اگر به شما گفته شود برخی از گزارش‌های خبری جدیدی که در روزنامه‌ها خواندید به وسیله دستگاه‌های خودکار مبتنی بر هوش مصنوعی نوشته شده است باور می‌کنید؟ در سال ۲۰۱۸ میلادی بیش از هر زمان دیگر هوش مصنوعی در عرصه روزنامه‌نگاری مورد استفاده قرار گرفت و شرکت‌های بزرگ خبری به کمک الگوریتم‌های هوشمند، پروژه‌های نرم‌افزاری و پلتفرم‌های برنامه‌نویسی سعی کردند توانایی‌های تحریریه خود را تقویت کنند و نتیجه این تلاش‌ها اتفاقی به‌نام «روزنامه‌نگاری خودکار» را رقم زد. آن طور که «مَت کارلسون» نویسنده کتاب «گزارشگر روباتیک» می‌گوید، «روزنامه‌نگاری خودکار» به یک فرآیند الگوریتمی گفته می‌شود که داده‌ها را به متون مبتنی بر استانداردهای خبری تبدیل می‌کند و در این فرآیند هیچ گونه مداخله انسانی صورت نمی‌گیرد.
با ظهور پدیده‌ای به‌نام کلان داده‌ها و فناوری‌های الگوریتمی، روزنامه‌نگاری به سمت خودکار شدن پیش می‌رود و این روزها نحوه تهیه و تولید خبر بسیار متحول شده است. خبرگزاری «آسوشیتد پرس» به‌عنوان یکی از مراکزی که بخوبی این مسأله را درک کرده است در سال ۲۰۱۸ میلادی یک سرویس جدید با نام «بینش خودکار» در تحریریه خود راه‌اندازی کرد که سردبیر آن یک روبات به‌نام «وُرداِسمیت» بود و او می‌توانست داده‌ها را به گزارش‌ها و مقالات خبری تبدیل کند. ولی به نظر شما این مسیر در آینده چگونه پیش می‌رود؟
هوش مصنوعی روزنامه‌نگاری
در سال ۲۰۱۸ برای نخستین بار فناوری هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی (ML) به‌صورت رسمی فعالیت خود را در مراکز خبری آغاز کرد تا قوای رسانه‌ای را تقویت کند. «واشنگتن پست»، «آسوشیتد پرس» و «رویترز» از نخستین روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های جهان بودند که سال گذشته برای اولین بار بخشی از فرآیند تولید و انتشار اخبار را به سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی واگذار کردند و بر این اساس گفته شد روزنامه «واشنگتن پست» در سال ۲۰۱۸ میلادی در مجموع ۸۵۰ خبر را بدون دخالت انسان و به کمک سیستم روباتیک خود منتشر کرد. این اتفاق آغاز راهی بود تا کارشناسان بر اساس آن پیش‌بینی کنند که در سال ۲۰۱۹ میلادی عرصه روزنامه نگاری به‌صورت جامع زیر نظر فناوری هوش مصنوعی فعالیت‌های خود را پیش ببرد.
اواخر سال گذشته خبرگزاری رسمی «شین‌هوآ» چین با استفاده از فناوری هوش مصنوعی یک روبات گوینده ارائه کرد که می‌توانست به دو زبان چینی و انگلیسی اخبار را بخواند. شکل ظاهری و صدای این گوینده مصنوعی براساس «ژانگ ژائو» مجری معروف چینی ساخته شد و خبرگزاری مذکور توضیح داد این سیستم می‌تواند به‌صورت ۲۴ ساعته تمامی اخبار را پس از وقوع آنها در اختیار مردم بگذارد و هزینه‌های مربوطه را به میزان قابل ملاحظه کاهش دهد.
البته معرفی این روبات انتقادات فراوانی را هم به‌دنبال داشت و برخی کارشناسان اعلام کردند فناوری مذکور از درک اخبار جعلی و واقعی عاجز است و این احتمال وجود دارد چنین سیستم‌هایی بتوانند باعث فریب و گمراهی مردم شوند.
