آینده ۲,۷ میلیون مهاجر افغانستانی به دنبال روابط سرد میان افغانستان و پاکستان و پاکستان و آمریکا در خطر قرار گرفته است. پاکستانی ها درحال‌حاضر تمدید مجوز اقامت پناهجویان را به صورت اینترنتی متوقف کرده و سازمان امور پناهندگان نیز تمدید حضوری درخواست را تا اطلاع ثانوی قبول نمی‌کند. در ایالت‌ها، مقامات ایالتی کارت‌های اقامت پناهندههای افغانستان را فقط برای یک ماه تمدید کرده‌اند. بیانیه‌ای که از سوی این سازمان در رسانه‌ها منتشر شد، می‌گوید پس از بحث دقیق و طولانی در این مورد، دولت فدرال موافقت کرد تا فقط برای ۳۰ روز اجازه یا کارت اقامت پناهندههای افغان تمدید شود.
این بیانیه همچنین خبر داد که پاکستان در نظر دارد در مورد بازگشت سریع پناهندههای افغانستانی به کشورشان با سازمان ملل و جامعه بین‌الملل گفت‌و‌گوها را آغاز کند. البته دولت پاکستان بار دیگر و در یکم فوریه تمدید ۶۰روزه‌ای را برای کارت‌ها در نظر گرفت که تا پایان ماه مارس معتبر خواهد بود. با این‌همه سازمان ثبت اسناد و آمار ملی که قرار است اسناد معتبر اقامت به پناهندههای افغانستانی با تصویب دولت فدرال ارائه دهد، از همین حالا تاخیر در تمدید اقامت را آغاز کرده است.
با تاخیر و کند شدن فرایند تمدید اقامت پناهندگان، پاکستان می‌خواهد به ایالات‌متحده و افغانستان فشار آورد. حق اقامت قانونی پناهندههای ثبت شده در توافقنامه سه جانبه‌ای که میان افغانستان، کمیساریای عالی سازمان ملل و نیز پاکستان امضا شده، به رسمیت شناخته شده است. اما پاکستان می‌تواند به پناهندههای غیرقانونی فشار آورد تا این کشور را ترک کرده و به افغانستان بازگردند اما چنین اقدام تنبیهی‌ای نمی‌تواند در مورد پناهندههای قانونی یا ثبت شده که حدود ۱.۴ میلیون نفر را در بر می‌گیرد، اعمال شود. بیشترین تعداد از ۱.۴ میلیون نفر پناهنده‌ای که درحال‌حاضر در پاکستان زندگی می‌کنند، در ایالت «خیبر پختونخوا» زندگی می‌کنند.
حدود ۱.۳ میلیون نفر افغانستانی دیگر هم به صورت غیرقانونی در پاکستان زندگی می‌کنند. ارتش پاکستان این تعداد پناهنده غیرقانونی در کشور را ریسک و خطر بزرگ امنیتی می‌داند و به‌همین‌دلیل می‌خواهد که هر چه زودتر این تعداد را به کشورشان یعنی افغانستان بازگرداند. ارتش پاکستان ادعا می‌کند که طالبان و گروه حقانی از این پناهندهها برای اقدامات تروریستی استفاده می‌کنند و درواقع آنها را استخدام می‌کنند تا ناامنی و بی‌ثباتی را به پاکستان وارد کنند. فرمانده ارتش پاکستان، ژنرال «قمر» جاوید هفته قبل در سخنرانی‌ای در کنفرانس مونیخ، گفت:
«بازگرداندن افغانستانی‌ها به کشورشان، کمک می‌کند تا در دو کشور به‌تدریج تروریسم کنترل و ریشه کن شود. یکی از مقامات دولت پاکستان به «آسیا تایمز» گفته است که رهبران نظامی و سیاسی کشور تصمیم گرفته‌اند که از پایان ژانویه، کارت اقامت پناهندهها را تمدید نکنند تا آنها را مجبور کنند تا به کشورشان بازگردند. البته این موضوع به روابط دو کشور و نیز موضع‌گیری آمریکا بستگی زیاد دارد. او گفته است که دولت تصمیم دارد که کارت‌های اقامت را در صورت لزوم فقط برای چند روز تمدید کند.
برنامه بازگرداندن پناهندهها بسیار کند عمل می‌کند و در سال ۲۰۱۷، فقط ۴۸هزار پناهنده به کشورشان بازگشته‌اند. ۲۰۰ دلاری که کمیسیاریای عالی سازمان ملل برای هر پناهنده در نظر گرفته، باعث شده است که برخی از آنها داوطلبانه به کشورشان بازگردند. سازمان ملل در سال ۲۰۱۶، به ازای هر نفر ۴۰۰ دلار پرداخت می‌کرد و این پول باعث شد که حدود ۴۰۰هزار نفر از پناهندههای ثبت شده و ۲۰۰ هزار نفر از پناهندههای غیرقانونی یا ثبت نشده به افغانستان بازگردند.
برخی تحلیلگران می‌گویند، خودداری از تمدید کارت پناهندهها ابزار فشاری بر افغانستان است و این فشار تغییر نخواهد کرد مگر آمریکا و کشورهای اروپایی برای هزینه آموزش و نیز زندگی پناهندگان افغانستانی در پاکستان منابع مالی در نظر بگیرند اگر فکر می‌کنند شرایط در افغانستان برای بازگشت سریع پناهندگان فراهم نیست. این اختلاف، مشکلاتی را برای پناهندهها ایجاد کرده است زیرا بدون اسناد قانونی معتبر آنها به‌دلیل اقامت غیرقانونی با آزار و اذیت سازمان‌های امنیتی مواجه می‌شوند.
مقامات اداره پناهندگان، به جای کارت معتبر، رسیدهایی صادر می‌کنند اما سازمان‌های امنیتی اسناد اقامتی طلب می‌کنند. یکی از پناهندههای افغانستانی می‌گوید: «سازمان‌های امنیتی مردم را برای اثبات هویت‌شان اذیت می‌کنند و آنها را برای بازجویی به کلانتری‌ها و دفاتر پلیس می‌برند». او می‌گوید: «۹۰۰۰ روپیه معادل ۸۲ دلار آمریکا پرداخت کرده است که بتواند سال گذشته اقامت خود را تمدید کند. هر بار من باید کارت اقامتم را تمدید کنم باید رشوه پرداخت کنم یا باید در خانه بمانم و بیرون نیایم.
برای برخی از افغانستانی‌ها که وضع خوبی در پاکستان دارند، بازگشت به افغانستان بسیار دشوار است. یکی از این پناهندگان می‌گوید که من در پاکستان متولد شده، تحصیل و کار کردهام و هیچ‌گاه به افغانستان نرفته‌ام. برای من بسیار دشوار خواهد بود در کشوری که گرفتار جنگ داخلی و خشونت است و فرصت‌های رشد بسیار کم است، بتوانم از نو شروع کنم.
این دسته از پناهندهها که در‌گیر جنگ شده‌اند، به نظر می‌رسد حمایت دولت پاکستان را برای ماندن در این کشور از دست داده‌اند زیرا کشور با فشار دولت «ترامپ» مواجه است که پاکستان را مقصر اصلی عملیات علیه سربازان آمریکایی در «افغانستان» می‌داند. بنابراین به نظر می‌رسد که سردی روابط میان آمریکا و پاکستان که در آن سوی مرز گرفتار شده‌اند باید هزینه سنگین این روابط سرد را بپردازند.
- 19
- 3
