چگونه پول تقلبی را بشناسیم؟

دستگاه‌های شمارنده پول در بانک‌ها به فناوری تشخیص پول تقلبی مجهزند

تاریخچه چاپ پول

تاریخچه پول بسیار قدیمی است. در گذشته تجارت از طریق معامله های پایاپای صورت می گرفت؛ به اینصورت که کالاها و محصولات بین بازرگانان، صنعتگران، شهروندان و مقامات معامله می شد. با کشف فلزاتی مانند طلا و نقره، تجّار شروع به جایگزینی فناوری قدیمی با جدید کردند و در نتیجه سکه های طلا و نقره اختراع شدند. بعدها اسکناس اختراع شد. در طول تاریخ چاپ پول روی خشت، چوب، پوست گوزن، پارچه، چرم، فویل های فلزی و اخیرا روی پلاستیک های کاغذ مانند، همچون پوند انگستان صورت گرفته است. اولین استفاده از کاغذ برای پول در متون تاریخی چینی یافت شد. قسمتی از یک اسکناس در غار کشف شد که آنرا قدیمی ترین اسکناس دنیا دانستند. چینی ها به علت کمبود طلا و فلزات چیزی شبیه به اسکناس را اختراع کردند و اسم آنرا چاو گذاشتند.

روش های تشخیص پول تقلبی

در اسكناس های چاپ شده به وسیله بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران موردهای متعددی از خصوصیات امنیتی وجود دارد كه تشخیص آن ها با اندكی دقت به آسودگی امكان پذیر خواهد بود. سری خاصی از اسکناس ها بسته به این که چاپشان متعلق به چه سالی است، امکان دارد دارای ویژگی ها و تصویرهای مختلفی باشند. موقع تلاش برای شناسایی پول تقلبی از واقعی، چند فاکتور وجود دارد که باید در نظر بگیرید:

- پرتره:

تصاویر مربوط به یک اسکناس حقیقی، معتبر بنظر می رسند و در پس زمینه قرار می گیرند. پرتره موجود روی پول تقلبی معمولاً صاف و با رنگ های کدر ظاهر می شوند. جزئیات در پول تقلبی مخلوط میشوند و غالباً بیش از حد تار و یا به نوعی مشکل دار هستند.

پول‌ تقلبی، به عنوان نمونه‌ای از کلاهبرداری و جعل اسناد شناخته می‌شود

- مهر و موم خزانه داری و بانک مرکزی:

در پول واقعی، لوگو و مهر خزانه داری و بانک مرکزی واضح است ولی در پول تقلبی این لوگو، ناهموار و غیرعادی است.

- کادر:

خطوط اطراف یک اسکناس واقعی، منظم و واضح هستند. در خصوص پول تقلبی، خطوط موجود در حاشیه بیرونی امکان دارد تار و نا واضح باشند.

- کاغذ:

کاغذ پول واقعی دارای الیاف قرمز و آبی است ولی در کاغذ پول تقلبی رنگ آبی و قرمز روی سطح اسکناس چاپ شده و درون الیاف آن حک نشده است. کاغذ اسکناس های واقعی از خمیر پنبه ساخته شده است تا دوام بیشتری داشته باشد. چنانچه کاغذ اسکناس واقعی زیر نور ماوراء بنفش قرار داده شود نسبت به کاغذهای تجاری، مات است. در اسکناس های جعلی با کیفیت کم تر، قلم مخصوص تست تقلب میتواند فاش کند که کاغذ اسکناس ها جعلی هستند. در صورت بازرسی دقیق معلوم می شود که در اسکناس تقلبی، این خطوط روی لایه بیرونی اسکناس ها چاپ شده و در کاغذ حک نشده اند. در پول جعلی با کیفیت کمتر، قلم مخصوص تست تقلب میتواند فاش کند که کاغذ اسکناس ها جعلی هستند.

- خصوصیت های کاغذ:

به ازای هر اسکناسی که تولید می گردد، کاغذ مربوطه نیز ساخته می شود. کاغذ اسکناس از خمیر پنبه ساخته شده است که سبب دوام بهتر آن نسبت به کاغذهای تجاری و احساس و کیفیتی بسیار متمایز می شود. اکثراً نحوه احساس یک پول تقلبی سبب می شود شخص نگاه دقیق تری به آن بیاندازد. اگر کاغذ اسکناس های بانکی در زیر نور ماوراء بنفش نگهداشته شوند، در قیاس با کاغذهای تجاری مات هستند. فرآیند تولید کاغذ میتواند امکان ایجاد چند ویژگی را فراهم نماید.

- واترمارک:

برای تشخیص پول واقعی از پول تقلبی، اگر اسکناس واقعی را زیر نور قرار دهید، پرتره ای مشابه تصویر چاپ شده روی اسکناس را خواهید دید. نواحی واترمارک روشنتر هستند به دلیل آن که کاغذ در آن قسمت نازکتر است. از سایه روشن بوجود آمده به وسیله کاغذ “نازک”، گاهی بعنوان یک اثر امنیتی اضافه تر در مناطق خاص و کوچک درون واترمارک استفاده می شود. واترمارک یک ویژگی امنیتی عالی است. جعل کردن این خصوصیت بسیار بعید است. واترمارک ها از بعضی جهات قابل شبیه سازی هستند، ولی در نهایت ساده و خالی از ظرافت بنظر خواهند رسید.

