فیلترشکن‌های «رایگان» سرقت در امن و امان

تلگرام بدون فیلتر، اینترنت بدون محدودیت، فیلترشکن با سرعت فوق ‏العاده و ... اینها عباراتی است که در هر گروه و کانال یا سایت فضای مجازی می‌بینید. البته این ‏تبلیغات وسوسه‌کننده به دنیای صفر و یک‌ها منحصر نمی‌شود و بسیاری از مغازه‌های کامپیوتری ‏سطح شهر هم اطلاعیه‌هایی نصب کرده‌اند و فیلترشکن‌های‌شان را تبلیغ می‌کنند. در این میان ‏فیلترشکن‌های رایگان هم غوغا می‌کنند.

فیلترشکن‌هایی که به گفته کارشناسان بیخود و بی‌جهت ‏رایگان نیستند و امنیت‌شان نسبت به سایر فیلترشکن‌ها پایین‌تر است و برخی از آنها حتی آلوده به ‏ویروس هستند. این موضوع احتمالا برای کاربران ایرانی که دایم در معرض فیلتر شبکه‌های محبوب ‏اجتماعی‌شان بوده‌اند، اهمیت زیادی دارد. به‌ویژه این‌که برای کار با فیلترشکن‌ها نکات ‏فنی وجود دارد که باید حتما موقع استفاده از آنها بدانید. ‏

١٢ ‎میلیون کاربر ایرانی، کاربر فیلترشکن هستند

سال‌هاست که فیلتر یکی از داغ‌ترین بحث‌هایی است که پیرامون شبکه‌های اجتماعی در ایران مطرح ‏می‌شود. البته وقتی استفاده از فیلترشکن به صورت خیلی جدی‌تر و عمومی‌تر مطرح شد ‏که فیس‌بوک پا به ایران گذاشت. این شبکه اجتماعی که خیلی زود توانست محبوب ایرانی‌ها شود، با پدیده فیلترینگ روبه‌رو شد. البته استفاده از فیس‌بوک همچنان بین ایرانی‌ها رواج داشت و ‏تقریبا از همان موقع بود که پای فیلترشکن به کامپیوترها و گوشی‌های هوشمند ایرانی‌ها باز شد. ‏

به تدریج با وارد شدن سایر اپلیکیشن‌ها به ایران و بحث فیلتر شدن آنها دیگر کمتر کسی بود که به ‏داشتن فیلترشکن نیازی نداشته باشد. فیس‌بوک، توییتر، وایبر و تلگرام محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین ‏اپلیکیشن‌های مجازی بودند که بعد از فیلتر شدن هم همچنان به حضورشان بین کاربران ایرانی ادامه ‏دادند. چون بازار اینترنت ایران همیشه پر بوده از انواع و اقسام فیلترشکن‌ها که حتی اغلب آنها هم ‏رایگان هستند و به وفور بین ایرانی‌ها استفاده می‌شوند. همیشه درباره امنیت وی‌پی‌ان‌ها و فیلترشکن‌ها شبهات و حرف و حدیث‌های زیادی مطرح بوده که در این گزارش به بررسی وضع آنها می‌‏پردازیم.‏

پلیس فتا اعلام کرده است که چیزی حدود ١٠ تا ١٢‌میلیون نفر ایرانی از وی‌پی‌ان ‎و فیلترشکن ‏استفاده می‌کنند. ‏

کدام استان‌ها بیشتر فیلترشکن نصب می‌کنند؟

آمار گوگل ترندز نشان می‌دهد که مازندرانی‌ها، اهالی آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، اصفهانی‌ها ‏و گیلانی‌ها بیشترین سرچ را درباره فیلترشکن‌ها دارند. گفتنی است که این آمار براساس میزان جست‏وجو نسبت به جمعیت استان‌ها محاسبه شده است. کمترین میزان جست‌وجوی فیلترشکن در استان ‏بوشهر، هرمزگان، خراسان جنوبی، یزد و زنجان بوده و جالب است بدانید که تهرانی‌ها رتبه دهم ‏جست‌وجوی فیلترشکن را به خود اختصاص داده‌اند. ‏

فیلترشکن چند؟

این روزها به هر مغازه‌ای که خدمات کامپیوتری ارایه می‌دهند سر بزنید، به شما چند وی‌پی‌ان و ‏فیلترشکن معرفی می‌کنند. از وقتی هم که تلگرام  فیلتر شد، خرید فیلترشکن‌ها همچنان با استقبال زیادی ‏از سوی کاربران مواجه شد و این نرم‌افزار‌ها به راحتی در فروشگاه‌های نرم‌افزاری به فروش ‏می‌رسند‎.

