچنان باقی خواهد بود. این وضع تقریبا اغلب مردم با شغلی عجالتا ثابت و حقوق بگیر است. حالا تصور كنید مطلع شدن از حقوق‌ها و دستمزدهای نجومی چه بار روانی ناخوشایندی را به این جماعت انبوه وارد می‌كند. یكی از مصداق‌های بریز و بپاش‌های سرمایه‌ای، دستمزدهای در حد میلیاردی برخی ستاره‌های سینمای ایران است. ظاهرا برای كشیدن ترمز این دستمزدهای خیلی بالا برای هر حضور سینمایی، قرار است معافیت مالی بازیگران موردبازنگری قرار بگیرد و این دست از بازیگران ملزم به پرداخت مالیات شوند.

معافیت مالیاتی بازیگران

طبق دستورالعمل موضوع ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی تبصره (۳) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۲۷/۱۱/۸۰ (معافیت موضوع بند (ل) ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون)، هنرمندان از جمله بازیگران مشمول بخشودگی مالیاتی هستند. بند (ج) این دستورالعمل كه به فعالیت هنری اختصاص دارد، این گروه هم جزو معاف‌شدگان از مالیات هستند: «مجموعه فعالیت‌هایی كه درفرآیند خلاقیت، تولید، تكثیر، اجرای صحنه‌ای، نمایش و توزیع آثار سینمایی، سمعی و بصری، موسیقایی، هنری ـ‌نمایشی، هنرهای تجسمی و مرمت و بازسازی آثار تاریخی، فرهنگی و باستانی انجام می‌گردد.»

تهدید مالیاتی

با وجود این بخشودگی، بازیگران در سال‌های اخیر، چندان هم از مالیات در امان نبودند. نمونه‌اش تماس‌هایی بود كه سال ۹۱ از طرف اداره مالیات با برخی بازیگران گرفته و از آنها دعوت شد كه مالیات خود را پرداخت كنند. آن‌طور كه در تماشا آمده بود، این دعوت‌ها و صحبت‌ها چندان هم شكل محترمانه و صمیمانه نداشته و بیشتر به توهین شباهت داشت.

رویا تیموریان در این‌باره گفته بود: «با لحنی زننده و نامتناسب با شؤون بازیگر به ما می‌گویند باید این مالیات را بپردازید و این یك حكم قطعی است. وقتی به آنها می‌گوییم قانون ما را از پرداخت مالیات معاف كرده، می‌گویند قانون بی‌خود كرده است.» امیرحسین رستمی و كامران تفتی از جمله بازیگرانی بودند كه آن سال به ترتیب ۱۵ میلیون تومان و ۲۰ میلیون تومان برای آنها مالیات بریده شد، آن هم باوجود قانون بخشودگی مالیات. رستمی اشاره كرد كه دوستان اداره مالیات گفته‌اند اگر مالیات را ندهد، او را ممنوع‌الخروج می‌كنند!

ضرورت پرداخت مالیات

اغلب بازیگران و جامعه سینمایی، درآمد چندان بالایی ندارند و میزان درآمد آنها همسطح دستمزدهای متعارف موجود در دیگر مشاغل جامعه است. ضمن این‌كه شاید به دلیل عدم ثبات كامل شغلی در سینما و فعالیت هرازگاهی هنرمندان شاغل در این حرفه، تعیین مالیات و اعمال آن برای اغلب سینماگران كه كار فرهنگی می‌كنند منصفانه نباشد. اما می‌دانیم درصد كمی از بازیگران و ستاره‌های سینما، برای هر حضور سینمایی و بازی در هر فیلم، دستمزدهای چندصدمیلیونی و حتی میلیاردی دریافت می‌كنند، بدون این‌كه سهم مالیاتی خود را بپردازند، چون قانون آنها را از پرداخت مالیات معاف كرده است. در این میان به نظر می‌رسد باید میان ستاره‌های پركاری از این دست كه با دریافت دستمزدهای خیلی بالا مدام از این پروژه به پروژه دیگر می‌روند و آن جماعت زیاد بازیگرانی كه به زحمت سالی یكبار آن با دستمزد پایین می‌گیرند، تفاوتی قائل شد.