برای تشخیص پول واقعی از پول تقلبی پرتره ای مشابه تصویر چاپ شده روی اسکناس می بینید

- پلاستیک:

برخی کشورها استفاده از پلاستیک را برای تولید پول ملی خویش به تصویب رسانده اند. در این پلاستیک ها بعضی ویژگی های امنیتی تعبیه شده است. لایه پلاستیکی به صورت یک پوشش سفید صیقلی و مات ظاهر می شود. واترمارک های شبیه سازی شده با طرح های اضافی چاپ شده روی این لایه سفید رنگ و مات ایجاد می شوند. این ویژگی ها محافظت خوبی در برابر جعل رنگ بوجود می آورند که یکی از راه های تشخیص پول تقلبی از واقعی است.

- نخ امنیتی اسکناس:

نخ امنیتی این اسکناس از نوع پنجره ای با روکش فلزی است و آرم بانک مرکزی هم در زمینه آن به چشم می خورد، این نخ داخل خمیره کاغذ است و فقط بخش هایی از آن در سطح کاغذ ظاهر است. در صورتیکه زیر نور نگه داشته شود به شکل یک خط صاف ظاهر می گردد. مواد بکار رفته در این نخ از خصوصیت های امنیتی کاغذ است. نخ امنیتی یکی از ویژگی های سخت برای جعل کردن است، ولی بعضی از نمونه های پول تقلبی به صورت یک خط خاکستری نازک چاپی یا یک لایه نازک از لاک در ناحیه نخ، شناسایی شده اند.

نخ امنیتی در پول تقلبی به صورت یک خط خاکستری نازک چاپی شناسایی شده

- روبان امنیتی:

اسکناس های ۱۰۰ دلاری جدیدا چاپ شده دارای خصوصیت امنیتی اضافه ای هستند. یک ربان امنیتی مرئی آبی رنگ در قسمت وسط اسکناس است که سه بعدی است. اگر آنرا جلو و عقب کنید، شاهد این خواهید بود که عدد ۱۰۰ و مقداری رنگ از یک سو بسوی دیگر تغییر می کند که این نشانه ی تشخیص پول واقعی از پول تقلبی است.

- شماره سریال:

آخرین چیزی که باید برای تشخیص پول تقلبی روی اسکناس چک شود، این است که شماره سریال را با سری/سال چاپ اسکناس چک کنید و اطمینان حاصل کنید با هم سازگار هستند. بر روی هر اسکناس شماره سریالی چاپ شده است که حرف لاتین اول آن باید با سالی که در پایین همان اسکناس نوشته مطابقت داشته باشد. هر حرفی که در ابتدای شماره سریال می آید برای یک سال خاص است شماره سریال ها با همان رنگ جوهری که مهر خزانه داری چاپ شده است چاپ می شوند. در پول جعلی، شماره سریال ها امکان دارد نسبت به رنگ جوهر مهر خزانه داری، رنگ های مختلفی داشته باشد. اطمینان حاصل کنید که سری سال عنوان شده روی اسکناس با آن حرف سازگار باشد. فاصله اعداد در شماره سریال مربوط به اسکناس های واقعی، برابر است و رنگ جوهر آن مشابه با رنگ جوهر مهر خزانه داری است ولیکن در اسکناس تقلبی اینطور نیست. همچنین، اعداد امکان دارد بطور ناموزون در فاصله های نامساوی و جدا از هم قرار بگیرند.

یکی از راه های تشخیص پول تقلبی از واقعی، شماره سریال روی اسکناس است

شناسایی پول تقلبی به کمک دستگاه های تست اسکناس

ساختار دستگاه تست اسکناس متشکل از دو لامپ ھمراه با یک بدنه و ارتباط با برق است که در حین برخود نور لامپ ھا با اسکناس قسمت ھای خاص اسکناس را روشن می نماید که باعث تشخیص آسان پول تقلبی از اصل می گردد. فعلا نرم افزارھایی مانند تست اسکناس اندروید و دستگاه ھای تست تراول قابل حمل مثل تست اسکناس جیبی در بازار عرضه میشوند که میتوانند در حد رفع نیازھای شخصی افراد کارساز باشند. ولی برای یک مرکز تجاری یا بانکی استفاده از یک دستگاه تست اسکناس قوی بعنوان یکی از سیستم ھای امنیتی ضروری است.

یکی از کاملترین راههای تشخیص پول تقلبی استفاده از دستگاه های تست اسکناس است

مزایای استفاده از ماشین آلات به صورت دستی این است که احتمال خطا در موقع بررسی اسکناس را از بین می برد. یک دستگاه تست اسکناس خوب معمولاً تنها یک ثانیه زمان لازم دارد تا یک اسکناس را تجزیه و تحلیل کرده و پول جعلی را از واقعی تشخیص دهد.

کمک فناوری اطلاعات به تشخیص بهتر پول تقلبی

بانک مرکزی به مدد تلفن های همراه هوشمند که امروز در دسترس طیف وسیعی از جامعه قرار دارد، نرم افزار شناسایی پول تقلبی را با عنوان «نما» طراحی نموده است. این نرم افزار برای تشخیص خصوصیت های امنیتی اسکناس و ایران چک طراحی شده و قابلیت نصب روی تلفن های همراه هوشمند تحت سیستم عامل اندروید و iOS را دارد و عموم مردم میتوانند با مراجعه به تارنمای بانک مرکزی به نشانی WWW.CBI.IR آن را دریافت و استفاده کنند. نرم افزار معرفی اسکناس یا «نما» با بهره گیری از تکنولوژی واقعیت افزوده این قابلیت را فراهم می کند تا کاربران بعد از نصب آن، دوربین گوشی هوشمند یا تبلت خود را روی اسکناس یا ایران چک قرار داده و مهم ترین فاکتورهای امنیتی موجود در هر وجه آنرا مشاهده کنند.

گردآوری: بخش اقتصاد سرپوش