تاب‌آوری استان فارس در برابر زلزله

به گزارش ایسنا، علی‌رغم آنکه در یک دهه اخیر، تلاش‌ها برای مقاوم‌سازی بناها بیش از گذشته مطرح بوده است اما دلایل زیادی برای نگرانی کارشناسان خصوصا در شهرهای بزرگ وجود دارد.

نگرانی‌های کارشناسان تنها معطوف به بافت‌های فرسوده و بعضا غیرقابل دسترس شهری در کلانشهرهایی نظیر شیراز نیست؛ استفاده از مصالح غیراستاندارد، کم توجهی ناظران به ساخت و سازهای استاندارد، نادیده گرفتن ضرورت‌های اولیه ساخت و ساز در مجتمع‌های بزرگ و ....

به لحاظ وقوع زمین‌لرزه در دوره‌های مختلف تاریخی و با توجه به شرایط جغرافیایی، استان فارس از استان‌های زلزله‌خیز کشور محسوب می‌شود و هنوز خاطره زلزله‌های مهیبی نظیر زلزله‌ی قیر و کارزین، از یادها پاک نشده است.

مدیرکل مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب کشور در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه کل کشور ایران از لحاظ زمین شناسی در موقعیت تحت فشار قرار دارد، گفت: نسبت به آمار و  اطلاعات سال‌های اخیر ۲۰ درصد از زلزله‌های کشور در استان های فارس رخ می دهد. 

طهمورث یوسفی بیان کرد: استان فارس بخشی از شبکه گسلی زاگرس محسوب می‌شود؛ گسلی که از شرق به غرب فارس فراوانی بیشتری دارد.

به گفته‌ی این کارشناس، گسل کازرون - کره‌بس، گسل سروستان  و ... از گسل‌های استان فارس  به‌شمار می‌رود.

او افزود: زلرله‌های منطقه زاگرس فارس به دلیل شرایط زمین شناسی و وجود یک سازند زمین‌شناسی به اسم سری هرمز در عمق ۱۰ کیلومتری این منطقه‌ی که از ترکیبات تخریبی نمک و گچ تشکیل شده است، می‌تواند شدت کمتری داشته باشد.

یوسفی خاطر نشان کرد: سازند سری هرمز حدود هزار متر ضخامت دارد که روی پی سنگ زاگرس فارس قرارگرفته؛ این لایه که از رسوبات شکل پذیر تشکیل شده باعث تعدیل انرژی زلزله به سطح شده و در هنگام وقوع زلزله بخشی از نیرو صرف تغییر شکل این سازند  می‌شود.

مدیرکل مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب کشور با بیان اینکه بخشی از شهر شیراز روی گسل قرار و روی یک دشت وسیع قرار گرفته است، گفت: در پوسته‌ی زمین گسل‌های زیادی وجود دارد و تنها راه مقابله با این پدیده، ساخت و ساز ایمن و استاندارد است.

یوسفی گفت: باتوجه به اینکه در زاگرس و استان فارس زلرله های زیادی رخ می دهد، اگر سازه های استاندارد با مصالح استاندارد و مهندسی ساز داشته باشیم در برابر زلزله های بزرگ هم مقاوم است.

همه باید از زلزله‌هایی که حادث می‌شود درس بگیریم

عضو هیئت رئیسه‌ی نظام مهندسی استان فارس نیز با تاکید براینکه همه باید از زلزله‌هایی که حادث می‌شود، درس بگیریم، افزود: اگر در استان فارس زلزله‌ای با قدرتی که در کرمانشاه حادث شد اتفاق بیفتد، قطعا به اندازه آن منطقه‌ شاهد خرابی نخواهیم بود، اما این به آن معنا نیست که شرایط ما خوب است.

مهرداد خواجه پور با تصریح اینکه کارفرمایان و مالکان باید مطالبه گر بوده و با قصد ساخت یک بنای مقاوم، کار کنند نه به قصد کسب سود! یادآور شد: قریب به ۲۰ سال پیش قانون نظام مهندسی و کنترل اجرای ساختمان تصویب شد و از آن زمان تاکنون روند ساخت و سازها خوب شده است.