روزنامه‌نگاری داده‌ای
«روزنامه‌نگاری داده‌ای» از جمله مباحث جدید محسوب می‌شود که این روزها در عرصه رسانه بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد تا روزنامه‌نگاران از این طریق بتوانند به کمک ابزارهای نوین مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی فعالیت‌های خود را پیش ببرند. ابزارهایی که در این زمینه ساخته می‌شوند در مورد تمام اتفاقات پیرامون بینش عمیق‌تر و اطلاعات بیشتری را در اختیار روزنامه‌نگار می‌گذارند و به او کمک می‌کنند با تحلیل دقیق‌تر بتواند گزارش نهایی را تکمیل کند.
این عرصه نوظهور اهمیت زیادی دارد، زیرا روزنامه‌نگاران از این طریق می‌توانند پیش از نگارش و ارائه گزارش‌های خبری خود به مجموعه گسترده‌ای از داده‌ها در یک زمینه بخصوص دسترسی داشته باشند. این داده‌ها به کمک فناوری یادگیری ماشینی غربالگری می‌شوند تا به‌صورت دسته‌بندی شده و براساس اهمیت خود به کار روند. «روزنامه‌نگاری داده‌ای» اطلاعات تحلیل شده را در مقیاس گسترده ارائه می‌کند و در قالب یک ابزار کاربردی و بسیار مهم روزنامه‌نگاری در رسانه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به‌عنوان مثال در این زمینه گفته می‌شود «کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌نگاران تحقیقی» برای انجام بررسی‌های لازم در مورد پرونده «اوراق پاناما» بیش از ۲ میلیون دلار هزینه کرد و بخش اعظم این پول‌ها صرف تحلیل اسناد پیچیده‌ای شد که در نهایت نتیجه قابل قبولی را هم به‌دنبال نداشت و این اتفاق در حالی صورت گرفت که ابزارهای «روزنامه‌نگاری داده‌ای» هم‌اکنون می‌توانند پرونده مذکور را با هزینه کمتر به انجام برسانند.
سیستم‌های تحلیل داده که به کمک فناوری هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی فعالیت می‌کنند بسیار پیشرفته شده‌اند. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری به‌دنبال توسعه ابزارهای جدیدی هستند که روزنامه‌نگاران به کمک آنها می‌توانند اتفاقات و رویدادهای مهم در نقاط مختلف جهان را پیش‌بینی کنند و این سیستم‌ها مبتنی بر روش‌های آماری، اطلاعات خود را در مورد اتفاقات مربوط به آینده نزدیک ارائه می‌دهند.
مدل‌های پیش‌بینی‌کننده که طی سال‌های اخیر در عرصه علمی و اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، هم‌اکنون در قالب تکنیک‌های نوظهور در عرصه روزنامه‌نگاری به کار می‌روند و در آینده نه چندان دور به دستیار اصلی عرصه رسانه تبدیل می‌شوند. کارشناسان بر این باورند که اگرچه ابزارهای روزنامه‌نگاری مبتنی بر هوش مصنوعی همچنان در حال توسعه هستند، ولی این احتمال وجود دارد که در پایان دهه دوم از هزاره سوم میلادی این ابزارها بتوانند روزنامه‌نگاری مدرن را روی کار بیاورند. «دیوید کازوِل» مدیر مؤسسه رسانه‌ای «رینولد ژورنالیسم» بر این باور است که گسترش هرچه بیشتر عرصه تحت پوشش، تولید اخبار بر اساس نیازهای محلی، سرعت و دقت بالا و توانایی انتشار لحظه به لحظه اخبار از جمله مزایایی محسوب می‌شود که هوش مصنوعی برای عرصه رسانه به ارمغان می‌آورد.
به هر حال آن طور که عرصه جهانی رسانه پیش‌بینی می‌کند، در سال جدید میلادی برای نخستین بار در تاریخ روبات‌های مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی به رابط اصلی میان رویدادهای خبری و مخاطبان تبدیل می‌شوند.
میثم لطفی
- 9
- 6
