نامه هشدار توکلی به رئیسی درباره تصمیم حذف یارانه ارزی کود شیمیایی

احمد توکلی رئیس هیئت‌مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت در نامه‌ای مهم به رئیس‌جمهور با رونوشت به تمام وزرا، معاونین و روسای دولت، نسبت به کمبود شدید تولید محصولات اساسی غذایی اعم از گندم، جو و دانه‌های روغنی در سال آینده به دلیل حذف یارانه کود کشاورزی، هشدار داد.

اهمیت امنیت غذایی بر کسی پوشیده نیست. تولید محصولات اساسی به‌ویژه غلات، حبوبات و محصولات صنعتی مانند پنبه، دانه‌های روغنی و چغندر قند، برای افزایش محصول، نیازمند کودهای شیمیایی به‌ویژه کودهای فسفاته و پتاسه هستند.

از سال ۱۳۴۶ تاکنون، کودهای شیمیایی همیشه با ارز دولتی وارد شده و قیمت یارانه‌‌ای داشته است. بهایی که کشاورز ایرانی برای همین کود می‌پرداخته، در تمام این سال‌ها، نیمی از قیمت تمام‌شده مذکور بوده است. در تمام کشورهای جهان نیز به‌ویژه تولیدکنندگان اصلی محصولات اساسی کشاورزي، کود را به قیمت یارانه‌‌ای به کشاورزان می‌فروشند.

در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰، افزایش تولید محصولات مذکور در چند دهه اخیر، کم‌نظیر بوده است. به‌طوری‌که، به‌حمدالله تولید گندم ۵۶‌درصد، برنج ۲۵درصد و جو ۳۰درصد، افزایش داشته‌اند. در تولید علوفه ذرت، به خودکفایی رسیده‌ایم. گرچه تدابیر علمی ترویجی وزارت جهاد کشاورزی و تامین به‌موقع منابع مالی در معاونت رئیس‌جمهور در سازمان مدیریت در سال پیش و برنامه‌ریزی، دراین موفقیت نقش‌موثر داشت، اما اگر کود نبود، این توفیق به‌دست نمی‌‌آمد.

مشکل کود حل نشود، قطعا با کمبود محصولات اساسی مواجه و مانند سال جاری اغلب کشورهای تولید‌کننده به دیگر کشورها غلات و محصولاتی نخواهند فروخت. ناامنی غذایی از سال ۲۰۱۸ در حال افزایش است. حتی قبل از حمله روسیه به اوکراین، فراوانی و شدت فزاینده شوک‌های اقلیمی، درگیری‌های منطقه‌ای و همه‌گیری کرونا، همگی تلفات خود را می‌گرفتند، تولید و توزیع غذا را مختل می‌کردند و هزینه تغذیه مردم را بالا می‌بردند. قیمت‌های بالای مواد غذایی و انرژی، به بحران هزینه‌های زندگی دامن زده است که احتمالا فقر را افزایش داده، به رشد اقتصادی آسیب زده و به‌طور بالقوه به بی‌ثباتی سیاسی دامن می‌زند.

با جنگ در اوکراین، وضعیت تغییری چشمگیرتر پیدا کرد. این امر قیمت مواد غذایی و کود شیمیایی را همچنان افزایش داد، به واردکنندگان کود آسیب رساند و چندین کشور ازجمله چین را وادار کرد، محدودیت‌هایی بر صادرات خود وضع کنند. ماه‌مرداد سال‌جاری، تورم غذا در کشور به ۸۱درصد رسید. این نرخ غیر قابل تحمل است. اگر به دلیل کمبود کود برای کشت پاییز، قیمت کالاهای اساسی بالاتر رود، بیم ناامنی غذا با عواقب بسیار سنگین، افزایش می‌یابد.

دیده‌بان مطلع شده است، سازمان مدیریت با تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی در خرید کود، یارانه مورد نیاز را در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار نداد و به همین دلیل کود برای کشت پاییزه به‌اندازه کافی وجود ندارد. لذا پیش‌بینی می‌شود با کمبود شدید تولید محصولات اساسی به‌ویژه گندم، جو و دانه‌های روغنی در سال آینده مواجه شویم.

این مسئله خطیر را حل کنید. بهتر است هر کاری که در شرایط فشار، با دستپاچگی و بسیار پرهزینه می‌خواهید انجام دهید، امروز تدبیر فرمایید چراکه هزینه‌اش خیلی کمتر است.