دو خودروساز داخلی برای عید سعید فطر به قید قرعه سبدی از محصولات خود را در قالب فروش فوق العاده و طبق تصمیم دولت در عید فطر عرضه كردند. روز قبل هم اعلام شد مهلت ثبت نام برای شركت در قرعه كشی خرید خودروی ارزان تا ۱۴ خردادماه تمدید شده است. فروش فوق العاده اصطلاحی است كه از نظر كارشناسان بازار خودرو مبهم است و نمی دانند چه ضوابطی بر این فروش استوار است. طبق گفته كارشناسان دو نوع مدل «فروش فوری» و «پیش فروش» داریم كه در مدل فروش فوري به خریدار سود مشاركت نمی دهند و تحویل یك ماهه است، ولی سود انصراف و تاخیر در تحویل خودرو برای خریدار لحاظ می شود. در مدل پیش فروش، زمان تحویل بیش از یك ماه است و سود مشاركت هم به خریدار تعلق ميگيرد، درحالی که در طرح جدید مدت تحویل خودرو سه ماهه است و معلوم نیست ضوابط كدام مدل فروش بر آن حاكم است. یك منبع مطلع به «شرق» می گوید: این فروش فوق العاده، همان فروش فوري است كه به دلیل شرایط كرونا مدت تحویل آن كمی طولانی‌تر شده است و قواعد حاكم بر قرارداد، همان قوانین مرتبط با فروش فوري است. طبق قوانین موجود، فروش خودرو به دو صورت «فروش فوری» و «پیش فروش» انجام می شد تا اینكه مدل جدید دیگری به شیوه فروش خودرو اضافه شد.
با روی كار آمدن حسین مدرس خیابانی، سرپرست جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، فروش فوق العاده ای به مناسبت عید سعید فطر برگزار شد كه در آن ۲۵ هزار خودرو به قید قرعه به ثبت نام كنندگان در سامانه ای جامع اختصاص می یافت. شرایطی هم برای ثبت نام كنندگان در سایت در نظر گرفته شده است كه باید احراز شود؛ ولی كارشناسان خودرو می گویند تكلیف قوانین حاكم بر فروش فوري مشخص نیست. علی شكوهی، كارشناس خودرو، در گفتگو با «شرق» عنوان می كند: هدف از بحث فروش فوق العاده خودرو جلوگیری از التهاب بازار است، ولی از ابزار اشتباه استفاده شده است.
وی می گوید: تا پایان روز سه شنبه بحث بر سر این بود كه ۵۰ درصد پول سفارشی كه توسط مردم پرداخت می شود، دست چه كسی باقی می ماند، ولی بعد با اعلام روابط عمومی وزارت صمت، این شرط از ثبت نام حذف شد. شكوهی اضافه می كند:بر اساس قانون حمایت از تولیدكنندگان و مصرف كنندگان، شما به هیچ وجه مجاز نیستید كه وقتی مطالبات معوق دارید، تعهد جدید برای خود ایجاد كنید؛ یعنی طبق قانون، خودروساز اجازه ندارد وقتی دو سال پیش تعهد كرده خودرویی را تحویل بدهد، تا زمانی كه این تعهد را انجام نداده است، خودروی جدید بفروشد. او یادآور می شود: در فروش فوق العاده باید شرایط ویژه برای فروش تعریف یا محصولی عرضه شود كه ویژگی خاصی داشته باشد؛ ولی فروش فوق العاده عید فطر این شرایط را ندارد و محصولات عادی را به نام فروش فوق العاده می دهند. شاید بهتر بود اسم این فروش را فروش عیدانه به مناسب عید سعید فطر یا فروش بهاره به مناسبت عید فطر می گذاشتند.
