وعده های نجومی منهای سرمایه گذاری!

 برای ایجاد هر شغل حدود ۳۰۰ میلیون تومان سرمایه لازم است این استانداردی است که سازمان برنامه و بودجه آن را کارشناسی کرده است. این مقدار به طور قطع از سطح منابع موجود کشور فراتر است. در عین حال تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که یکی از متغیرهای اثرگذار درتوسعه یافتگی شان ورود تکنولوژی و سرمایه خارجی است. موضوعی که البته از سوی مخالفان دولت تعبیر دیگری پیدا کرده است. به عبارتی بعد از وقوع برجام آنچه مورد نقد مخالفان قرار گرفت نگاه حسن روحانی به ورود سرمایه‌های خارجی بود. گویی به نوعی این اتفاق سبب باز شدن پای بیگانه و بردن منابع ما می شود. در حالی که تجربه نشان داده است هیچ کشوری در دنیا نتوانسته به رشد اقتصادی دست یابد مگر اینکه درهای تعامل را با اقتصاد جهانی گشوده باشد.

به طور قطع شعار ایجاد شغل های نجومی از سوی برخی از نامزدهای انتخاباتی با سایر شعارهایشان که اتکا به منابع داخلی است در تعارض خواهد بود. از طرف دیگر ورود اندک سرمایه گذارهای خارجی در دولت یازدهم نیز با مخالفت های جدی روبرو می شد چنانچه سرمایه گذاری فرانسوی ها در خودرو و یا ورود هندی ها به چابهارهمواره آماج حملات رسانه های مخالف دولت قرار گرفته است. باید در نظر گرفت که سرمایه گذاری خارجی نیازمند امنیت سرمایه گذار در بستری از ثبات سیاسی است. رصدگران شرکت های معتبر بین المللی تمامی جوانب ورود خود را بررسی می کنند بنابراین هر کنش و تنشی در داخل می‌تواند قدرت ریسک سرمایه گذاری در کشور را کاهش دهد. این در حالی است که تنش های ایجاد شده در فضای سیاسی عموماً از سوی اشخاصی است که نوک پیکان نقد خود را به سوی دولت گرفته و از بی دستاوردی برجام فریاد بر می آورند.

پیش از این محسن رنانی تحلیلگر مسائل اقتصادی در این خصوص گفته بود:«تنها یک راه برای خروج اقتصاد کشور از بن‌بست رکودی وجود دارد و آن اجماع و عزم نظام سیاسی برای ایجاد افق امید بخش و آینده ای بی ابهام در فضای سیاسی و اقتصادی کشور است تا اقتصاد کشور افق پیدا کند و سرمایه‌های موجود به تحرک درآید.»

وی افزوده بود:«سرمایه گذارانی را می‌شناسم که الان ۳ سال است می خواهند به بازار وارد شوند ولی نگرانند. اول منتظر بودند ببینند که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری چه می شود. بعد که اختلافات داخلی در مورد توافق اتمی پیش آمد منتظر شدند ببینند آیا مذاکرات به توافق می‌انجامد یا نه. بعد گفتند ببینیم گویا عده ‌ای در داخل مخالف برجام هستند صبر کنیم چه می شود. بعد گفتند صبر کنیم ببینیم انتخابات مجلس چه می شود. اکنون نیز دوباره منتظر انتخابات ریاست جمهوری هستند. آنچه سرمایه های ما را و اقتصاد ما را زمین گیر کرده است این عدم اطمینان‌ها و بی ثباتی ها و بی افقی‌های فضای سیاسی و اقتصادی ایران است.»

در نهایت باید گفت آنچه بیش از همه کشور به آن نیاز دارد سرمایه و تکنولوژی است که در تعامل با دنیا به دست می‌آید. سرمایه گذاری خارجی به معنای در نظر گرفتن منفعت خارجی‌ها نیست چنانچه در این تعامل سود هر دو طرف در نظر گرفته می شود. مجید رضا حریری عضو اتاق بازرگانی نیز در این خصوص به «ابتکار» گفته بود: «در حال حاضر اقتصاد ایران به ۳۰ تا ۵۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی نیاز دارد که با وجود مشکلات متعدد در قوانین تجاری و گمرکی این امر با سختی پیش خواهد رفت. وی تصریح کرد: هیچ کشوری به پرچم و منافع ما عشق نمی ورزد و هر سرمایه گذاری نیاز به یک فضای امن و سهل برای سرمایه گذار دارد تا هم خود سود ببرد و هم کشور مقصد به ثروت دست پیدا کند.»

