سرنوشت رشد خدمات در سال ۹۵

 با توجه به نقشی که بخش خدمات در توسعه اقتصادی کشورها دارد، پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که در سال ۱۳۹۵ خدمات از وضعیت رو به بهبودی برخوردار بوده است.رشد بخش خدمات که تا حدود زیادی وابسته به رشد سایر بخش‌های اقتصادی است، طی دوره ۱۳۸۶ به بعد به غیر از سال های ۱۳۸۶، ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ كه ارقام رشد بالای ۵ درصد را تجربه كرده است، در بقیه سال‌ها، ارقام رشد از ۲.۶ درصد (سال ۱۳۸۸) فراتر نرفته و در برخی سال‌ها (سال ۱۳۹۲) منفی نیز بوده است.

آخرین شواهد آماری برای رشد بخش خدمات مربوط به مركز آمار ایران است كه در شش‌ماهه ۱۳۹۵ رشد این بخش برابر با ۵ درصد اعلام شده است. برآورد مركز پژوهش‌ها از رشد بخش خدمات با در نظر گرفتن تحولات زیربخش‌های خدمات  در سال ۱۳۹۵ برابر با ۳.۷ درصد است.

در این میان، آخرین شواهد آماری برای رشد خدمات بازرگانی در سال ۱۳۹۵ مربوط به نیمه نخست سال‌جاری است كه توسط مركز آمار ایران اعلام شده و طی آن رشد این بخش برابر با ۳.۲ درصد بوده است.

برآورد مركز پژوهش‌ها با توجه به آخرین شواهد آماری در دسترس تا انتهای شش‌ماهه سال‌جاری حاكی از آن است كه خدمات بازرگانی در سال ۱۳۹۵ رشدی حدود ۱.۱ درصد خواهد داشت.

در تحلیل دلیل این رقم رشد برای سال ۱۳۹۵ باید اشاره كرد كه خدمات بازرگانی واسطه بین‌ طرفین عرضه و تقاضای بازار كالا است؛ چراكه از یك‌سو ستانده بخش‌هایی همچون كشاورزی و صنعت از كانال خدمات بازرگانی صادر شده و یا در بازار داخلی عرضه می‌شوند و از سوی دیگر، كالاهای مورد نیاز فعالیت‌های اقتصادی و نهادهای مختلف كه به‌واسطه واردات یا تولید داخل تامین می‌شوند، از كانال این نوع خدمات در اختیار آنها قرار می‌گیرد. بنابراین قابل انتظار است كه ستانده خدمات بازرگانی هم از ستانده بخش‌هایی چون كشاورزی و صنعت متاثر شده و هم از حجم تجارت خارجی كشور تحت‌تاثیر قرار گیرد.

برآوردها حاكی از آن است که رشد بخش‌های كشاورزی و صنعت در سال ۱۳۹۵ باشد؛ به‌طوری كه رشد مثبت خدمات بازرگانی از این كانال توجیه‌پذیر است.

در سوی دیگر، گزارش عملكرد تجارت خارجی كشور نشان می‌دهد كه صادرات دلاری و واردات دلاری كشور در ۸ماهه ۱۳۹۵ نسبت به دوره مشابه سال قبل به‌ترتیب معادل ۵.۷۴ و ۰.۹۴ درصد رشد داشته‌اند، بنابراین انتظار می‌رود كه این روند تا انتهای سال ادامه‌دار بوده و بنابراین از این كانال نیز انتظار بر مثبت بودن رشد خدمات بازرگانی در سال ۱۳۹۵ دور از ذهن نیست.

در خصوص رشد ارزش‌افزوده خدمات حمل‌ونقل نیز شاهد هستیم که از سال ۱۳۸۶ به بعد روند رشد نزولی بوده و از ۱۷.۷ درصد در ابتدای دوره به ۶.۸ - درصد در سال ۱۳۹۴ افت كرده است.

آخرین شواهد آماری برای نیمه نخست سال ۱۳۹۵ حاكی از رشد مثبت این بخش و حدود ۶.۸ درصد و برآورد مركز پژوهش‌ها با توجه به آخرین شواهد آماری در دسترس تا انتهای شش‌ماهه سال جاری حاكی از آن است كه رشد خدمات حمل‌ونقل در سال ۱۳۹۵ در حدود ۲.۳ درصد خواهد بود.

خدمات عمومی نیز دربرگیرنده مجموعه خدمات شامل امور عمومی، دفاع، امنیت و نظم عمومی، آموزش و پرورش، بهداشت و... است كه با توجه به نقش پررنگ دولت در این نوع خدمات از اهمیت خاصی در اقتصاد ایران برخوردار است.

آخرین شواهد آماری از رشد خدمات عمومی در سال ۱۳۹۵ مربوط به مركز آمار ایران است كه رشد این بخش را در شش‌ماهه سال جاری برابر با ۵.۸ درصد اعلام كرده است.

همان‌طور كه می‌دانیم، اعتبارات هزینه‌ای (جاری) دولت در ارزش‌افزوده خدمات عمومی دارای نقش موثری بوده و بررسی گزارش وضعیت بودجه عمومی دولت نشان می‌دهد كه عملكرد اعتبارات هزینه‌ای دولت در شش‌ماهه سال ۱۳۹۵ نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود ۲۶.۵ درصد رشد داشته است، اما نكته مهم این است كه با توجه به عملكرد ۱۷۰ هزار میلیارد تومانی هزینه‌های جاری دولت در سال ۱۳۹۴ و برآورد مركز پژوهش‌ها از تحقق ۱۹۱.۵ هزار میلیارد تومانی هزینه‌های جاری تا پایان سال ۱۳۹۵ انتظار می‌رود تا رشد اسمی هزینه‌های جاری دولت در انتهای سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۲.۶ درصد باشد.

برآوردها از رشد ارزش‌افزوده خدمات عمومی در انتهای سال ۱۳۹۵ با توجه به آخرین آمار در دسترس تا انتهای شش‌ماهه سال جاری برابر با ۲.۲ درصد است.