صاحب یکی از همین مغازه‌های خدمات کامپیوتری درباره فروش فیلترشکن‌ها به «شهروند» می‌‏گوید: «در حال حاضر فروشندگان نرم‌افزار‌های تلفن‌همراه و رایانه با قیمتی کمتر از ١٠‌هزار تومان ‏اقدام به نصب نرم‌افزار‌های فیلترشکن روی دستگاه‌های کاربران می‌کنند. نرخ فیلترشکن‌ها با توجه به ‏نوع آنها و سیستم‌عامل مورد پشتیبانی، تعیین می‌شود که در این میان محصولات اپل بیشترین قیمت را ‏به خود اختصاص داده‌اند‎.»

او ادامه می‌دهد: «قیمت فروش فیلترشکن برای کاربران محصولات اپل بین ١٠ تا ٥٠‌هزار تومان ‏است. دلیل این موضوع هم محدودیت‌های نرم‌افزاری است که برای این دستگاه‌ها وجود دارد که همین ‏باعث شده قیمت‌ فیلترشکن‌های مختص به محصولات اپل گران‌تر باشد. فیلترشکن‌هایی که روی رایانه‏ها نصب می‌شوند هم قیمت‌شان بین ١٥ تا ٤٥‌هزار تومان است.»‏

یکی دیگر از فروشندگان نرم افزارهای رایانه‌ای درباره سود بالای فیلترشکن‌ها می‌گوید و این‌که از ‏وقتی تلگرام فیلتر شده تعداد مشتریانش دو برابر شده است.‏

او به «شهروند» می‌گوید: «فروش فیلترشکن‌ها سود خوبی برای فروشندگان دارد. شاید باورتان نشود، اما ‏قشر وسیعی از مشتریان فیلترشکن نوجوانان هستند که به دور از چشم خانواده‌های خود از وی ‏پی ان استفاده می‌کنند.» ‏

این فروشنده درباره امنیت وی پی ان‌ها می‌گوید: «بسیاری از فیلترشکن‌ها امنیت بالایی ندارند و ‏می‌توانند اطلاعات کاربران را به سرورهای غیرمجاز ارسال کنند تا از این طریق اطلاعات خصوصی ‏کاربران به دست افراد سودجو برسد‎.‎ این اطلاعات می‌تواند عکس‌های خصوصی یا حتی رمز‌های عبور ‏کاربران باشد که به‌راحتی با استفاده از فیلترشکن‌های نامطمئن در خطر می‌افتد‎.‎‏»‏

نکته جالب این است که خرید و فروش هرگونه وی پی ان و فیلترشکن غیر قانونی است؛ با وجود این، ‏بازار فروش این نرم‌افزارها آن‌قدر گسترده است که عملا ممانعت از خرید و فروش آن ممکن نیست. ‏

می‌توان به فیلترشکن‌ها اعتماد کرد؟

فیلترشکن‌های رایگان بازار گسترده‌ای دارند. علاوه بر فیلترشکن‌های خارجی، حالا تبلیغات برخی ‏فیلترشکن‌های ایرانی هم روی خروجی بسیاری از سایت‌ها قرار گرفته است، اما کارشناسان می‌گویند ‏رایگان‌بودن این فیلترشکن‌ها بی‌علت نیست. آنها می‌توانند به انواع ویروس‌ها آلوده باشند یا این‌که ‏بانک‌های اطلاعاتی کاربرانشان را بفروشند. ‏

چندی پیش بود که پژوهشگران موسسه امنیتی ‏VPN Mentor‏ اعلام کردند که سه فیلترشکن و وی ‏پی ان معروف در جهان که میلیون‌ها کاربر از آنها استفاده می‌کنند، دچار ضعف‌های امنیتی است که ‏اطلاعات کاربران ازجمله مکان و موقعیت جغرافیایی اتصال به اینترنت، اطلاعات ذخیره‌شده در ‏دستگاه الکترونیکی متصل و نتایج جست‌وجوهای آنها قابل دسترسی و ردیابی است. ‏PureVPN، ‏ZenMate‏ و ‏HotSpot Shield‏ سه فیلترشکن معروف در دنیا هستند که اطلاعات و ‏IP‏ آدرس‌های ‏کاربرانشان را افشا می‌کنند و در صورت لزوم، به قول‌های خود مبنی بر حفظ اطلاعات و عدم ردیابی ‏آنها عمل نمی‌کنند.‏

کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌گویند فیلترشکن‌های رایگان خطرناک‌ترین فیلترشکن‌ها ‏هستند. ‏

