واردات کلاه گیس با ارز دولتی!

خبر کوتاه است، شاید با شنیدن آن ابتدا خندیدیم؛ واردات ۲۸ تن کلاه‌گیس، ریش و مژه مصنوعی با ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی! شرایط سخت اقتصادی دیگر بر کسی پوشیده نیست و کمتر مسئولی پیدا می‌شود که ادعای بی‌خبری کند، گوشتی که ماهی یکبار در سفره مردم خودنمایی می‌کرد، بار سفر بست، حتی برخی توانایی خرید مرغ ندارند، گوشت و مرغ زمانی که موضوع دارو و استفاده از خدمات درمانی مطرح شود، بخشی از زندگی لوکس به حساب می‌آید چون بخش بزرگی از بیماران امروز یا به دارو دسترسی ندارند یا توانایی تهیه آن را ندارند.

این خبر را یک عضو کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس مطرح کرد، البته عزت ا... یوسفیان‌ملا توضیح داد که ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی در نظر گرفته شده است و این حجم واردات کلاه گیس، ریش و مژه مصنوعی که کالای آرایشی محسوب می‌شود غیرقابل قبول است. راهکار حذف رانت است نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه طرح این مسائل باعث افزایش نگرانی در جامعه می‌شود، به «آرمان» می‌گوید: افراد نگران می‌شوند که مبادا رانتی در کشور وجود داشته و یارانه تعریف شده باشد و در جای دیگر مصرف شود. مواد غذایی و در کل۲۵ قلم در بودجه مطرح شده که ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی به آنها تعلق می‌گیرد، البته در حال تنظیم طرحی هستند که ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی جمع شود و به مواد غذایی و دارو سوبسید دهند.

چرا باید به این مواد ارز تعلق بگیرد که موجب فساد شود؟ حمیدرضا صالحی با بیان اینکه شاید خبر واردات ۲۸ تن مواد آرایشی با ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی درست نباشد، اعلام می‌کند: باید بانک مرکزی آن را راستی آزمایی و به افکار عمومی اعلام و کاری کند که چنین مسائلی پیش نیاید. راهی که برای جلوگیری از وقوع چنین مسائلی وجود دارد حذف رانت است، چراکه وقتی رانت را تعریف می‌کنید، باید منتظر سوءاستفاده‌ها باشید چون یکسری امضای طلایی تعریف می‌کنید که افرادی می‌توانند از آن استفاده کنند.

باید به سمت اقتصادی رویم که شفافیت و رقابت‌پذیری بر آن حاکم باشد و منشأ آن این است که کم‌کم رانت‌ها و یارانه‌ها را کم کنیم و افرادی که می‌خواهند یارانه بگیرند، به میزان ریال به آنها پرداخت شود و در دفتری ثبت شود که مبحثی برای ابهام نباشد. اقتصاد ما بیمار است صالحی در ادامه بهترین راه را فاصله گرفتن از مسائل حاشیه‌ای عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: باید مشکلات اساسی و زیرساختی کشورمان را حل کنیم، چرا که اقتصاد ما اقتصادی بیمار است و این بیماری از گذشته به ما رسیده است و تا الان به‌دلیل اینکه در آن دلار نفتی می‌ریختند خود را نشان نمی‌داد و حال که دلارهای ناشی از درآمد نفتی کم شده است، این بیماری خود را نشان می‌دهد.

به گفته صالحی برای فاصله گرفتن از اقتصاد بیمار باید زیرساخت‌های کلان را درست کنیم که یکی از راه‌های انجام این مهم شفاف‌سازی، رقابت‌پذیری و آزادسازی اقتصادی است. او ادامه می‌دهد: هرچه به سمت آزادسازی اقتصادی برویم و نرخ‌هایمان در آزادسازی اقتصادی دقیق می‌شوند و کمتر شاهد اینگونه اخبار خواهیم بود. او با بیان اینکه زیرساخت‌های اقتصادی ما معیوب‌اند و باید اصلاحات کلان اقتصادی در آن صورت بگیرد، توضیح می‌دهد: همین اتفاقی که برای ارز افتاد و چهار برابر شد، نشانه‌ای است که در سال‌های قبلی هم می‌دیدید. هر زمانی که دولت‌ها ارز را فشرده می‌کنند و با موضوع اقتصاد به‌صورت علمی برخورد نمی‌کنند، ممکن است رفاه نسبی ایجاد کنند، اما در اصل چون زیرساخت‌ها را درست نمی‌کنند، مساله پیچیده می‌شود و جایی خود را باز می‌کند مانند ارزی که از چهار‌هزار تومان به ۱۲‌هزار تومان رسید .

