زادروز زرتشت: پیام‌آور اندیشه و خرد

زادروز زرتشت

زرتشت که بود؟

زرتشت که به عنوان پیامبر ایران نیز شناخته می شود؛ رهبر، اصلاح گر دینی، فیلسوف و شاعر بوده است که به پیروان خود درباره نیروهای خیر و شر و انسان های آزاد صحبت می کند، او بیان می کند که آزادی انسان سبب شده که وی بتواند جایگاه خود را در مبارزه مشخص کند.  آموزه‌های زرتشت، هستهٔ اصلی مزدیسنا را تشکیل می‌دهد.

زادروز زرتشت

زادروز زرتشت پیامبر ایرانی، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ فرهنگی و دینی ایران به شمار می‌رود. تعالیم زرتشت، مبتنی بر یگانه‌پرستی، اخلاق نیک و کردار درست، تاثیر بسزایی بر جوامع مختلف از گذشته تا به امروز داشته است.

تولد و زادورو زرتشت در ۶ فروردین برگزار می شود که به هفدورو یا هودرو معروف می باشد.  این روز با نام های دیگری نیز نامیده میشود که از آن ها می توان به «روز شادباش نویسی» ، « روز امید» یا روز« نوروز بزرگ»  اشاره کرد. خاستگاه این دیدگاه محاسبات ذبیح بهروز پژوهشگر ایرانی می‌باشد که در کتابش «تقویم و تاریخ در ایران» به چند روش روز زایش و رصد منسوب به زرتشت را محاسبه کرده‌است.

به باور جدید زرتشتیان ایران اما نه زرتشتیان هندی؛ پیامبر ایرانی زرتشت به دنیا آمد البته باید اشاره کرد که این موضوع منبع تاریخی ندارد. 

زرتشت زمانی که سی ساله بود به عنوان پیامبر انتخاب شد و با همین انگیزه نیز تاریخ گذشته ایران را تاحد زیادی تغییر داد. برخی از زرتشتیان این روز را جشن گرفته و مبارک می دانند، آنها به مناسبت این روز به نیایشگاه و آدریان محل سکونتشان می روند و آش رشته، خوراکی های سنتی تهیه می کنند و به اجرای مراسم آفرینگان و جشن خوانی خورداد و فروردین ماه می پردازند. 

تصویر خیالی از زادروز زرتشت

آیین روز شادباش نویسی

از جمله آیین های مربوط به زادروز زرتشت می توان به  شادباش نویسی، اسپپند دود کردن، دف زدن و آب پاشی اشاره کرد. آب نمادی از روشنایی و پاکی است که افراد آن را روی همدیگر می پاشند و آرزوی روشنایی برای یکدیگر دارند. یکی دیگر از مهم ترین آیین های این روز نوشتن آرزوی نیک برای همدیگر است که یکی از مهمترین آیین زادروز زرتشت محسوب می شود، این آرزوها تا سال بعد باید نزد شخص نگهداری شوند. 

اقدامات انجام شده در این روز

براساس وقایع ثبت شده در تاریخ ایران، ۶ فروردین علاوه بر زادروز زرتشت وقایع دیگری را نیز به ثبت رسانده است که شامل پیدایی کیومرث و هوشنگ، اختراع خط به دست جمشید و روییدن مشی و مشیانه است. 

زادروز آشو زرتشت، بر تخت نشستن جمشید، تیراندازی آرش شیواتیر، غلبه سام بر اژدهاک، تولد کیخسرو جاودان شاه ایران و روز همپرسگی زرتشت با اهورامزدا از جمله دیگر اتفاقات مربوط به زادروز زرتشت هستند. 

ابهامات تاریخی پیرامون زادروز زرتشت

تاریخ دقیق زادروز زرتشت همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. روایات مختلفی در منابع تاریخی ذکر شده است که قدمت برخی از آن‌ها به دوران باستان باز می‌گردد. باستان‌شناسان و مورخان بر اساس یافته‌های علمی و پژوهشی، سعی در تعیین دوره زمانی دقیق زندگی زرتشت داشته‌اند.

روایات باستانی:

یکی از قدیمی‌ترین منابع اشاره کننده به زادروز زرتشت، نوشته‌های مورخ یونانی به نام «گزنفون» است. او در کتاب «سیروپدی»، زرتشت را هم عصر داریوش یکم هخامنشی می‌داند. از سوی دیگر، در منابع زرتشتی مانند «اوستا»، اشاره مستقیمی به تاریخ تولد زرتشت نشده است.

پژوهش‌های علمی:

بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی و بررسی متون تاریخی، بسیاری از پژوهشگران زرتشت را متعلق به اواخر هزاره دوم یا اوایل هزاره اول پیش از میلاد می‌دانند. منطقه آذربایجان و شرق ایران، از جمله مناطقی است که به عنوان احتمالی محل تولد زرتشت مطرح شده است.

