لبنیات در سودای گرانی دوباره

دبیر انجمن صنایع لبنی در حالی به دلیل افزایش قیمت شیر خام، کارخانه‌های لبنی را ناچار به بالا بردن نرخ محصولات خود می‌داند که در سال جاری با افزایش قیمت فصلی ۹ تا ۳۳ درصدی مواجه بوده است. این روند تا جایی پیش رفت که برخی لبنیات از سبد غذایی بسیاری از اقشار آسیب‌پذیری جامعه حذف شد.

طنز تلخ ماجرا این بود که در بسیاری از موارد قیمتی که مغازه دار برای محصولات پر مصرف لبنی در نظر گرفته بود با قیمت مصوب سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده تفاوت داشت. همه این اتفاق‌ها در حالی رخ داده که تولید کنندگان در خواست افزایش دوباره قیمت‌ها را دارند؛ بی توجه به این نکته بسیار مهم که دود این گرانی بیشتر از همه به چشم دهک‌های آسیب‌پذیر جامعه می‌رود. 

ماجرا از این قرار است، آنطورکه رضا باکری به خبرآنلاین گفته است: « حداقل قیمت خرید هر کیلو شیر خام از دامداران ۲ هزار و ۱۵۰ تومان است که این موضوع نشان می‌دهد نرخ مصوب ۲ هزار تومانی شیر خام به هیچ عنوان اجرایی نشده است.» آن‌طور که از صحبت‌های باکری برمی‌آید، علت گرانی محصولات لینی در بازار به علت صادرات نیست، بلکه اشکال در نحوه قیمت‌‍گذاری شیر است که برای تهیه محصولات جانبی، کارخانه‌های لبنی را ناچار کرده است تا بالاتر از نرخ مصوب برای آن هزینه کنند. 

چرا که از ابتدای سال جاری تاکنون هر بار که خبر گرانی این محصولات در رسانه‌ها داغ شده است، توجیه خاصی در میان هیاهوی رشد قیمت‌ها از سوی مسئولان مربوطه وجود نداشته، اما با توجه به این صحبت‌ها می‌توان گفت که به دلیل اینکه شیر خام بالاتر از نرخ مصوب به دست کارخانجات لبنی می‌رسد، این محصولات دوباره گران خواهند شد. نتیجه آنکه در این میان دوباره قشر آسیب‌پذیر باید فشار این گرانی را تحمل کرده یا همچنان به حذف محصولات لبنی از سبد غذایی خود ادامه دهند. 

لبنیات شاخص اندازه‌گیری تورم هستند 

خبر گرانی لبنیات اولین باری نیست که به گوش می‌رسد. در میان اخبار داغی که هر روز در تارنمای رسانه‌ها وجود دارد، از ابتدای سال جاری تاکنون، تقریبا ماهی نبوده است که به موضوع گرانی این محصولات اشاره‌ای نشده باشد. به‌نظر می‌رسد با چنین وضعیتی، لبنیات دیگر تنها یک ماده غذایی حاوی پروتئین و کلسیم در سبد خانوار نیست، بلکه از آن می‌توان به عنوان شاخصی برای اندازه‌گیری تورم نیز یاد کرد.

این را می‌توان از روند رو به رشد قیمت محصولات تهیه شده از شیر دید که از ابتدای سال تاکنون تورمی قابل‌توجه را نسبت به دیگر کالاهای اساسی در کارنامه‌ خود ثبت کرده‌اند. نگاهی به اوضاع قیمت‌ها در این بازار نشان می‌دهد که قیمت محصولات لبنی طی سال جاری تقریبا در هر چهار فصل سال گرانی را تجربه کرده‌اند. به‌طوری‌که در بهار امسال، قیمت محصولات لبنی، ۷۵۰ تومان رشد کرده است. آخرین بار، دی ماه سال گذشته بود که قیمت محصولات لبنی نسبت به ماه‌های گذشته ۸۸ درصد رشد داشت. هر چند ماجرا به این جا ختم نشد و از اوایل سال جاری قیمت این محصولات هر هفته و هر ماه، با روندی آرام و رو به رشد، در سربالایی حرکت کرد. 