دریافت مالیات از این ستاره‌ها یا تعیین سقف دستمزد معقول و منطقی در این زمینه، از جمله راهكارهای مبتنی بر عدالت اجتماعی و اقتصادی است كه كمیسیون فرهنگی مجلس و مسؤولان ارشاد و سازمان سینمایی می‌توانند با جدیت بیشتری به آن فكر و عمل كنند. طبیعی است باقی بازیگران و هنرمندان، همچنان باید مشمول اهمیت به نگاه فرهنگی شوند و به شرط تكمیل اظهارنامه مالیاتی، از پرداخت مالیات معاف باشند.

به سمت اصلاح قانون

در این روزها كه بحث تغییر قانون معافیت مالیاتی درباره بازیگران با دستمزدهای بالا و نجومی شدت گرفته، اطلاع از نظرات اعضای كمیسیون فرهنگی و اقتصادی مجلس می‌تواند تعیین‌كننده باشد. محمداسماعیل سعیدی، نماینده مجلس و عضو كمیسیون فرهنگی و زهرا سعیدی، نماینده مجلس و سخنگوی كمیسیون اقتصادی مجلس اخیرا در گفت‌وگو با صبح نو، صحبت‌هایی در این‌باره انجام دادند. محمداسماعیل سعیدی ضمن تاكید براصلاح قانون در این زمینه در این خصوص گفت: باید درباره تمام مشاغل سقفی مشخص شود كه هركس بیش از آن دستمزد داشته باشد موظف به پرداخت مالیات شود. تمام كسانی كه با استفاده از منابع عمومی به شهرت رسیده‌اند باید حق و حقوق ملت را بپردازند. ما در مجلس مالیات بردرآمد ستاره‌های سینما را پیگیری خواهیم كرد. زهرا سعیدی هم در بخشی از حرف‌هایش گفت: تاكنون هیچ گزارشی درباره مالیات بازیگران پردرآمد به دست ما نرسیده است. طرح مالیات بر عایدی را با گزارش‌های تشكل‌های مردم‌نهاد پیگیری كردیم. با رعایت اخلاق باید از طریق قانونی بحث درآمدهای بالایی را كه مشمول مالیات نیستند، پیگیری كنیم.

بخشش مالیاتی به شرط پرکردن اظهارنامه

داریوش باباییان، تهیه‌كننده سینما درباره سازوكار فعلی مالیات بازیگران و اهل سینما به جام‌جم گفت: در حال حاضر قانون بخشودگی از مالیات برای هنرمندان و سینماگران وجود دارد، منتهی باید آنها هر سال اظهارنامه خود را به اداره دارایی ارائه كنند و كاركرد خود را بنویسند. اما اخیرا خیلی از هنرمندان، این اظهارنامه‌ها را تكمیل و ارائه نكرده‌اند.

وقتی گزارش در اداره مالیات نباشد و روشن شود كه این هنرمند، به‌عنوان مثال پنج كار در سال انجام داده است، دیگر شامل بخشودگی مالیاتی نیست و چون مرتكب خلاف شده، مالیات را با جریمه از او خواهند گرفت. اما اگر هنرمندان اظهارنامه‌های خود را ارائه كرده باشند، مشمول پرداخت مالیات نخواهند شد. این وضع فعلی است، مگر این كه مجلس مورد دیگری را تصویب كند و از این بخشودگی بگذرد.