این نشانه بیمار‌بودن اقتصاد ماست. مقام معظم رهبری هم می‌فرمایند شما روزی را فرض کنید که نفت را از شما نخرند، یعنی وابسته به خارج نباشید و اقتصاد خودتان آنقدر توان و پتانسیل داشته باشد که نسبت به این مسائل آسیب‌پذیر نباشد. مردم هیچ‌کاری نمی‌توانند بکنند این خبر در حالی در جامعه منتشر شد که تعداد زیادی از شهروندان درگیر معیشت خود هستند و برای کسب هزینه‌های خانه، در روز چند شیفت کار می‌کنند. یک جامعه‌شناس با اشاره به اینکه مواردی مانند کلاه‌گیس و ریش مصنوعی کالای لوکس محسوب می‌شوند، به «آرمان» می‌گوید: معمولا برای اینها ارز دولتی صادر نمی‌شود، ارز دولتی برای جنس‌های مورد نیاز مردم صادر می‌شود حال فردی که ارز را گرفته متوجه شده که سود واردات این کالا بیشتر است، پس این کالا را وارد کرده است.

مصطفی اقلیما با طرح این مساله که باید از فرد وارد‌کننده بپرسند که این ارز را در کجا مصرف کرده است، ادامه می‌دهد: رهبر هم می‌گویند شایسته سالاری و پاسخگویی، در اینجا مشخص است که چه کسی چه کالایی را با کدام ارز دولتی وارد کرده است. ارزها را می‌گیرند و بعد پیگیری لازم برای اینکه چه میزان از واردات برای کدامین کالا مصرف شده است، صورت نمی‌گیرد. برای سایر موارد هم چنین مشکلاتی داریم برای قسمتی نیاز به نیروی مددکار اجتماعی است اما روانشناس جای او استخدام می‌شود، کسی نمی‌پرسد که چرا چنین مساله‌ای به وجود آمده است؟ وقتی شکایت خود را به دیوان عدالت اداری مطرح می‌کنید آنها می‌گویند که سه سال دیگر پاسخگو خواهند بود. تازه مسائلی که ما می‌گوییم تنها قسمت کوچکی است که عنوان شده است.

به گفته این جامعه‌شناس، مردم هیچ‌کاری نمی‌توانند بکنند. او توضیح می‌دهد: وقتی در دانشگاه کسی حق مرا می‌خورد من چه کار می‌توانم انجام دهم؟ هیچ‌کاری از دستم برنمی‌آید باید به رئیس دانشگاه شکایت کنم، اما او پاسخگو نخواهد بود پس من کاری نمی‌توانم انجام دهم. اقلیما با اشاره به اینکه بازار فروش این کالا را داریم، افرادی هستند که این کالا را می‌خرند، می‌گوید: افرادی که می‌خواستند چنین کالایی وارد کشور کنند، محاسبه کردند که این کالا را با پنج برابرا قیمت می‌توانند بفروشند، اما باید دید که چه کسانی از این کالا استفاده می‌کنند؟ یکی قشر حقوق‌بگیر جامعه هستند که اکثریت جامعه را تشکیل می‌دهند و قشری داریم که تا ۱۵‌درصد جامعه را تشکیل می‌دهند که پول به اندازه کافی دارند تا جایی که اصلا نیازی به فکر کردن درباره آن نمی‌بینند.

خانه‌های بالای شهر متری ۴۰‌میلیون است، خانه ۲۵۰ متری به قیمت ۱۰‌میلیارد می‌شود این خانه را کدام خانواده می‌تواند بخرد؟ اقلیما با اشاره به اینکه اکثر مردم حقوق ماهانه زیر دومیلیون تومان دریافت می‌کنند، ادامه می‌دهد: فردی که حقوق زیر دومیلیون می‌گیرد اگر وام ازدواج ۵۰‌میلیون تومانی بگیرد هم نمی‌تواند آن را پرداخت کند. این کالا برای قشر مرفه جامعه کافی است، فردی که می‌تواند پول بی‌حساب بدست آورد از این کالا استفاده می‌کند وگرنه فردی که نگران خرید یک قلم از مواد غذایی مانند ماست است مگر می‌تواند از این کالا استفاده کند.

