افزایش ۶ برابری قیمت کود اوره در زمان بدهکاری دولت به کشاورزان!

روزنامه توسعه ایرانی نوشت: بالاخره عمر دولت سیزدهم به پایان رسید، اما یادگارها و میراث آن باقی مانده است و این میراث با مصوبه‌های ناگهانی و دقیقه نودی محمد مخبر بیشتر و بیشتر هم شد.

در آخرین مصوبات دولت سیزدهم، تصمیم گرفته شد ناگهان قیمت کود اوره پتروشیمی‌ها ۶ برابر شود. درحالی که پتروشیمی‌ها هر کیسه کود شیمیایی اوره را باید ۴۰ هزارتومان می‌فروختند و با احتساب حدود ۱۵۰ هزارتومان هزینه حمل‌ونقل و انبارداری و توزیع هرکیسه کود اوره با قیمت ۱۹۵ هزارتومان تحویل کشاورزان می‌شدو سوم مرداد ماه و در آخرین روزهای کاری دولت سیزدهم، مخبر با ابلاغ بخشنامه‌ای رسما با بیش از ۶ برابری کردن قیمت فروش کود اوره در پتروشیمی‌ها، قیمت این نهاده را به ۲۴۰ هزارتومان افزایش داد.

بر اساس مفاد این بخشنامه، با احتساب هزینه حمل‌و‌نقل ۱۵۰ هزارتومانی، کشاورزان ناچارند هر کیسه کود اوره را حداقل ۳۹۵ تا ۴۰۰ هزارتومان خریداری کنند. این افزایش قیمت، اعتراض بخش‌های مختلف مرتبط با کشاورزی را در پی داشته است به صورتی که رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران طی نامه‌ای به رئیس سازمان بازرسی کل کشور نسبت به افزایش قیمت کود شیمیایی در کشور گلایه و اعلام کرد که کود شیمیایی در ۴ ماه ۲ بار گران شد

اما این مصوبه آخر مخبر چه تاثیری بر کشاورزی بحران‌زده ایران می‌گذارد که اکنون به رشد پایدار منفی رسیده است!

افزایش ۶ برابری کود شیمیایی منطقی است!

دبیر انجمن کارفرمایی صنایع پتروشیمی ایران درباره ارزیابی خود از افزایش ۶ برابری قیمت کود اوره عنوان کرد که آیا کالایی باقی مانده است که از چندسال گذشته، یک ریال هم افزیش قیمت نداشته باشد؟

احمد مهدوی ابهری، یادآور شد: کود اوره را با قیمت ۷۹۰ تومان به وزارت جهاد تحویل می‌دادیم و وزارتخانه آن را به بهانه هزینه حمل‌ونقل و غیره، به قیمت ۳ هزار تومان به کشاورز تحویل می‌داد. چرا وقتی قیمت تمام شده کود اوره برای تولیدکننده ۹ تا ۱۰ هزار تومان بود، باید به قیمت ۸۰۰ تومان به وزارت جهاد تحویل دهد؟

این مقام صنفی با اشاره به اینکه دولت هم طبق قانون متعهد است مابه‌التفاوت این قیمت‌ها را پرداخت کند اما به این وظیفه عمل نمی‌کند و به پتروشیمی‌ها از این بابت پرداختی ندارد، تصریح کرد: با قیمت قدیم، کود به ترکیه و افغانستان و کردستان عراق قاچاق می‌شد.

مهدوی با بیان اینکه به‌رغم ۶ برابر شدن؛ کود اوره هنوز هم به اندازه قیمت تمام شده نیست و نصف قیمت تمام شده را پوشش می‌دهد، تاکید کرد: چندبرابر شدن قیمت کود اوره به این دلیل است که مدت زمان زیادی قیمت آن تغییر نکرده بود و با قیمت قدیمی قاچاق و حیف و میل می‌شد و اکنون که دولت مقداری قیمت آن را اصلاح کرده، به صورت جهش ناگهانی خود را نشان می‌دهد.

او این افزایش قیمت را منطقی خواند و درباره تاثیر آن بر کشاورزی اظهار کرد: دولت اگر می‌خواهد سوبسیدهایی به کشاورزان بدهد، این سوبسید را به صورت نقدی یا اشکال دیگر اعطا کند نه به صورت کودی که برای خود تولیدکننده زیان‌ده است.

دولت به گلوی پتروشیمی‌ها شمشیر گذاشته

دبیر انجمن کارفرمایی صنایع پتروشیمی ایران درباره تولید کود اوره ادامه داد: این کود از گاز متان درست می‌شود و دولت هنگامی که گاز خود را به ما می‌فروشد، شمشیر بر گردن ما می‌گذارد به صورتی که اگر یک ماهه پول این گاز پرداخت نشود، گاز واحد را قطع می‌کند.

به گفته مهدوی، ۴ سال است که گاز متان به اوره تبدیل و کود به کشاورز تحویل داده شده اما دولت بیش از ۵۰ همت پول شرکت‌های تولیدکننده را پرداخت نکرده است. این درحالی است که این شرکت‌ها خصوصی هستند، در بورس حاضرند و سهامداران خرد و کلان دارند و با این سیاست‌ها دولت به آنها ظلم کرد.

او در نهایت خاطرنشان کرد: این افزایش قیمت بسیار منطقی است و قیمت نهادها باید به سمتی برود که از آن سوءاستفاده نشود زیرا وقتی کالایی به صورت ارزان عرضه می‌شود و کنترلی هم بر توزیع آن نیست، بالاخره از آن سوءاستفاده می‌شود و رانت شکل می‌گیرد.