پیامبری زرتشت و ظهور آیین زرتشتی

بر طبق روایات، زرتشت در سن سی سالگی در مکاشفه‌ای با اهورامزدا، خداوند یگانه، روبرو می‌شود و به پیامبری برگزیده می‌شود. او با دریافت وحی، رسالت خود را تبلیغ توحید، مبارزه با بدی و ترویج نیکی قرار می‌دهد.

تعالیم زرتشتی:

محور اصلی تعالیم زرتشت، اعتقاد به اهورامزدا به عنوان تنها آفریدگار هستی است. در جهان‌بینی زرتشتی، نبرد دائمی میان خیر و شر وجود دارد و انسان با اختیار خویش می‌تواند راه درست را انتخاب کند.

اوستا و کتاب مقدس زرتشتیان:

«اوستا» مهم‌ترین کتاب مقدس دین زرتشت است که مجموعه‌ای از سروده‌ها و احکام به شمار می‌رود. اوستا در طی کتاب مقدس زرتشتیان که مورد ویرایش و تغییر قرار گرفته و بخش‌هایی از آن از بین رفته است درباره این موضوع صحبت می کند.

ابهامات مربوط به زادروز زرتشت

تاثیر زرتشت و آیین او بر فرهنگ و تمدن بشری

اندیشه‌های زرتشت و آیین او فراتر از مرزهای ایران، تاثیر گسترده‌ای بر جوامع مختلف داشته است. مفاهیمی همچون یگانه‌پرستی، مسئولیت فردی، مبارزه با اهریمن و رستاخیز در ادیان توحیدی بعدی نیز نمود پیدا کرد.

تاثیر بر ادیان توحیدی:

آئین زرتشتی با ادیانی چون یهودیت، مسیحیت و اسلام وجوه مشترک فراوانی دارد. اعتقاد به فرشته نگهبان، روز قیامت و رستاخیز، از جمله مفاهیمی هستند که در این ادیان نیز وجود دارند.

تاثیر بر فلسفه و هنر:

اندیشه‌های زرتشت بر شکل‌گیری فلسفه غرب و هنر نیز تاثیرگذار بوده است.

درباره اقدامات زادروز زرتشت

جشن‌های زرتشتیان و گرامیداشت زادروز زرتشت

نوروز و جشن فروردین‌گان:

جشن نوروز برای زرتشتیان علاوه بر تحویل سال نو، یادآور نزول وحی بر زرتشت و انتخاب او به پیامبری نیز هست. در ایام نوروز، زرتشتیان با برگزاری آئین‌های خاص، به نیایش و شکرگزاری می‌پردازند.

جشن تیرگان:

جشن تیرگان که همزمان با تیرماه برگزار می‌شود، یکی دیگر از اعیاد مهم زرتشتیان است. این جشن با روایت‌هایی از زندگی زرتشت پیوند دارد و یادآور ایستادگی او در برابر ستمگران است.

زرتشتیان ایران جامعه‌ای پویا و تاثیرگذار

زرتشتیان ایرانی با قدمت تاریخی طولانی، همواره در عرصه‌های مختلف فرهنگی، علمی، اجتماعی و اقتصادی نقش‌آفرین بوده‌اند. حضور موفق زرتشتیان در مناصب دولتی، فعالیت‌های علمی و هنری، نشان از تاثیرگذاری آن‌ها بر جامعه ایران دارد.

حفظ سنت‌ها و ارزش‌های زرتشتی:

زرتشتیان ایران با برگزاری مراسم‌های مذهبی، پاسداشت زبان و ادبیات اوستایی و تلاش برای معرفی آیین خود به جامعه، به حفظ سنت‌ها و ارزش‌های دینی و فرهنگی خود می‌پردازند.

همزیستی مسالمت‌آمیز با ادیان دیگر:

یکی از ویژگی‌های بارز جامعه زرتشتیان ایران، روحیه همزیستی مسالمت‌آمیز با پیروان سایر ادیان است. زرتشتیان با تاکید بر احترام متقابل و گفتگوی بین فرهنگی، همواره نقشی سازنده در وحدت ملی داشته‌اند.

تاثیر زادروز زرتشت بر فرهنگ ایرانی و اروپایی

سخن پایانی درباره زادروز زرتشت

زادروز زرتشت پیام‌آور ایرانی، فرصتی برای بازشناسی اندیشه‌های والای او و تاثیرگذاری عمیق آیین زرتشتی بر فرهنگ و تمدن بشری است. تعالیم زرتشت مبتنی بر خرد، راستی و نیک‌اندیشی، همچنان چراغ راهی برای انسان‌ها در جستجوی سعادت و رستگاری است. پاسداشت میراث زرتشت و احترام به جامعه زرتشتیان ایران، زمینه‌ساز غنای فرهنگی و همبستگی ملی خواهد بود.

گردآوری: بخش تونل زمان سرپوش