ماجرای اصلاح قیمت‌ بسته های اینترنت چیست؟!

در شرایطی که دنیا مشغول مطالعات ۶G است و چشم مردم کشور ما نیز به توسعه همه‌جانبه ۵G دوخته شده است، اپراتورهای تلفن همراه کشور با شرایطی دست و پنجه نرم می‌کنند که تاکنون سابقه نداشته و ثبات تعرفه اینترنت طی سالیان اخیر نفس آنها را به شماره انداخته است.

به گزارش عصر خبر ، رفته رفته به بازه «یک دهه ثبات» در قیمت اینترنت کشور نزدیک می‌شویم؛ می‌توانیم برای جشن ثبت این رکورد تاریخی در جامعه‌ای که نرخ میانگین قیمتی آن مشخص نیست و زبان تحلیل‌گران و مفسران اقتصادی آن سال به سال قاصرتر می‌شود نیز آستین بالا بزنیم.

سخن گفتن از ثبات تعرفه و نرخ اینترنت در چنین شرایطی که انتظار و باور جامعه چیز دیگری است، جرأت می‌خواهد و دغدغه‌مندی؛ با این حال پرده برداشتن از یک واقعیت هر چند ممکن است برای جامعه باورپذیر نباشد اما بیانش منجر به شفاف‌سازی خواهد شد.

از سال ۱۳۹۵ نرخ اینترنت در کشور ثابت ماند و بدتر از آن، به زعم دولت‌ها اجازه هرگونه مانوری در فضای رقابتی به عنوان مثال تعیین نرخ در بسته‌های تشویقی نیز گرفته شد.

مخلص کلام، فضای رقابتی قربانی سلیقه دست‌اندرکاران شد و از همان روز نفس فعالان این صنعت رفته رفته به شماره افتاد تا امروز که از ترس افتادن به حال و روز محتضری در بستر، لب به گلایه گشوده‌اند و خواهان همراهی مسوولان اجرایی و مردم هستند.

هر چند طی این سال‌ها (قریب به هشت سال) سیگنالی از نارضایتی اپراتورهای ارتباطی کشور مبنی بر اوضاع نابه‌سامان آنها منتشر نشد و سعی کردند با ارائه سرویس‌های دیجیتال و نوآورانه همراهی خود با مشترکان مخصوصا تلفن همراه را نشان دهند؛ که اوج آن در شرایط کرونا و تحمیل بار سنگین ترافیکی روی شبکه‌شان بود که لاجرم هزینه‌کرد برنامه‌های توسعه‌ای خود را تسریع بخشیدند تا ارتباطات مردم دچار خدشه نشود.

شاید هم همین سرمایه‌گذاری‌های از جنس دلاری و ارزی آنها در آن شرایط سخت و طاقت‌فرسا بود یا تشدید تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی که از میزان ارزش پول ملی کاست و نهایتا موازنه پرداخت‌های خارجی و دریافت‌های ریالی اپراتورهای اصلی کشور را بیش از پیش بر هم زد.

حالا گذشته از این وضعیت اسف بار، اپراتورهای تلفن همراه کشور به عنوان پیشران توسعه ارتباطی و عمده سرمایه‌گذاران زیرساختی، طی ده ها مکاتبه و جلسات متعدد با مدیران اجرایی حوزه ICT کشور، خبرهای نگران‌کننده‌ای از عقب افتادگی و عدم توسعه در شرایط ثبات رویه فعلی می‌دهند.

در آستانه ورود دنیا به مباحث مطالعاتی ۶G و چشم‌انتظاری مردم کشورمان برای لانچ تجاری ۵G، اما پیشرانان صنعت ارتباطات سیار ایران از اینکه تعرفه‌های اینترنتی حتی مطابق با نرخ تورم طی این سال‌ها رشد نکرده است، ابراز نگرانی می‌کنند.

نرخ ترافیک مصرفی کاربران طی سال‌های اخیر با ورود تکنولوژی‌های نوین، رشد فزاینده‌ای داشته است اما نگاه مسوولان به توسعه زیرساخت‌ها، همپای توقع‌شان از نرخ کیفیت پیش نرفته است و کار را به جایی رسانده که اپراتورهای ارتباطی کشور درباره موضوع توسعه ابراز عجز کرده‌اند.

گویا اوضاع آنقدر وخیم است که بیژن عباسی آرند به عنوان مدیرعامل اپراتور دوم تلفن همراه کشور، حاضر می‌شود در رویداد جشن ۱۷ سالگی ایرانسل صراحتا اعلام کند که «ایران ارزان‌ترین اینترنت دنیا را دارد.»