مسئولان از این اخبار مطلع هستند اما کسی پیگیری نمی‌کند. مردم نهایت تلاش خود را می‌کنند میان گروهی از افراد جامعه که زندگی مرفهی دارند و اکثریت افراد جامعه شکافی به بزرگی دره به وجود آمده است، اقلیما درباره وجود چنین شکاف بزرگی بین گروه‌های مختلف جامعه توضیح می‌دهد: امسال کمیسیون تنظیم میزان حقوق با توجه به میزان تورم تشکیل شد، که کارشناسانی در آن فعالیت می‌کنند، با در نظر گرفتن میزان تورم که برای مثال ۳۰‌درصد عنوان می‌شود، حقوق کارگر و کارمند را ۱۵ تا ۲۰‌درصد افزایش می‌یابد، یکی به من بگوید که این کارشناسان چگونه چنین توازنی را محاسبه کرده اند؟ فردی که منبع درآمدش با خودرویی است که با آن کاری می‌کند اما نمی‌تواند برای تعمیر اتومبیل خود هزینه کند در صورتی که درآمد او به همین وسیله بستگی دارد در شرایطی که یک دکتر دندانپزشک برای ده دقیقه وقت گذاشتن برای یک بیمار از او هزینه‌میلیونی دریافت می‌کند؛ چنین روندی نشان‌دهنده این است که در این زمینه ضابطه نداریم.

هرکس از جیب دیگری می‌دزدد و یکسری این میان آواره می‌شوند. چرا تا این میزان اعتیاد بالا رفته است؟ چرا آسیب‌های اجتماعی تا این اندازه افزایش پیدا کرده است؟ بیکاری کولاک می‌کند. همه تحصیلکرده‌ها بیکار‌ند و شرکت‌ها بسته می‌شوند. از طرفی وزیر کشور اعلام می‌کند که خوشحال باشید که گوشت ۱۵۰‌هزار تومانی هم هست. این جامعه شناس با بیان اینکه از واردات کلاه‌گیس بدتر هم تاکنون داشتیم، ادامه می‌دهد: باید جلوی این مسائل گرفته شود. از اول افراد با شایستگی کمتر در پست‌ها قرار می گرفتند ما هم همواره می‌گوییم که مردم کمتر خرج کنند و رعایت کنند. این در حالی است که مردم نهایت تلاش خود را می‌کنند اما به نتیجه نمی‌رسند.

کارگران بعد از ۶ ماه حقوق نگرفتن اعتراض می‌کنند به نتیجه نمی‌رسند بحث ما این است که مسئولیت این اقدامات را کسی بر عهده نمی‌گیرد. اگر می‌خواهیم کارها به درستی انجام شود افراد باید پاسخگو باشند. اگر در این کشور ضابطه‌ای برای اقدامات از این دست وجود داشت افراد چنین کارهایی نمی‌کردند.

این خبر را یک عضو کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس مطرح کرد، البته عزت ا... یوسفیان‌ملا توضیح داد که ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی در نظر گرفته شده است و این حجم واردات کلاه گیس، ریش و مژه مصنوعی که کالای آرایشی محسوب می‌شود غیرقابل قبول است.

راهکار حذف رانت است

نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه طرح این مسائل باعث افزایش نگرانی در جامعه می‌شود، به «آرمان» می‌گوید: افراد نگران می‌شوند که مبادا رانتی در کشور وجود داشته و یارانه تعریف شده باشد و در جای دیگر مصرف شود. مواد غذایی و در کل۲۵ قلم در بودجه مطرح شده که ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی به آنها تعلق می‌گیرد، البته در حال تنظیم طرحی هستند که ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی جمع شود و به مواد غذایی و دارو سوبسید دهند.

چرا باید به این مواد ارز تعلق بگیرد که موجب فساد شود؟ حمیدرضا صالحی با بیان اینکه شاید خبر واردات ۲۸ تن مواد آرایشی با ارز چهار‌هزار و ۲۰۰ تومانی درست نباشد، اعلام می‌کند: باید بانک مرکزی آن را راستی آزمایی و به افکار عمومی اعلام و کاری کند که چنین مسائلی پیش نیاید. راهی که برای جلوگیری از وقوع چنین مسائلی وجود دارد حذف رانت است، چراکه وقتی رانت را تعریف می‌کنید، باید منتظر سوءاستفاده‌ها باشید چون یکسری امضای طلایی تعریف می‌کنید که افرادی می‌توانند از آن استفاده کنند. باید به سمت اقتصادی رویم که شفافیت و رقابت‌پذیری بر آن حاکم باشد و منشأ آن این است که کم‌کم رانت‌ها و یارانه‌ها را کم کنیم و افرادی که می‌خواهند یارانه بگیرند، به میزان ریال به آنها پرداخت شود و در دفتری ثبت شود که مبحثی برای ابهام نباشد.

