روزنامه جهان صنعت نوشت: در حالی که صنعت دامداری کشور با انواع مشکلات و چالش‌ها مواجه است، بازار گوشت قرمز نیز بازار پرالتهابی است و از یک سو دامداران از شرایط خود راضی نیستند و از سوی دیگر مصرف‌کنندگان نهایی با افزایش دائمی قیمت این محصول مواجه هستند. این در حالی است که براساس آمارهای منتشر‌شده روند میزان مصرف گوشت قرمز در کشور نیز کاهشی بوده و عمدتا به دلیل افزایش قیمت گوشت و کاهش قدرت خرید مردم است. نکته قابل‌تامل اینکه زمانی که قیمت‌ها در بازار بالا می‌رود مسوولان مربوطه اقدام به وارد کردن گوشت‌های منجمد و گرم از دیگر کشورها می‌کنند و به اصطلاح با گوشت تنظیم بازاری با قیمتی کمتر از قیمت بازار در برخی مراکز توزیع به فروش می‌رسانند. با وجود این، باز هم مشکل دامداران و مصرف‌کنندگان نهایی در جای خود باقی است و به گفته فعالان این صنعت، روز به روز به این مشکلات افزوده می‌شود و به این ترتیب شرایط تولید در وضعیت خوبی قرار ندارد.
مصرف سرانه گوشت قرمز در کشور کاهش یافته و به حدود ۶ تا ۷ کیلوگرم رسیده است. با وجود این، قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفند و گوساله در بازار بیش از ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. متولیان امر برای ساماندهی بازار، مبادرت به توزیع گوشت وارداتی و شکستن قیمت‌ها کرده‌اند. در حال حاضر هر کیلو گوشت قرمز وارداتی برای تنظیم بازار در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بین ۳۱۶ تا ۳۹۰ هزار تومان است، اما سوالی که مطرح است اینکه آیا امنیت غذایی پایدار با واردات تضمین می‌شود و آیا سیاستگذاران برنامه‌ای جامع برای حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده دارند؟
از حمایت از تولید تا واردات
افشین صدر‌دادرس مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور با بیان اینکه واردات گوشت قرمز برای تنظیم بازار مسکن است در این خصوص گفت: واردات دام پایه پروار از پاکستان در حال انجام است اما این واردات قرار است تا چه زمانی از این کشور ادامه داشته باشد؟ صادرات دام در پاکستان ممنوع است اما به دلیل شرایط خاص به ایالت بلوچستان در مرز ایران مجوز موقت صادرات داده شده است. وی در ادامه اضافه کرد: متولیان امر اذعان دارند حذف ارز ترجیحی، تولید را با مشکلات بسیاری مواجه کرده و قیمت تمام‌شده را افزایش داده است. آیا تاوان سیاست‌های دولت را باید بازار تولید و مصرف بپردازد؟ تحقق شعار تولید پایدار و حمایت از تولیدکننده چه سرنوشتی پیدا می‌کند؟ آیا با واردات دام پایه پروار، قرار است به تولید پایدار رسید؟ در حال حاضر با وجود واردات گوشت و دام زنده هنوز قیمت‌ها به عدد منطقی در بازار نرسیده است.
ضعف نظارت در شبکه توزیع
صدر‌دادرس با اشاره به قیمت تمام‌شده تولید بازار گوشت کشور تصریح کرد: قیمت دام زنده در کشور بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تومان متغیر است. بر این مبنا قیمت شقه گوسفندی بین ۴۲۰ تا ۴۳۵ هزار تومان خواهد بود. اگر نرخ در بازار بالاتر از این عدد است به ضعف نظارت‌ها در شبکه توزیع بر‌می‌گردد. وی اظهار کرد: تولیدکننده گوشت تولیدی را براساس قیمت تمام‌شده و سود حدود ۱۰ درصد، عرضه می‌کند باید در شبکه توزیع نظارت شود که چرا قیمت‌ها روند افزایشی داشته است.
تناقض بین تولید و بازار
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور با اشاره به سخنان قائم‌مقام وزیر جهاد کشاورزی در برنامه‌ای تلویزیونی عنوان کرد: در راستای تنظیم بازار گوشت از کنیا وارد می‌شود، گوسفند زنده نیز از ارمنستان و آذربایجان که در کشتارگاه جلفا ذبح و گوشت گرم وارد بازار می‌شود. مغولستان، روسیه و رومانی هم مقاصد دیگر واردات دام زنده به شمار می‌روند. در حال حاضر، بازار گوشت قرمز راکد بوده و تولیدکنندگان بازار تقاضا ندارند؛ به این ترتیب واردات تولید را از چرخه رقابت حذف می‌کند.
وی با بیان اینکه فروشگاه‌های زنجیره‌ای از خرید گوشت دام سبک داخلی خودداری می‌کنند، ادامه داد: هنگامی که تولیدکننده تولیدات خود را نتواند در بازار به فروش برساند طبیعی است که حذف شود. وی یادآور شد: با وجود تمام شعارها آیا برنامه‌ای برای ترمیم زیرساخت‌ها تدوین شده یا تمرکز بر واردات و تجویز مسکن برای ساکت کردن موقت درد است.