این تهیه‌كننده افزود: در این شرایط كاری به این ندارند كه یك بازیگر دستمزد بالایی می‌گیرد یا دستمزد پایینی دریافت می‌كند، او به محض ارائه اظهارنامه شامل بخشودگی مالیاتی می‌شود. مگراین‌كه اظهارنامه ندهد و از آن فرار كند، آن موقع هم بخشودگی‌اش از بین می‌رود و هم جریمه می‌شود. بنابراین قانونی وجود ندارد كه بگویند فلان بازیگری كه یك میلیارد تومان می‌گیرد، مالیات دهد و آن بازیگری كه یك میلیون تومان می‌گیرد، مالیات ندهد. چنین چیزی نداریم. باباییان در این خصوص ادامه داد: شك نكنید كه مطرح شدن دستمزدهای بالای برخی بازیگران، بار روانی منفی در جامعه و در این وضع اقتصادی دارد. این در دنیا هم مرسوم است كسی كه پول بیشتری می‌برد، باید مالیات خود را بپردازد. به فرض می‌گویند حقوق باباییان یك میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و تا زیر حقوق دو میلیون و ۳۰۰ هزارتومان، مالیات تعلق نمی‌گیرد. اما قانون می‌گوید وقتی حقوقم شد چهار میلیون یا هشت میلیون تومان، به‌صورت درصدی باید مالیات پرداخت كنم. باید برای ماجرای دستمزدها و درآمدزایی افراد پردرآمد هم این اتفاق بیفتد. امیدوارم در این زمینه به یك جمع بندی درستی برسند كه به كسی ظلم نشود. مالیات چیزی است كه به صندوق دولت كمك می‌كند.

بعد از این هم نگیرند!

مجید مظفری، بازیگر سینما و تلویزیون درباره قانون بخشودگی مالیاتی بازیگران و احتمال تغییر آن به جام‌جم گفت: ما كه خودمان هر سال، اظهارنامه مالیاتی را تكمیل و به اداره مالیات ارائه می‌كنیم. البته نسل من الان كمتر كار می‌كند و خرج‌های سالانه خود را درنمی‌آورد. خوشبختانه زمان فعالیت جوان‌هاست كه خوب هم كار می‌كنند. منتها آن چیزی كه وجود دارد و چندان به آن توجه نمی‌شود، این است كه برخی بازیگران، بیرون از بازیگری از شهرت خود استفاده می‌كنند و فعالیت‌های تبلیغاتی و تجاری انجام می‌دهند. اطلاع ندارم كه آیا پرداخت مالیات، شامل این افراد می‌شود یا نه.

این بازیگر پیشكسوت ادامه داد: اما درمجموع درآمد هنر و بازیگری، كارگردانی و نویسندگی و ... چندان بالا نیست كه بخواهند مالیات بپردازند. فقط درصد كمی از هنرمندان، درآمد خیلی خوبی دارند. آن هم همان‌طور كه گفتم بیشتر مربوط به زمانی است كه فعالیت‌های مالی دیگری در رابطه با هنر انجام می‌دهند. مظفری در پاسخ به این كه آیا نباید تفاوتی میان ستاره‌هایی با دستمزدهای خیلی بالا با دیگر بازیگران در زمینه پرداخت مالیات قائل شد، گفت: ممكن است سوءتفاهم پیش بیاید، نمی‌خواهم از آنها مالیات بگیرند و از ما نگیرند. این دیگر به تشخیص كارشناسان برمی گردد كه درآمد طبیعی یك هنرمند و یك بازیگر در طول سال چقدر است. پس از مشخص شدن این سطح از درآمد، می‌توان برای درآمدهایی بالاتر از آن، تعیین تكلیف كرد.

این بازیگر افزود: در مجموع، ۹۹ درصد هنرمندان درآمد بالایی ندارند و تنها یك درصد ممكن است درآمد خیلی بالایی داشته باشند. اگر از آنها هم مالیات بگیرند و تبعیض قائل شوند، ممكن است مشكلات دیگری به وجود بیاید. به نظرم همانطور كه تا حالا مالیات نگرفته‌اند، بعد از این هم نگیرند! (می‌خندد)