شوک اقتصادی و روحی به کشاورزان

نایب‌رئیس دوم کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران نیز عنوان کرد که اساسا باید به این افزایش قیمت از دو منظر نگاه کرد.

هامان هاشمی به قیمت پایین محصولات کشاورزی اشاره کرد و یادآور شد: با توجه به ادعای نگاه حمایتی دولت به کشاورزی، قرار بود محصولات و نهاده‌های یارانه‌ای در اختیار کشاورز قرار بگیرد اما چه تغییر رویکردی در سیاست حمایتی دولت رخ داده که باید شاهد ۶ برابر شدن قیمت کود باشیم.

او درباره تاثیر این افزایش قیمت بر کشاورزی اظهار کرد: با اضافه شدن هزینه تولید، بدیهی است که کشاورز در تامین نهاده‌ها و در نهایت تولیدش دچار یک شوک اقتصادی و روحی و روانی می‌شود. 

این کارشناس کشاورزی خاطرنشان کرد که این شوک در روزهایی است که دولت همچنان پول گندم کشاورزان را پرداخت نکرده و همچنین کشاورزان گوجه‌کار پول خود را نگرفته‌اند و شاهد قیمت پایینی برای محصولات گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و جو هستیم.

هاشمی با خلق‌الساعه و عجیب خواندن این تصمیم دولت، تاکید کرد: باید توضیحاتی داده شود که مشخص شود آیا تغییر رویکردی در سیاست‌های دولت رخ داده یا مفهوم حمایت با تخصیص یارانه تغییر کرده یا نگاه دولت به سمت آزادسازی نهاده‌هاست؟ به گفته او، جای این توضیحات اصلی خالی است هرچند براساس شنیده‌ها بعد از اعلام این مصوبه، تصمیم مجددی گرفته شده که مانع اجرای آن شده است.

حمایت از کشاورزان با افزایش قیمت محصولات

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی گرگان ادامه داد: اگر از یک نگاه بالاتر به موضوع نگاه کنیم، واقع مطلب این است که باید نگاه به بخش کشاورزی به این سمت رود که از کشاورز در قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی حمایت کنیم.

هاشمی با اشاره به اینکه مانند سراسر جهان باید به کشاورزان، به عنوان تامین‌کنندگان امنیت غذایی کشور، سوبسیدهایی تعلق بگیرد که کشاورز محصول نهایی خود را با ارزش افزوده بالاتر بفروشد، اظهار کرد: برای جلوگیری از رانت، می‌توانیم یارانه و تخصیص ارز یارانه‌ای را حذف کنیم و به سمت ارز تک‌نرخی برویم و از طرفی، با تخصیص سوبسید به کشاورز هم تشویق را برای کشاورزانی که عملکرد بهتری دارند خواهیم داشت و هم ضریب نفوذ دانش را بیشتر می‌کنیم و در نهایت به سمت واقعی شدن قیمت‌ها می‌رویم و سیاست‌های کلی را در حمایت از کشاورز بهتر انجام می‌دهیم.

او تاکید کرد: معتقدم وقتی که در فضای تورمی هستیم، میزان هزینه‌ای که کشاورز برای تولید خود می‌کند نسبت به هزینه زندگی او بسیار پایین‌تر است و حمایت از کشاورز فقط تامین نهاده‌های مصرفیش نیست، بلکه نگاه کردن به هزینه‌های زندگی اوست. هاشمی در پایان تصریح کرد: با این نحوه تخصیص سوبسید، کشاورزی ما از کشاورزی معیشتی به کشاورزی اقتصادی تبدیل می‌شود که مفهوم تولید اقتصادی در آن معنا پیدا می‌کند و در آن زمان است که می‌توانیم در سطح کلان، با توجه به ظرفیت‌های خدادادی کشور و وجود کشاورزان توانمند، به راحتی اقتصاد قوی‌تری را در بخش کشاورزی داشته باشیم.

تیر آخر دولت بر پیکر محرومان

چرخه اقتصاد ایران آنقدر معیوب است که اصلاح و درنهایت انتفاع در یک بخش اقتصاد باعث ضرر رسیدن به بخش دیگر می‌شود. همانطور که از گفته کارشناسان مشخص است، واحدهای پتروشیمی با قیمت قدیمی کود ضرر می‌کردند و اکنون که خطر افزایش ۶ برابری قیمت کود وجود دارد، کشاورزان نگران معاش خود هستند.

این چرخه اقتصادی را دولت معیوب کرده است زیرا وظایف اساسی خود را انجام نمی‌دهد. وظیفه دولت در اقتصاد حمایت از بخش‌های مختلف است اما دولت از سویی مطالبات پتروشیمی‌ها را پرداخت نمی‌کند و از سوی دیگر با معوقات خود به کشاورزان، عملا زندگی آن‌ها را به گروگان گرفته است. 

شاید با تغییر مسیر سوبسیدها بتوان آثار ناشی از آزادسازی قیمت نهاده‌های کشاورزی را کمی تعدیل کرد اما در شرایطی که همین کود یارانه‌ای هم به سختی به دست کشاورزان می‌رسد و آنها مجبورند این کود را از دلالان یا از بازار آزاد تهیه کنند، ۶ برابر شدن قیمت کود شیمیایی اوره چیزی نیست جز تیر آخر دولت محرومان بر پیکر طبقه‌ای که با سیاست‌های دولت بر ضریب محرومیت آن افزوده شده است.

رامتین موثق