مدیرعامل ایرانسل در این برنامه بر پیوستگی اصلاح تعرفه‌ها با سرمایه‌گذاری در بهبود کیفیت شبکه تاکید کرد و گفت: کاهش سرمایه‌گذاری کاهش کیفیت و نارضایتی مشترکان را تشدید می‌کند.

او همچنین ماجرای تعرفه‌ها را یکی از موانع توسعه فیبرنوری در کشور دانست و اذعان کرد «ما در ستاد تنظیم بازار استدلال کردیم که اگر تعرفه‌ها اصلاح نشود سال آینده مردم پول اینترنت می‌دهند اما به آن دسترسی نخواهند داشت و احساس بی‌کیفیت بودن اینترنت در سال آینده تشدید می‌شود.»

نامه‌نگاری‌های فراوان این اپراتور، دیگر اپراتورهای تلفن همراه کشور و همچنین اپراتورهای مجازی تلفن همراه با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و همچنین سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی طی سال گذشته و امسال، حکایت ناخوشی از روزها و سال‌های آینده است.

بنابراین وقت آن رسیده پای حرف اپراتورهای تلفن همراه نشست و بعد از پشت سر گذاشتن موفقیت‌آمیز آنها از پاندمی، به تحلیل صنعت و وضعیت آنها پرداخت تا در صورت بروز شرایط احتمالی مشابه، امکان مواجهه با آن همچون گذشته فراهم باشد.

سال‌هاست ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت ثابت از پایین بودن تعرفه‌های اینترنت موبایل گلایه می‌کنند و عامل اصلی رکود و ورشکستگی در صنف و هم‌صنفیان خود را این عامل می‌دانند.

بیراهه هم نیست تا زمانی که نرخ اینترنت موبایل پایین‌تر از اینترنت ثابت باشد، به دلیل ضریب نفوذ بالای آن، مشترکان ترجیح می‌دهند به جای فعال کردن اکانت اینترنت ثابت خود که از قضا گران‌تر هم هست، از تکنولوژی موبایل بهره‌مند شوند.

در حالیکه رویکرد گزارش‌های بین‌المللی به این سمت است که کشورهای خارجی برخلاف ایران بیش از پیش تمرکز خود را بر توسعه شبکه ثابت گذاشته و برنامه خود را با محوریت افزایش ضریب نفوذ اینترنت ثابت تدوین کرده‌اند.

از جمله مهمترین دلایل تفاوت و گرانی اینترنت همراه نسبت به اینترنت ثابت نیز این است که زیرساخت‌های مورد نیاز برای اینترنت تلفن همراه به مراتب پیچیده‌تر، متنوع‌تر و گران‌تر از تجهیزات اینترنت ثابت است.

برخی از این موارد شامل دکل‌های تلفن همراه و تجهیزات شبکه است که در مقایسه با زیرساخت اینترنت ثابت مانند کابل‌ها و روترها، هزینه به مراتب بیشتری برای ساخت و نگهداری دارند. 

با توجه به خصوصی بودن ماهیت بیزینس اپراتورهای کشور و عدم تخصیص ردیف بودجه و سوبسید از سمت دولت، طبیعتا این هزینه‌ها باید در قالب ردیف‌های تعرفه‌ای دیده و در نظر گرفته شود تا روند توسعه با کندی مواجه یا در بدترین حالت متوقف نشود.

تمامی این موانع و تنگناها دست به دست هم داده تا زنگ خطر در حوزه ارتباطات کشور به صدا درآید و اپراتورهای تلفن همراه نیز که همواره سعی بر رقابتی نگه داشتن فضای این حوزه داشته‌اند، این بار حتی حرف دل خود را با رییس جمهور به عنوان شخص اول اجرایی کشور در قالب مکاتبه بیان کنند.

فشار بار تورمی بر شانه اپراتورها طی این سال‌ها که قیمت اینترنت در کشور ثابت بوده و همچنین نرخ استهلاک تجهیزات آنها، ظاهرا افزایش تعرفه اینترنت را ناگزیر کرده است؛ لذا پیشنهاد می‌‌شود حاکمان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات مجوز تعدیل منطقی نرخ مطابق با شرایط اقتصادی کشور را برای آنها صادر کنند تا با انباشت بدهی‌ها و کاهش میزان درآمدهای آنها در آینده مجبور به گرانی چشم‌گیر و غیرقابل تحمل برای کاربران نباشیم.