زندگینامه طغرل بیک و ماجرای به قدرت رسیدنش

طغرل بیک اولین سلطان و مؤسس سلسلهٔ سلجوقیان بود

چکیده ای از بیوگرافی طغرل بیک

نام:رکن الدین ابوطالب طغرل بن میکائیل بن سلجوق

زاده:۳۸۵ قمری

دین و مذهب:اسلام،  سنی

ملیت:ایرانی

درگذشته:۲ رمضان ۴۵۵ قمری

آرامگاه:ری

بیوگرافی طغرل بیک

نخستین سلطان و مؤسس سلسلهٔ سلجوقیان به نام طغرل بیک ابوطالب محمد بن میکائیل ( ۴۵۵–۳۸۵ هجری قمری/۱۰۶۳–۹۹۳ میلادی) بود. از قلمروهایی که او به مدت ۲۶ سال بر آن ها حکومت کرد می توان به خراسان بزرگ،  ماوراءالنهر، فلات ایران و سرزمین های همجوار همچون قفقاز جنوبی،  عراق، بخشی از آناتولی و قسمتی از ارمنستان بزرگ اشاره کرد .

ازدواج طغرل بیک

طغرل بیک با وجود مخالفت های خلیفه در فاصله سال های ۴۵۵–۴۵۲ ه‍. ق، با دختر خلیفه با وجود اتفاقات و مشکلات فراوان ازدواج کرد.

معرفی سلسله سلجوقیان

دومین سلسله ترک تبار به نام سلجوقیان بود که سال تأسیس آن به ۱۰۳۷ میلادی برمیگردد و طول مدت این سلسله ۱۵۷ سال بود. فرمانروایی سلسله سلجوقیان بر بخش های بزرگی از اسیای غربی و ایران بود. نخستین پادشاه سلسله سلجوقیان، سلطان طغرل سلجوقی بود که ایران را با براندازی حكومت غزنویان در استیلای خویش قرار داد. کشاورزی در این زمان رونق پیدا کرد و همچنین ایران پس از اسلام به بزرگ ترين حد خود رسید.

غزهای ترکمان، همان سلجوقیان محسوب میشدند که در اطراف دریاچه خوارزم( آرال)، سیردریا و آمودریا در دوران سامانی زندگی میکردند.

در نیشابور، تأسیس سلسله مشهور و مقتدر سلجوقی صورت گرفت. بنابراین شهر نیشابور درخراسان به عنوان نخستین پایتخت این سلسه شناخته میشد. پایتخت دولت سلجوقی با قدرت یابی طغرل و سلطه وی بر کل ایران و ماوراء النهر و سپس عراق توانست به شهر اصفهان از طریق نیشابور منتقل شود و اصفهان به عنوان پایتخت اصلی و اولی و اداری- سیاسی سلجوقیان تا پایان استقرار سلجوقیان به شمار می رفت.

در خراسان قدیم و یا ترکمنستان امروزی، شهری به نام« مرو» وجود داشت که از دیگر پایتخت مطرح دولت سلجوقی بود ولی شهر ری به عنوان آخرین پایتخت این سلسله ترک نژاد ایرانی محسوب میشد. از دیگر شهرها و ایالات مطرح دوره سلجوقی می توان به همدان- بغداد- بحرین- کرمان- عمان- قونیه- آذربایجان- ارمنستان- شیراز اشاره کرد.

قدرت گیری سلجوقیان/ آغاز کار سلجوق

قلمرو و سرزمین های امپراتوری بر اساس سیستم اولین امپراتوری ترکان، در تسلط خاقان و یبغو ( اعضای ارشد خاندان حکومتی) بود. از این رو نقش رهبری و هدایت کنندهٔ اصلی به طغرل بیک و چغری بیک داوود داده شد و در داخل خطبه ها نام هردو به صورت همزمان ذکر شد و بر روی سکه ها چاپ شدند. محل سکونت یکی از آنان در نیشابوربود درحالیکه دیگری در مرو بود. سلطنت طغرل، پس از پایان نبرد دندانقان توسط بزرگان سلجوقی به رسمیت شناخته شد و طغرل بنابر سیستم سیاسی ترکان، مقام خاقان را از آن خود کرد و چغری نیز تحت عنوان یبغو، سروری و حاکمیت سلطان طغرل را با وجود اختیار در حوزهٔ قدرت خویش، قبول کرده و از او اطاعت کرد. موقعیت آنان از نظر برخی، یکسان است. سلجوقیان، بر اساس سنتشان پس از ورود به ایران، اقدام به تقسیم مناطق مفتوحه کردند و آن مناطق را در میان بزرگان خویش و فرمانبران شان بعنوان اقامت‌گاه های بزرگ، استفاده کردند که افراد پس از تعيين حوزهٔ قدرت هرکدام از بزرگان به جایگاه های خویش، گسیل شدند. بدین ترتیب هریک از سران سلجوقی و برادران و برادرزادگان، اقدام به دریافت نواحی تحت سلطهٔ خود نمودند و طغرل به عنوان مالک عراق عجم ( مرکز ایران) انتخاب گردید.