عضو هیئت رئیسه نظام مهندسی فارس گفت: برای داشتن یک سازه مقاوم و استاندارد باید یک چرخه که شامل طراح مناسب، مهندس محاسب، مجری، ناظر، استفاده از کارگر ماهر و مصالح استاندارد است، رعایت شود.

خواجه‌پور ناظر را برای ساختمان به برج مراقبت و مجری را به خلبان تشبیه و اضافه کرد: چند سالی است که مجری‌ذیصلاح از این چرخه حذف شده است؛ این یعنی اکنون ما خدمات مهندسی را در ساخت و سازها به شکل ناقص اجرا می‌کنیم.

وی گفت: امروزه ساختمان از یک کالای فنی به یک کالای سرمایه‌ایی تبدیل و صنعت ساخت و ساز از دست مهندسان و متخصان خارج شده و قسمت اعظم آن دست بساز بفروش‌ها است.

خواجه پور با اشاره به اینکه در زمینه تربیت کارگر ماهر کوتاهی شده است، گفت: باید به این نکته توجه داشت که این کارگر ماهر است که ساختمان را می سازد نه مهندس.

وی با بیان اینکه فارس به لحاظ اقدامات علمی و فنی نظام مهندسی استان پیشتاز معرفی شده است، ابراز امیدواری کرد که شیراز بخاطر وجود پتانسیل قوی علمی و بستر خوب نظام مهندسی از نظر فنی از شرایط خوبی برخوردار بوده باشد.

خواجه‌پور گفت: سازمان نظام مهندسی برای اولین بار در کشور برای صنف آهن فروشان، کلاس های آموزشی برگزار کرده و برای بقیه اصناف، مردم و مالکین  هم برنامه های آموزشی در نظر دارد.

عضو هیئت رئیسه نظام مهندسی فارس با اشاره به اینکه برای مصالح استاندار اجباری تدوین نشده است   گفت: چرا باید مصالح غیر استاندارد در بازار وجود داشته باشد که باعث کاهش تولید مصالح استاندار و وارد شدن ضرر مالی و جانی به افراد شود.

خواجه‌پور با تصریح اینکه در زمان وقوع حوادثی نظیر زلزله مهمترین تخریب‌ها در ساختمان، تخریب دیوار، نما، دیوارهای محوطه و افتادن قطعات است، گفت: هنگام وقوع زلزله بیشترین خسارت به بافت‌های فرسوده و  نوسازی و مقاوم‌سازی نشده، وارد می شود.

این عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان گفت: با بستر سازی مناسب و تشویق مردم باید از وقوع مشکلات احتمالی در زمان وقایع طبیعی پیشگیری شود؛ باید مکان هایی برای امداد و اسکان در نقاط حادثه‌خیز پیش‌بینی شود.

خواجه‌پور فارس را  یکی از زلزله خیزترین استان‌های کشور معرفی و اضافه کرد: بیمارستان ها و  مراکز نظامی از مکان هایی است که  باید دارای خدمات بی وقفه باشند لذا باید به لحاظ ایمنی و استقامت در شرایطی ایده‌آل قرار داشته باشند.

مسکن مهر شیراز مقاوم است

رئیس اداره راه و شهرسازی شیراز نیز در رابطه با مسکن مهر شهرک مهر امام رضا(ع) مدعی شد که ساختمان‌های این شهرک براساس آئین‌نامه‌ی ۲۸۰۰ و مقررات ملی ساختمان احداث شده است.

محمدمهدی عبداللهی افزود با بیان اینکه مسکن مهر امام رضا(ع) به استفاده از فناوری نوین احداث شده و اسکلت ساختمان‌ها از نوع ای سی اف است، گفت: در این سازه تمام دیوارها با تسمه‌ها و نبشی‌هایی به صورت افقی و عمودی مهار شده و در برابر زلزله مستحکم است.