اقتصاد ما بیمار است

صالحی در ادامه بهترین راه را فاصله گرفتن از مسائل حاشیه‌ای عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: باید مشکلات اساسی و زیرساختی کشورمان را حل کنیم، چرا که اقتصاد ما اقتصادی بیمار است و این بیماری از گذشته به ما رسیده است و تا الان به‌دلیل اینکه در آن دلار نفتی می‌ریختند خود را نشان نمی‌داد و حال که دلارهای ناشی از درآمد نفتی کم شده است، این بیماری خود را نشان می‌دهد. به گفته صالحی برای فاصله گرفتن از اقتصاد بیمار باید زیرساخت‌های کلان را درست کنیم که یکی از راه‌های انجام این مهم شفاف‌سازی، رقابت‌پذیری و آزادسازی اقتصادی است.

او ادامه می‌دهد: هرچه به سمت آزادسازی اقتصادی برویم و نرخ‌هایمان در آزادسازی اقتصادی دقیق می‌شوند و کمتر شاهد اینگونه اخبار خواهیم بود. او با بیان اینکه زیرساخت‌های اقتصادی ما معیوب‌اند و باید اصلاحات کلان اقتصادی در آن صورت بگیرد، توضیح می‌دهد: همین اتفاقی که برای ارز افتاد و چهار برابر شد، نشانه‌ای است که در سال‌های قبلی هم می‌دیدید.

هر زمانی که دولت‌ها ارز را فشرده می‌کنند و با موضوع اقتصاد به‌صورت علمی برخورد نمی‌کنند، ممکن است رفاه نسبی ایجاد کنند، اما در اصل چون زیرساخت‌ها را درست نمی‌کنند، مساله پیچیده می‌شود و جایی خود را باز می‌کند مانند ارزی که از چهار‌هزار تومان به ۱۲‌هزار تومان رسید . این نشانه بیمار‌بودن اقتصاد ماست. مقام معظم رهبری هم می‌فرمایند شما روزی را فرض کنید که نفت را از شما نخرند، یعنی وابسته به خارج نباشید و اقتصاد خودتان آنقدر توان و پتانسیل داشته باشد که نسبت به این مسائل آسیب‌پذیر نباشد.

مردم هیچ‌کاری نمی‌توانند بکنند

این خبر در حالی در جامعه منتشر شد که تعداد زیادی از شهروندان درگیر معیشت خود هستند و برای کسب هزینه‌های خانه، در روز چند شیفت کار می‌کنند. یک جامعه‌شناس با اشاره به اینکه مواردی مانند کلاه‌گیس و ریش مصنوعی کالای لوکس محسوب می‌شوند، به «آرمان» می‌گوید: معمولا برای اینها ارز دولتی صادر نمی‌شود، ارز دولتی برای جنس‌های مورد نیاز مردم صادر می‌شود حال فردی که ارز را گرفته متوجه شده که سود واردات این کالا بیشتر است، پس این کالا را وارد کرده است.

مصطفی اقلیما با طرح این مساله که باید از فرد وارد‌کننده بپرسند که این ارز را در کجا مصرف کرده است، ادامه می‌دهد: رهبر هم می‌گویند شایسته سالاری و پاسخگویی، در اینجا مشخص است که چه کسی چه کالایی را با کدام ارز دولتی وارد کرده است. ارزها را می‌گیرند و بعد پیگیری لازم برای اینکه چه میزان از واردات برای کدامین کالا مصرف شده است، صورت نمی‌گیرد. برای سایر موارد هم چنین مشکلاتی داریم برای قسمتی نیاز به نیروی مددکار اجتماعی است اما روانشناس جای او استخدام می‌شود، کسی نمی‌پرسد که چرا چنین مساله‌ای به وجود آمده است؟ وقتی شکایت خود را به دیوان عدالت اداری مطرح می‌کنید آنها می‌گویند که سه سال دیگر پاسخگو خواهند بود. تازه مسائلی که ما می‌گوییم تنها قسمت کوچکی است که عنوان شده است.

