طبق آخرین آمار اعلام‌شده از طرف بانک مرکزی، درحال حاضر نزدیک به ۲۴۰میلیون کارت بانکی بلااستفاده در دست مردم است. این آمار اما درشرایطی اعلام شده که آخرین آمار اعلامی از طرف بانک مرکزی نشان می‌دهد که تا پایان شهریور ۱۳۹۷، ۳۴۰میلیون و ۶۱۴هزار و ۳۶۰ کارت بانکی در کشور صادر شده است؛ البته گزارش‌های غیررسمی وجود دارد که تعداد کارت‌های بانکی پس از این آمار نیز رشد داشته و به حدود ۴۲۰میلیون کارت بانکی رسیده است.
یک حساب کتاب سرانگشتی به خوبی نشان می‌دهد که بیش از نیمی از کارت‌های صادرشده هیچ تراکنشی نداشته و صرفا در کیف پول صاحبان حساب‌ها خاک می‌خورند. البته تعداد نسبتا زیادی نیز در این میان کارت بانکی وجود دارد که صاحب کارت از موقعیت کارت با خبر نیست و حتی به دلیل عدم موجودی برای سوزاندن آن نیز اقدام لازم انجام نمی‌دهد. حالا نه‌تنها در بانک‌های مختلف بلکه صاحبان سپرده ممکن است در یک شعبه هم چندین کارت داشته باشند.
الزام کارفرمایان به افتتاح حساب برای واریز حقوق، خدمات پرداختی سازمان‌ها که افراد را مجبور می‌کنند در بانک خاصی حساب باز کنند، از دلایلی هستند که به گفته کارشناسان بانکی موجب شده که تعداد کارت‌های بانکی طی سال‌های گذشته چندبرابر شود. آنگونه که یک کارشناس بانکی به «شهروند آنلاین» می‌گوید: «انگیزه بانک‌ها از صدور کارت بانکی کسب درآمد بیشتر نیست.»
چالش‌های متعدد یکپارچه‌شدن کارت‌ها
بهاءالدین هاشمی، اقتصاددان که البته معتقد است تعداد کارت‌های بانکی ایرانی‌ها فاصله زیادی با استاندارد جهانی ندارد، می‌گوید: «در همه جای دنیا به ازای هر فرد ۵ کارت بانکی وجود دارد که این آمار در ایران تقریبا ۶ کارت است.»
او با اشاره به این‌که یکی‌شدن کارت‌های بانکی و یکپارچه‌شدن همه کارت‌های مشتری در بانک‌های مختلف در یک کارت با چالش‌های بنیادی امنیتی و کسب‌وکاری روبه‌رو است، می‌گوید: «این امر علاوه بر این‌که نیاز به تغییر اساسی در کلیه زیرساخت‌های شبکه بانکی، شتاب و شاپرک دارد، مستلزم آن است که یک طرح ثابت و یکپارچه در کل شبکه بانکی برای کارت‌های مشتریان درنظر گرفته شود.»
در عمل، یکی‌شدن کارت‌های بانک‌های مختلف در یک کارت، مشتریان بانک‌ها را نیز دچار چالش‌هایی خواهد کرد که اثرات و تبعات آن بایستی به صورت جدی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.
البته این کارشناس بانکی هزینه‌های بالای صدور کارت؛ تمدید اعتبار کارت‌های بانکی از سه به پنج‌سال را ازجمله راهکارهایی می‌داند که می‌تواند به کاهش صدور کارت‌های بانکی کمک کند.
هزینه صدور کارت‌های بانکی چندبرابر شد
اما درحالی کیف پول ایرانی‌ها این روزها پرشده از کارت‌های بانکی که مسئولان نظام بانکی می‌گویند که هزینه صدور کارت در یک‌سال گذشته چندبرابر شده است. مدیر شعب یکی از بانک‌های ملت در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «هزینه دریافتی از مشتریان بابت صدور کارت نقدی از سال ۸۸ تاکنون ثابت مانده و با وجود افزایش بهای تمام‌شده کارت‌ها، در هر سال، کارمزد دریافتی از مشتریان در ۱۰سال گذشته بدون تغییر دو‌هزار و ۳۰۰ تومان است. این امر نیز به زیان عملکردی بانک‌ها در این زمینه افزوده است.»
او با بیان این‌که تحریم‌های اقتصادی اخیر قیمت جسم کارت و متعلقات مربوط به آن را افزایش داده، می‌گوید که هزینه تمام‌شده صدور کارت برای بانک‌ها بیشتر از آن چیزی است که از مشتریان دریافت می‌شود. این موضوع در مورد کارت‌های هدیه بسیار حادتر است، زیرا این کارت‌ها رایگان و یک‌بارمصرف هستند، همچنین با وجود نرخ مصرف بالا امکان جذب منابع قابل اتکا برای بانک‌ها را نیز ندارند.
کارت هدیه برای بانک‌ها سود دارد؟
طبق آمار اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی، کارت‌های هدیه بعد از برداشت، صدرنشین کارت‌های صادرشده از سوی بانک‌ها هستند. این کارت‌ها متصل به حساب نیستند و نرخ سودی که به آنها تعلق می‌گیرد، صفر است. البته تعداد معدود و محدودی از بانک‌ها برای صدور کارت هدیه مبلغی را از مشتری دریافت می‌کنند. رسوب پول در هدیه کارت صفر است اما به دلیل تعداد مبالغ پایین و همچنین سرعت نقدشوندگی آنها بانک‌ها بابت این کارت‌ها در ناحیه ضرردهی هستند؛ درصورتی که برداشت مانده هدیه کارت‌ها به مرور زمان اتفاق بیفتد، این امر به مزیت بالا و سوددهی برای بانک‌ها منتج می‌شود.
- 15
- 4