‏٣٨‌درصد فیلترشکن‌های رایگان ویروسی هستند

میلاد نوری، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «بسیاری از ‏فیلترشکن‌ها در کدهای خود، دارای بخش‌هایی هستند که به‌عنوان ویروس عمل می‌کند و درنهایت ‏موجب خسارت به سیستم شما خواهد شد. این فیلترشکن‌ها در نخستین قدم بعد از نصب، به پاک‌‏کردن یا خاموش‌کردن آنتی‌ویروس شما اقدام و درنهایت فایل‌های مخرب خود را در جای‌جای حافظه ‏سیستم شما کپی می‌کنند. برخی از این ویروس‌ها پا را از این نیز فراتر گذاشته و با ارسال خود به ‏دیگر سیستم‌ها، سیستم‌های دیگر را هم آلوده می‌کنند.» ‏

او ادامه می‌دهد: «درواقع یکی از خطرات استفاده از فیلترشکن‌ها، آلوده به ویروس‌شدن است. کاربرانی ‏که تمایل به استفاده از فیلتر‌شکن دارند این را هم در نظر داشته باشند که برخی برنامه‌ها ابتدا خود را ‏به عنوان یک برنامه ‏VPN‏ به کاربر معرفی می‌کنند و پس از این‌که در سیستم نصب می‌شوند، علاوه بر ‏این‌که کار عادی خود را به‌عنوان فیلترشکن انجام می‌دهند، اطلاعات شما را نیز به سرقت می‌برند و ‏به مکان‌های نامشخصی ارسال می‌کنند.»

بر اساس گفته‌های پلیس فتا ٣٨‌درصد از اپلیکیشن‌های فیلترشکن رایگان در فروشگاه ‏گوگل‌پلی آلوده به بدافزار هستند و نمی‌توان به آنها اطمینان کامل داشت. این صحبت به این معناست که ‏به فروشگاه‌های بزرگ و رسمی هم نمی‌توان چندان اعتماد کرد و باید قبل از استفاده از این فیلترشکن‌ها ‏تمام جوانب را رعایت کرد. ‏

چند نکته برای استفاده از فیلترشکن

مهمترین اطلاعاتی که فیلترشکن‌ها می‌توانند به سرقت ببرند اطلاعات حساب‌های بانکی و‌ ایمیل‌تان ‏است. پس موقع پرداخت پول و البته استفاده از ‌ایمیل‌تان فیلترشکن‌ها را خاموش کنید. این موضوعی ‏است که میلاد نوری، کارشناس آی.تی به «شهروند» می‌گوید و توضیح می‌دهد: «وی پی ان‌ها از هر ‏طریقی که فکرش را بکنید به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند. وی پی ان‌ها از طریق سرورها ‏اطلاعاتی مثل یوزرها و پسوردها را ذخیره می‌کنند و به راحتی به اطلاعات شخصی افراد می‌‏رسند. فیلترشکن‌های دیگری هم هستند که به شکل اپلیکیشن روی موبایل‌ها و سیستم‌ها نصب می‌‏شوند. این فیلترشکن‌ها غیر از این‌که به اینترنت گوشی شما دسترسی پیدا کنند، از شما اجازه می‌خواهند ‏که به عکس‌ها، لوکیشن، مخاطبان و تمام برنامه‌های گوشی شما متصل شوند. این مدل از فیلترشکن‌ها ‏بیشترین خطر را دارند و بدون این‌که نیازی به دسترسی به تمام اطلاعات گوشی شما داشته باشند از شما ‏می‌خواهند که به آنها اجازه دسترسی بدهید و این موضوع ریسک استفاده از چنین وی پی انی را بالا ‏می‌برد.‏ در صورتی که یک فیلترشکن نیازی به این همه دسترسی ندارد و فقط کافی است که به اینترنت گوشی ‏شما دست پیدا کند. اغلب، وی پی ان‌های رایگان هستند که از شما می‌خواهند به آنها مجوز دسترسی به ‏تمام برنامه‌های گوشی‌تان را بدهید و مردم هم چون تمایل زیادی به استفاده از فیلترشکن‌های رایگان ‏دارند به این مسائل مهم توجه نمی‌کنند.»‏

نوری درباره این‌که باید از کدام فیلترشکن‌ها استفاده کرد، ادامه می‌دهد: «اگر کسانی تمایل به استفاده  از ‏فیلترشکن دارند بهتر است برای پایین آمدن ریسک استفاده از آن از همین فیلترشکن‌هایی استفاده کنند ‏که رایگان نیست و سرور آنها مشخص است.‏»