این خودروساز بیان می كند:خودرو سازان ایران هنگامی که تعهد دارند و نمی توانند تعهداتشان را تحویل بدهند، با فروش مجدد یك كالا فقط می خواهند اندکی التهاب بازار را جمع كنند. وی بر این باور است كه با مدل فروش بصورت قرعه كشی قطعاً باز هم یك سری اجحاف رخ می دهد و هر كسی كه تعداد بیشتری خودرو ثبت نام كرده باشد، برنده این بازي خواهد بود. هرچند گفته اند با هر شماره ملی یك ماشین بیشتر نمی توان ثبت نام كرد اما تجربه نشان داده است كه نظام های واسطه گری ما تعداد بیشماری كارت ملی در اختیار دارند كه همیشه از آن استفاده می كنند و فرصت به مردم عادی نمی رسد كه از طریق درگاه تعیین شده ، ثبت نام كنند. شكوهی می گوید:برگزاری فروش فوق العاده دخالت مستقیم دولت در فروش خودرو است. این رفتار را در هیچ جای دنیا نمی توان دید كه دولت بخواهد در ریزترین مسائل مربوط به یك صنعت ورود پیدا كند.
ایده ای خوب ولی خام
عقیل مصطفایی، دیگر كارشناس خودرو نیز در گفتگو با «شرق» بیان می كند: هدف از فروش فوق العاده، رساندن خودرو بدست مصرف كننده نهایی است و می خواهند دست دلال و واسطه را كوتاه كند؛ ولی اجرای این روش مقداری مشكل دارد. ایده خوب است ولی خام پیش رفته است. وی با اشاره به شرایط وضع شده برای خرید خودرو مثل عرضه خودرو به هر شماره ملی، نخریدن خودرو در ۳۶ ماه گذشته و باطل شدن گارانتی خودروهایی كه یك سال برای گارانتی مراجعه نكرده باشند، این شرط ها را برای مقابله با سوداگری مناسب می داند؛ ولی با این پرسش كه «آیا با این شروط خودرو بدست مصرف كننده نهایی خواهد رسید یا افرادی خودرو می خرند كه پولشان را در بازار سرمایه با هدف مقابله با نوسانات ریال در برابر دلار وارد می كنند»، ادامه می دهد: فروش فوق العاده گردش نقدینگی مناسبی برای خودروساز ایجاد می كند؛ ولی تحویل فوري باید در ۳۰ روز كاری انجام شود و خودرو سازان در مورد شرایط ارائه سود به خریداران توضیحات لازم را ارائه نكرده اند و واضح نیست كه منظور از فروش فوق العاده چیست. از نظر من باتوجه به معوقه هایی كه تحویل داده نشده است، باید دید با فروش فوري نیاز بازار برآورد می شود یا نه. وی اضافه می كند: از نظر من نیاز عرضه و تقاضای بازار متعادل نشده است و عرضه این تعداد خودرو سبب ایجاد تعادل در بازار و شكستن حباب موجود در آن نمی شود. این كارشناس خودرو می گوید: امیدواریم وزیر جدید صمت از فعالان خودرویی، رسانه ها، كارشناسان حوزه تولید و واردكنندگان برای شركت در جلسات دعوت كند و هر دو هفته یك بار جلسات هم اندیشی در وزارت خانه گذاشته شود تا شاید بشود با همفكری وضعیت جاری را مدیریت كرد.
فروش فوق العاده همان فروش فوري است
در واكنش به اظهارات و ابهامات مطرح شده از سوی كارشناسان یك منبع مطلع در گفتگو با «شرق» عنوان كرد: فروش فوق العاده همان فروش فوري است و ضوابط فروش فوري بر آن حاكم است. او ادامه می دهد: فروش فوري در سنوات گذشته همواره توسط خودرو سازان انجام می شد و آن ها بر اساس قانون میتوانند ۳۰ درصد از تولیدات خود را به صورت فروش فوري عرضه كنند، ولی سایپا در چهار ماه گذشته باتوجه به مطالبات معوق خود فروش فوري نداشته و این نخستین باری است كه اقدام به فروش فوري كرده است. به گفته این منبع مطلع ایران خودرو و سایپا آخرین طرح پیش فروش خود را با موعد تحویل بهمن و اسفند ۹۹ یا فروردین و اردیبهشت ماه ۱۴۰۰، چند ماه گذشته برگزار كرده اند. شرایط تحریم و شیوع كرونا باعث شده است كه دولت در فروش فوري عید فطر به آن ها این فرصت را بدهد كه محصولات خود را سه ماهه به خریدار تحویل دهند.
- 14
- 5