به گفته این جامعه‌شناس، مردم هیچ‌کاری نمی‌توانند بکنند. او توضیح می‌دهد: وقتی در دانشگاه کسی حق مرا می‌خورد من چه کار می‌توانم انجام دهم؟ هیچ‌کاری از دستم برنمی‌آید باید به رئیس دانشگاه شکایت کنم، اما او پاسخگو نخواهد بود پس من کاری نمی‌توانم انجام دهم. اقلیما با اشاره به اینکه بازار فروش این کالا را داریم، افرادی هستند که این کالا را می‌خرند، می‌گوید: افرادی که می‌خواستند چنین کالایی وارد کشور کنند، محاسبه کردند که این کالا را با پنج برابرا قیمت می‌توانند بفروشند، اما باید دید که چه کسانی از این کالا استفاده می‌کنند؟ یکی قشر حقوق‌بگیر جامعه هستند که اکثریت جامعه را تشکیل می‌دهند و قشری داریم که تا ۱۵‌درصد جامعه را تشکیل می‌دهند که پول به اندازه کافی دارند تا جایی که اصلا نیازی به فکر کردن درباره آن نمی‌بینند.

خانه‌های بالای شهر متری ۴۰‌میلیون است، خانه ۲۵۰ متری به قیمت ۱۰‌میلیارد می‌شود این خانه را کدام خانواده می‌تواند بخرد؟ اقلیما با اشاره به اینکه اکثر مردم حقوق ماهانه زیر دومیلیون تومان دریافت می‌کنند، ادامه می‌دهد: فردی که حقوق زیر دومیلیون می‌گیرد اگر وام ازدواج ۵۰‌میلیون تومانی بگیرد هم نمی‌تواند آن را پرداخت کند. این کالا برای قشر مرفه جامعه کافی است، فردی که می‌تواند پول بی‌حساب بدست آورد از این کالا استفاده می‌کند وگرنه فردی که نگران خرید یک قلم از مواد غذایی مانند ماست است مگر می‌تواند از این کالا استفاده کند. مسئولان از این اخبار مطلع هستند اما کسی پیگیری نمی‌کند.

مردم نهایت تلاش خود را می‌کنند

میان گروهی از افراد جامعه که زندگی مرفهی دارند و اکثریت افراد جامعه شکافی به بزرگی دره به وجود آمده است، اقلیما درباره وجود چنین شکاف بزرگی بین گروه‌های مختلف جامعه توضیح می‌دهد: امسال کمیسیون تنظیم میزان حقوق با توجه به میزان تورم تشکیل شد، که کارشناسانی در آن فعالیت می‌کنند، با در نظر گرفتن میزان تورم که برای مثال ۳۰‌درصد عنوان می‌شود، حقوق کارگر و کارمند را ۱۵ تا ۲۰‌درصد افزایش می‌یابد، یکی به من بگوید که این کارشناسان چگونه چنین توازنی را محاسبه کرده اند؟ فردی که منبع درآمدش با خودرویی است که با آن کاری می‌کند اما نمی‌تواند برای تعمیر اتومبیل خود هزینه کند در صورتی که درآمد او به همین وسیله بستگی دارد در شرایطی که یک دکتر دندانپزشک برای ده دقیقه وقت گذاشتن برای یک بیمار از او هزینه‌میلیونی دریافت می‌کند؛ چنین روندی نشان‌دهنده این است که در این زمینه ضابطه نداریم.

هرکس از جیب دیگری می‌دزدد و یکسری این میان آواره می‌شوند. چرا تا این میزان اعتیاد بالا رفته است؟ چرا آسیب‌های اجتماعی تا این اندازه افزایش پیدا کرده است؟ بیکاری کولاک می‌کند. همه تحصیلکرده‌ها بیکار‌ند و شرکت‌ها بسته می‌شوند. از طرفی وزیر کشور اعلام می‌کند که خوشحال باشید که گوشت ۱۵۰‌هزار تومانی هم هست. این جامعه شناس با بیان اینکه از واردات کلاه‌گیس بدتر هم تاکنون داشتیم، ادامه می‌دهد: باید جلوی این مسائل گرفته شود. از اول افراد با شایستگی کمتر در پست‌ها قرار می گرفتند ما هم همواره می‌گوییم که مردم کمتر خرج کنند و رعایت کنند. این در حالی است که مردم نهایت تلاش خود را می‌کنند اما به نتیجه نمی‌رسند.

کارگران بعد از ۶ ماه حقوق نگرفتن اعتراض می‌کنند به نتیجه نمی‌رسند بحث ما این است که مسئولیت این اقدامات را کسی بر عهده نمی‌گیرد. اگر می‌خواهیم کارها به درستی انجام شود افراد باید پاسخگو باشند. اگر در این کشور ضابطه‌ای برای اقدامات از این دست وجود داشت افراد چنین کارهایی نمی‌کردند.

آیدین پورخامنه