نگاهی به قیمت این محصولات از ابتدای امسال تا به امروز نشان می‌دهد که نرخ هر لیتر شیر خام در بهار نسبت به زمستان سال گذشته، ۷۵۰ تومان رشد کرده است. در تابستان هم این روند ادامه داشت، به‌طوری‌که در دومین ماه این فصل گرم، حتی بدون مجوز جهاد کشاورزی این محصولات با رشد ۹ درصدی به دست مصرف کننده رسید.

هر چند در روزهای مرداد ماه بود که برخی از گزارش‌ها نیز حکایت از این داشت که قیمت محصولات لبنی نسبت به ماه‌های گذشته ۳۲ درصد رشد کرده است، به‌طوری‌که هر لیتر شیر از ۲ هزار و ۸۰۰ تومان به ۳ هزار و ۷۰۰ تومان رسید. در پاییز هم ترمز این گرانی‌ها کشیده نشد. به‌طوری‌که بر اساس گزارش‌ها، قیمت این محصولات در بازار رو به بالا رفت. به‌طوری‌که، در آبان‌ماه سال جاری، نسبت به مهر ماه سال جاری، صنایع لبنی قیمت محصولات خود را افزایش دادند. آن‌طور که گزارش‌ها حکایت می‌کند، در پاییز امسال، قیمت انواع شیر پاستوریزه، کم چرب، ‌نیم چرب و پرچرب از ۳ هزار و ۹۰۰ تومان تا ۵ هزار تومان به فروش رسید.

این افزایش قیمت‌ها در حالی اتفاق افتاد که بر اساس گزارش‌ها، براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار مورخ سوم مردادماه امسال هیچ مجوزی به صنایع لبنی بابت افزایش قیمت محصولات لبنی پرمصرف از جمله شیر، ماست و پنیر داده نشد و قیمت انواع شیر بطری پاستوریزه بین ۲۹۵۰ تومان تا ۳۳۰۰ تومان مصوب شده بود. 

این روند رو به رشد ادامه داشت تا اینکه حالا به گفته دبیر انجمن صنایع لبنی، کارخانه‌ها به دلیل افزایش قیمت شیر، ناچار هستند قیمت محصولات خود را گرانتر کنند. اتفاقی که به دلیل نصف شدن قدرت خرید مردم، شاید این محصول را حداقل برای مدت‌ها از سبد غذایی خانواده‌های ضعیف و متوسط حذف کند. به‌نطر می‌رسد با ادامه این روند رو به رشد در بازار، این محصولات از سبد غذایی مردم حذف می‌شوند و این باور وجود دارد که دود این گرانی بیشتر از همه چشم دهک‌های ضعیف را می‌سوزاند. آن‌طور که از مرور گزارش‌های منتشر شده در این زمینه برمی‌آید، طی امسال به دلیل افزایش قیمت این محصولات و کاهش قدرت خرید مردم مصرف این محصولات ۲۰ درصد کاهش یافته است.

با چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد که بالا رفتن قیمت این محصولات در روزهای آینده با هر توجیهی که باشد دیگر به هیچ شیوه‌ای با دخل و خرج مردم سازگار نخواهد بود و با جرات می‌توان گفت که گرانی‌ها لبنیات را از مردم خواهد گرفت. لازم به ذکر است که گرانی‌ محصولات لبنی، ارتباطی به وضعیت صادرات این محصولات نیز ندارد. آن‌طور که دبیر انجمن صنایع لبنی درباره آخرین وضع صادرات محصولات لبنی می‌گوید: «براساس آمار ۱۰ ماهه گمرک، حدود ۳۰۳ هزارتن محصولات لبنی با ارزش بالغ بر ۵۸۰ میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شد که نسبت به سال گذشته از نظر وزنی ۹ درصد کاهش داشته است که پیش‌بینی می‌شود این روند تا پایان سال ادامه یابد.»

او ادامه داد: «با توجه به آنکه تاکنون کارخانه‌های لبنی قیمت‌های مصوب شیرخام را رعایت کردند، اما دامداران تمکینی نسبت به اجرای مصوبه نداشتند.» 

باکری درباره آخرین تعیین تکلیف قیمت محصولات لبنی تصریح کرد: « با توجه به افزایش قیمت خرید شیرخام با نرخ‌های بالاتر از مصوبه ستاد تنظیم بازار، کارخانه‌های لبنی خواستار افزایش نرخ محصولات لبنی هستند چرا که هم اکنون با حاشیه سود ۱ تا ۱.۵ درصد در حال تولید هستند.»