نخستین پادشاه دوره سلجوقی، طغرل بیک نام داشت که زمان سلطنت ان در نیشابور به سال ۴۲۹ هجری قمری برمی گردد. سلجوقیان به رهبری طغرل، با غزنویان در چندین مرحله، پس از مرگ محمود غزنوی و قدرت گیری سلطان مسعود به نبرد پرداختند. سرانجام طومار غزنویان در خراسان بزرگ و نواحی اطراف با پیروزی سلجوقیان در نبرد دندانقان ( سال ۴۳۱ ه‍. ق) پیچیده شد و سلجوقیان به فلات ایران بعنوان قدرتی جدید، وارد شدند. طغرل در این میان با استقرار در نیشابور به عنوان پایتخت، به کمک برادر و خویشانش سرزمین خود را گسترش داد و باعث پایه گذاری سلسلهٔ سلجوقیان شد.  

طغرل با همراهی سران سلجوقی، پس از نبرد دندانقان به خلیفهٔ عباسی به نام القائم بامرالله، نامه ای ارسال کرد. بنابراین رابطه ای مهم میان دو حکومت با درخواست منشور حکومت و دریافت پاسخ مساعد خلیفه، شروع شد. او با توسل بر لشکرکشی و اعمال زور و یاری ابراهیم ینال در فاصله سال های ۴۴۶–۴۳۲ ه‍. ق، مناطق وسیعی از سرزمین ایران را به تصرف خویش درآورد که این مناطق شامل عراق عجم و جبال بود؛ از آن پس حکومت آل بویه  در این سرزمین خاتمه یافت. این شهر را در پی فتح ری و بازسازی آن، به عنوان پایتخت خویش انتخاب کرد ولی آن شهر را بعد از تسخیر اصفهان در سال ۴۴۳ ه‍. ق، برای پایتختی خود انتخاب کرد و آن سرزمین را با حمله به آذربایجان، تحت تسلط خود درآورد و قلمرو اش را با لشکرکشی به سرزمین های روم شرقی و ارمنستان بیزانس وسعت داد.

طغرل بیک به مدت ۲۶ حکومت کرد

در سال ۴۴۷ ه‍. ق طغرل، صفحهٔ جدیدی در روابط سلجوقیان و عباسیان را با قبول دعوت خلیفه عباسی برای سفر به بغداد، گشود و به جایگاهی رفیع با سلسله اقداماتش در آن مکان، دست یافت.

ویژگی های شخصیتی طغرل بیک

از ویژگی های شخصیتی طغرل می توان به مذهبی و باایمان بودنش اشاره کرد و او تاکنون بناهای متعددی از جمله مسجد و مدرسه ساخته است. تعصب او در مذهب حنفی باعث شد تا به همراه وزیرش عمیدالملک کندری، عرصه را بر دیگر مذاهب اسلامی تنگ کند. طغرل بیک، طبق گفته ی بعضی از منابع، از خصوصیاتی همچون عادل و بیزار از خون ریزی برخوردار بود ولی با این حال به اعمال ظالمانه و ناشایست او و سپاهیانش در تعدادی از منابع اشاره شده است. شخصیت عمیدالملک کندری به عنوان یکی از عوامل موفقیت طغرل محسوب میشد؛ چون این شخص در پیشرفت طغرل به خاطر ارائهٔ راهنمایی و ایده های ایرانشهری خود، سهم فراوانی داشت.

وزیران طغرل

از وزیران طغرل میتوان به ابا احمد دهستانی، ابوالقاسم کربانی و عمیدالملک ابو نصر کندری اشاره کرد که عمیدالملک در بین این افراد، از تبحر خاصی در خرد و دانش و تدبیر و سیاست برخوردار بود.

درگذشت طغرل بیک

سرانجام طغرل بدون داشتن هیچ جانشینی در سال ۴۵۵ ه‍.ق درسن هفتاد سالگی درگذشت و در مکانی به خاک سپره شد که به آن برج طغرل می گویند. او برای آیندگان سرزمینی پهناور را به میراث گذاشت؛ به این خاطر که برادرش( جغری بیگ) پیش از او فوت کرده بود. الب ارسلان که برادر زاده ی طغرل بود؛ پس از ‏مرگ طغرل بیک در سمت فرمانروایی آل سلجوق انتخاب شد.

آرامگاه طغرل بیک

در استان تهران، شرق آرامگاه ابن بابویه در شهر ری، برجی به نام برج طغرل قرار دارد که مربوط به دوره سلجوقیان است. به این محل براساس برخی متون، برج خلیفه یزید می گویند که حدود ۲۰ متر، ارتفاع و ۱۶ متر قطر دارد( بدون احتساب گنبد مخروطی شکلی که امروزه از بین رفته است). این برج به عقیده برخی از کارشناسان به عقربه های ساعت شباهت دارد و زمان را براساس تابش آفتاب بر روی کنگره های آن تشخیص می دهند. شکل و طراحی معماری دورهٔ سلجوقی، متنوع است که یکی از این اشکال، برج طغرل به شکل برج مقبره ای ترکدار میباشد و نمای خارجی آن ترکدار است. زیباترین آثار مربوط به دورهٔ سلجوقیان ، برج طغرل می باشد. نقشه خارجی این برج، یک ستاره ای ۲۴ گوشه است و ترک های برجسته مثلثی شکل، بدنه ی آن را تشکیل می دهند. به شکل یک دایره نمای داخلی این برج را ساخته اند و استوانه ای با پوشش آجر، بدنهٔ آنرا تشکیل داده است.

طغرل بیک در مکانی که به برج طغرل معروف است، دفن شده است

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش