مالیات عملکرد سال ۱۴۰۰ صاحبان مشاغل چگونه خواهد بود؟

یکی از انواع مالیات بر درآمد، مالیات بر درآمد مشاغل است. کلیه افراد حقیقی مانند کسبه، اصناف، پیشه‌وران، صاحبان کارخانه، کارگاه‌های تولیدی و سایر افرادی که در قالب اشخاص حقیقی مشغول به کار و کسب و فعالیت اقتصادی هستند بعد از کسر معافیت هزینه و استهلاک مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌شوند. ماده (۹۴) قانون مالیات‌ها بیان داشته که «درآمد مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل‌ عبارت است از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای ‌آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه‌ها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینه‌های قابل ‌قبول و استهلاکات.»

از طرف دیگر ماده ۱۰۰ قانون مذکور صراحت دارد که «مودیان موضوع این فصل این قانون مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خود را در یک‌ سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا هر محل جداگانه طبق‌ نمونه‌ای که به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات ‌متعلق را به نرخ مذکور در ماده (۱۳۱) این قانون پرداخت کنند.»

بر اساس تبصره ماده ۱۰۰ فوق سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند برخی از مشاغل یا گروه‌هایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ۱۰ برابر معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون باشد از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مودیان مذکور را به‌صورت مقطوع تعیین و وصول نماید. در مواردی که مودی کمتر از یک سال مالی به فعالیت اشتغال داشته باشد مالیات متعلق نسبت به مدت اشتغال محاسبه و وصول می‌شود.

حکم این تبصره مانع از رسیدگی به اظهارنامه‌های مالیاتی تسلیم شده در موعد مقرر نخواهد بود. از دیگر سو وفق مفاد بند(م) تبصره (۶) قانون بودجه سال ۱۴۰۱ برای عملکرد ۱۴۰۰ سقف رسیدگی این تبصره ۴۰۰/۱۴ میلیون ریال در سال تعیین شده است. بدین معنی که سازمان مالیاتی مجاز است مالیات صاحبان مشاغلی که درآمد یا فروش آنها در سال ۱۴۰۰تا این مبلغ باشد را بدون رسیدگی و به صورت مقطوع اعلام کند و این‌گونه مشاغل نیاز به ارائه اظهارنامه و اسناد و مدارک نخواهند داشت. خلاصه نکات بااهمیت که صاحبان مشاغل باید رعایت کنند به ترتیب زیر است:

۱- کلیه صاحبان مشاغل گروه الف و همچنین سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمت) بر اساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل (اظهارنامه تسلیمی خردادماه هرسال مبنای تعیین گروه‌بندی سال بعد از تسلیم اظهارنامه عملکرد است. به عنوان‌مثال مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۳۹۷ مبنای گروه‌بندی سال ۱۳۹۹ است) با آخرین درآمد قطعی شده فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمت آنها بیش از مبلغ ۵۵ میلیارد ریال باشد. (مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی‌ماه سال قبل به شخص مودی یا نماینده قانونی وی) ملزم به نگهداری دفتر روزنامه و کل و یا سایر دفاتر حسب مورد متکی به اسناد و مدارک، ارائه صورتحساب سود و زیان و ارائه ترازنامه بوده و مالیات آنها بر اساس رسیدگی مالیاتی توسط سازمان مالیاتی تشخیص خواهد شد.

۲- سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمت) دو سال قبل آنها و با آخرین درآمد قطعی شده آنها (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمت) بیش از ۱۸ میلیارد ریال و مساوی و یا کمتر از مبلغ ۵۵ میلیارد ریال باشد (مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی‌ماه سال قبل به شخص مودی یا نماینده قانونی وی). این گروه مشاغل مکلف به نگهداری اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها، نگهداری اسناد خرید کالا، خدمات و دارایی و سایر اسناد هزینه، تنظیم صورت درآمد و هزینه ماهانه و تنظیم صورت درآمد و هزینه سالانه هستند.

۳- تمامی صاحبان مشاغلی که مجموع فروش کالا و ارائه خدمات آنها در سال ۱۴۰۰ حداکثر برابر مبلغ ۴۰۰/۱۴ میلیون ریال باشد، می‌توانند از طریق سیستم الکترونیکی (طبق فرم مربوط) و از طریق پایگاه اینترنتی https://ntr.tax.gov.ir مراتب را به سازمان امور مالیاتی کشور تا پایان خرداد ۱۴۰۱ اعلام نمایند. در فرم یادشده، مالیات مقطوع موضوع تبصره ماده (۱۰۰) قانون مالیات‌های مستقیم با توجه به اطلاعات موجود و دریافتی از پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی کشور و یا فروش ابرازی حسب مورد و براساس قوانین و مقررات تعیین می‌شود. چنانچه مالیات تعیین شده مورد پذیرش مودی باشد، مودی می‌تواند با تسلیم فرم مذکور از شرایط این دستورالعمل بهره‌مند شود. در صورتی که اطلاعات موجود در فرم موضوع تبصره ماده (۱۰۰) قانون یاد شده مورد پذیرش مودیان موضوع این دستورالعمل نباشد، این گروه از مودیان مکلفند نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی مطابق با قوانین و مقررات مربوط اقدام نمایند. تسلیم فرم مذکور به عنوان آخرین اقدام در مهلت مقرر قانونی توسط مودی به منزله پذیرش کلیه شروط دستورالعمل از جانب مودی خواهد بود.

۴- مودیانی که اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۴۰۰ خود را در موعد مقرر قانونی تسلیم سازمان مالیاتی کنند و پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی، فرم موضوع بند (۱) این دستورالعمل را قبل از پایان خرداد ۱۴۰۱، به عنوان آخرین اقدام تسلیم نکنند و یا در مهلت مقرر فرم مربوط را به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم نکنند از شمول این دستورالعمل خارج بوده و با رعایت مقررات مربوطه تعیین خواهد شد. برای صاحبان مشاغلی که امکان پرداخت مالیات مقطوع موضوع این دستورالعمل را به صورت یکجا تا پایان خرداد ۱۴۰۱ نداشته باشند، مالیات مقطوع فوق، حداکثر تا چهار ماه به صورت مساوی تقسیط می‌شود. عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر مشمول جریمه موضوع ماده (۱۹۰) قانون مالیات‌های مستقیم خواهد بود.

۵- هرگاه از صدور اوراق قطعی ناشی از پذیرش مالیات مقطوع موضوع این دستورالعمل، اسناد و مدارک مثبته‌ای به دست آید و مشخص شود مجموع فروش کالا و ارائه خدمات مودی در سال ۱۴۰۰ پیش از رقم ابرازی وی به عنوان فروش کالا و خدمات و سایر درآمدهای فرم موضوع بند (۱) این دستورالعمل بوده، مشروط به اینکه مجموع درآمد مودی از حد نصاب مقرر در این دستورالعمل (۴۰۰/۱۴ میلیون ریال) تجاوز نکند، با رعایت مقررات بند (۴۱) ماده (۴۱) آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده (۲۱۹) قانون مالیات‌های مستقیم، نسبت به محاسبه و حسب مورد مطالبه مابه‌التفاوت مالیات متعلقه (مالیات قابل مطالبه عبارت است از مالیات متعلقه پس از کسر مالیات مقطوع مورد پذیرش مودی در فرم موضوع بند (۱) این دستورالعمل) با رعایت مقررات اقدام خواهد شد. در چنین حالتی مابه‌التفاوت مالیات مطالبه شده در اجرای این بند از دستورالعمل، مشمول جریمه موضوع ماده (۱۹۲) قانون مالیات‌های مستقیم نخواهد بود.

۶- کلیه صاحبان مشاغلی که علاوه بر فعالیت اصلی خود نسبت به خرید سکه از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اقدام کرده و سکه‌های خریداری شده را در طول سال ۱۴۰۰ دریافت کرده‌اند، برای پرداخت مالیات سکه باید به صورت مجزا و بر اساس قوانین و مقررات، اقدام کنند.

۷- آن دسته از صاحبان مشاغل موضوع بند (الف) این دستورالعمل که مالیات تشخیصی عملکرد سال ۱۳۹۹ آنها به قطعیت نرسیده است در صورت تکمیل و ارسال فرم مربوط و پذیرش مالیات مقطوع تعیین شده به روش‌های مندرج در این دستورالعمل، مشمول مفاد این دستورالعمل خواهند بود. بدیهی است چنانچه مالیات عملکرد سال ۱۳۹۹ مودیان موضوع این بند در فرآیند رسیدگی و دادرسی مالیاتی کاهش یابد، این امر تاثیری در میزان مالیات مقطوع پذیرفته شده عملکرد سال ۱۴۰۰ آنها نخواهد داشت.

۸- میزان مالیات مقطوع پزشکانی که در عملکرد سال ۱۴۰۰ مشمول حکم بند (ح) تبصره (۶) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور بوده‌اند، معادل مالیات تعیین شده با توجه به فرم این دستورالعمل یا مالیات مکسوره آنها، هر کدام که بیشتر باشد، تعیین می‌شود.