قیمت بازار چگونه به دست می‌آید؟
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه با توجه به قیمت تمام‌شده قیمت هر کیلو گوشت گوسفند برای مصرف‌کننده نهایی چقدر است، به مهر گفت: شاخص، قیمت لاشه است و این لاشه قطعه‌بندی به سردست، ران، قلوه‌گاه و… می‌شود، بر حسب اینکه لاشه چگونه تمیز و خرد می‌شود و چربی چقدر دارد، قیمت گوشت متفاوت می‌شود.
گناه ارز ترجیحی
صدر‌دادرس در پاسخ به پرسش دیگر که چرا نرخ گوشت وارداتی نسبت به تولید داخل ارزان‌تر تمام می‌شود، گفت: حذف ارز ترجیحی قیمت نهاده‌های دامی را به تنهایی برای دامدار ۶ تا ۷ برابر کرد. در کنار آن افزایش نرخ تورم، هزینه حمل‌و‌نقل و… قیمت تمام‌شده تولید گوشت قرمز را در کشور صعودی کرده؛ علاوه بر اینکه کیفیت گوشت هم مساله مهمی است. وی اظهار کرد: گوشت تولیدی کشور از کیفیت بالایی برخوردار بوده زیرا عمدتا دام‌ها در مراتع پرورش پیدا می‌کنندک، اما کشوری مانند پاکستان، آلوده‌ترین کشور جهان به امراض انگلی و بیماری‌های دامی معروف است. آیا واردات گوشت از استرالیا و اتحادیه اروپا هم با همین قیمت‌ها خواهد بود.
چرایی قاچاق
بنابر اعلام خبرگزاری‌ها، روزانه بین ۴ تا ۵ هزار رأس دام از کشور قاچاق می‌شود. مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور درباره دلیل این امر و تاثیر آن بر بازار گفت: هنگامی که مسیرها برای تولیدکننده بسته باشد و در داخل فروش هم انجام نشود، صادرات متوقف باشد، هر کس پرداخت نقد با قیمت به روز داشته باشد و مراجعه کند، تولیدکننده دام را به فروش می‌رساند. عموما خریداران در چنین بازاری قاچاق‌کنندگان کالا بوده و دام را به کشورهای همجوار قاچاق می‌کنند.
وی در ادامه یادآور شد: مصرف پروتئین در ۶ ماهه دوم سال روند افزایشی داشته و این در حالی است که هنوز بازار کلانشهری مانند تهران به تعادل نرسیده و سایر استان‌ها و شهرها نیز همین وضعیت را دارند. مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور در پایان گفت: اگر به دنبال امنیت غذایی پایدار هستیم باید برنامه‌ها در راستای تقویت تولید داخل باشد نه رونق واردات.
تبعات واردات دام از پاکستان
این در حالی است که سلامت گوشت‌های وارداتی به یک موضوع چالشی و نگران‌کننده تبدیل شده است، به طوری که به گفته مقدسی رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی گاوداران با بیان اینکه تقریبا یک ماه است واردات دام از کشور پاکستان صورت می‌گیرد، گفت: متاسفانه با واردات دام زنده کل مملکت را آلوده می‌کنند و خطر شیوع بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان مثل «سِل» از این طریق افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر وارد کردن دام مثل بازی کردن با بشکه نفت است، لذا از مسوولان مربوطه درخواست داریم این کار را نکنند. به گفته مسوولان، در حال حاضر علاوه بر واردات دام، واردات گوشت قرمز نیز صورت می‌گیرد و این در حالی است که بسیاری از مصرف‌کنندگان نسبت به سلامت گوشت‌های وارداتی به خصوص گوشت‌های منجمد به دیده شک و تردید نگاه می‌کنند.
با وجود این، بازار جهانی واردات گوشت قرمز بازار پویایی است و داده‌های جهانی نشان می‌دهد که خرید جهانی گوشت گاو وارداتی اعم از گوشت گاو تازه، سرد و منجمد در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۶۷ میلیارد دلار رسیده است. به این ترتیب ارزش کلی واردات گوشت گاو برای کلیه کشورهای وارد‌کننده از سال ۲۰۱۸ که به میزان حدود ۴۶ میلیارد دلار بوده، بالغ بر ۴۳ درصد افزایش یافته است.
این در شرایطی است که براساس آماری که اخیرا سایت آماری تحلیلی worlds.top.exports منتشر کرده است، چین سالانه با رقم زدن وارداتی به ارزش ۲۲ میلیارد دلار و تخصیص سهمی بالغ بر ۳۲ درصد از کل واردات گوشت گاو به خود، بزرگ‌ترین وارد‌کننده محسوب می‌شود. این در شرایطی است که کشورهای «ایالات‌متحده، کره جنوبی، ژاپن، مصر، تایوان، اندونزی، اسرائیل، ویتنام، مالزی، هنگ‌کنگ، فیلیپین، روسیه، فرانسه و بریتانیا» نیز در رتبه‌های دوم تا پانزدهم واردات گوشت گاو اعم از گوشت تازه، سرد و منجمد قرار دارد. به این ترتیب ۱۵ کشور نام‌برده در سال ۲۰۲۲ از نظر ارزشی، حدود سه‌چهارم (۸۱ درصد) از کل گوشت وارداتی را حمل کرده‌اند.
- 13
- 5