 رئیس اداره راه و شهرسازی شیراز درخصوص  سیستم ای سی اف نیز توضیح داد: در این سیستم اکثر دیوارها باربر بوده و به صورت میان قاب عمل می‌کند؛ به همین دلیل است که  این دیوارها در خود صفحه ایی جایگزین و ضد زلزله دارد و هیچ گونه نگرانی در رابطه با زلزله وجود نخواهد داشت.

به گزارش ایسنا، شهرک مهر امام رضا(ع) لپویی که در قالب مسکن مهر احداث شده است حدود ۵ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی را در بر می‌گیرد.

 واحدهای مسکن مهر در فارس مقاوم احداث شده است

مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان فارس نیز تاکید دارد که عمده‌ی واحدهای مسکونی احداث شده در شهرهای با جمعیت زیر ۲۵ هزار نفر که این نهاد متولی آن بوده، مطابق آئین‌نامه ۲۸۰۰ و ضوابط مقررات ملی احداث شده است.

 عطاالله زمانی تصریح کرد: در ساخت و ساز مسکن مهر در شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر بر لزوم رعایت کامل ضوابط و آئین‌نامه‌ها تاکید داشته‌ایم و با انتخاب مشاور و ناظرین مقیم در پروژه‌ها تلاش خود را بر تکمیل فرآیند نظارت مصروف کرده‌ایم.

وی با بیان اینکه در مناطق تحت نظارت این نهاد که ساخت و سازها براساس ضوابط و مقررات آیین نامه های مربوطه احداث شده است، جای نگرانی نیست، گفت: باتوجه به اینکه از سال ۸۷ اسکلت های آپارتمانی توسط برخی دستگاه‌ها ساخته شده بود و از آن پس ادامه کار به ما تحویل داده شد، بنیاد مسکن نیز با مدیریت همان تعاونی ها که در حال کار بودند، کار را ادامه داد.

مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان فارس همچنین گفت: به واسطه اینکه سالیان سال بنیاد مسکن به عنوان متولی اصلی، بازسازی و مقاوم سازی مسکن در روستاها را بر عهده دارد این اطمینان را می‌دهم که واحدهای ساخته و مقاوم‌سازی شده در برابر زلزله‌هایی در حد معمول مقاوم است.

زمانی گفت: در حال حاضر تعداد حدود ۶۸۰ ناظر و نزدیک به ۵۷ دفتر نظام فنی روستایی در استان فارس کار نظارت برساخت و ساز واحدهایی که ازتسهیلات مقاوم سازی مسکن این بنیاد در روستاها و شهرهای زیر۲۵هزارنفر استفاده می کنند را به عهده دارند.

به گزارش ایسنا، بی‌تردید اقدامات زیادی خصوصا در دو دهه‌ی اخیر با هدف مقاوم‌سازی و ایمن‌سازی ساختمان‌ها انجام شده است اما با توجه به هشدارهایی که اداره کل استاندارد فارس در خصوص تداوم فعالیت کارگاه‌های تولید مصالح غیراستاندارد می‌دهد، احتمال بروز آسیب‌های جبران ناپذیر وجود دارد.

طی ماه‌های اخیر و براساس گزارش‌های اداره کل استاندارد فارس، چندین کارگاه تولید مصالح غیراستاندارد خصوصا میل‌گرد و نبشی که از مصالح اصلی استفاده شده در بنای ساختمان محسوب می‌شود، در شیراز و سایر شهرستان‌های فارس شناسایی و پلمب شده است.

کارشناسان تاکید دارند که لزوم آموزش بیشتر به مردم، ایجاد بسترهای مناسب برای رعایت چرخه‌ی ساخت و ساز مهندسی و اصولی و البته، نظارت دلسوزانه‌ی شهرداری‌ها و دیگر متولیان صدور مجوز و پایان‌کار، در تحکیم و ایمن‌سازی ساختمان‌ها تاثیر بسیاری دارد.

باید باور داشته باشیم که هر آن امکان وقوع زلزله وجود دارد؛ با رعایت اصول ایمنی، جان خود و دیگران را از مخاطرات احتمالی حفظ کنیم.