سرمایه گذاری استعمار است؟

ورود سرمایه گذارهای خارجی معمولاً با حواشی زیادی از طرف مخالفان دولت همراه بوده است. دیدگاهی در کشور وجود دارد که هرگونه ورود سرمایه به داخل را نوعی استعمار می داند. مسعود دانشمند دبیر کل خانه اقتصاد ایران در این خصوص به «ابتکار» می گوید: به طور قطع اگر ما در قراردادهای خارجی بد عمل کنیم چیزی شبیه قرارداد دارسی خواهد شد. اما اگر این سرمایه گذاری متعادل انجام شود و در آن منافع دو طرف درست دیده شود این اقدام منطقی است. در دنیای امروز هر جامعه نیاز دارد تا سرمایه خارجی همراه با تکنولوژی بگیرد و در مقابل بخشی از بازارهایی را که در اختیار صاحب سرمایه است به دست آورد. کشورهایی مانند چین، مالزی، سنگاپور، ژاپن و آلمان بعد از جنگ سرمایه خارجی را با منطق پذیرفتند. 

وی می افزاید: در قرارداد متعادل بین طرفین باید آورده های دو طرف ارزش گذاری شده و در قبال آن اختیار برای هر دو طرف تعریف شود که در این حالت دیگر نمی توان گفت استعماری صورت گرفته است. در حال حاظر سرمایه های آمریکایی در برزیل، فرانسه، ژاپن و بیشترکشورها وجود دارد. اگر قرارداد درست تنظیم شود و اندازه دو طرف منطقی تعریف شود این سرمایه گذاری استعماری نخواهد بود. ما نمی توانیم در کشور خودمان تولید کنیم و چشم به بازار داخلی داشته باشیم بنابراین سرمایه گذاری باید هم بازار داخلی و هم بازار خارجی را در نظر بگیرد. ما نیاز داریم در کنار آمدن سرمایه و تکنولوژی خارجی بازارهای جهانی را به دست آوریم واین مسئله امکان‌پذیر نیست مگر اینکه برندهای معتبر خارجی به کشور ورود کنند. 

۱۰۰۰ میلیاردی که نداریم

هر چند زمان زیادی از برجام نگذشته است اما میزان سرمایه گذاری انجام شده هنوز قابل توجه نبوده است. برای ایجاد شغل باید فضا برای این مهم فراهم شود. مسعود دانشمند می گوید: ما حدود ۵ میلیون دانشجو درکشور داریم که ظرف مدت ۴ سال وارد بازار کار کشور می شوند. استانداردهای جهانی می گوید اگر بخواهیم برای این تعداد افراد شغل پایدار ایجاد کنیم باید در کنار هر تحصیل کرده سه نفر با تحصیلات غیر دانشگاهی قرار دهیم که این تعداد به ۲۰ میلیون نفر می رسد. برای ایجاد شغل به تعداد ۲۰ میلیون طبق استانداردهای برنامه و بودجه برای هر نفر ۳۰۰ میلیون سرمایه گذاری لازم است. حالا حتی اگر این مبلغ را ۲۰۰ میلیون در نظر بگیریم برای ایجاد یک میلیون شغل در سال نیازمند ۱۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه هستیم که این عدد برابر کل بودجه کشور است و قادر به تامین آن نیستیم. بنابراین نیازمند جذب سرمایه خارجی هستیم تا شغل ایجاد شود.

وی یادآور می شود: سرمایه ما در ۴ سال گذشته به طور متوسط حدود ۲۰۰ میلیون دلار در سال بوده است این عدد یک فاجعه است. ما حداقل باید ۱۰ میلیارد دلار در سال سرمایه خارجی جذب کنیم. برای جذب آن باید رتبه کسب و کار را بهبود دهیم و اقتصاد کشور را به سمت شفافیت ببریم. رقابت پذیری ما باید در حد استاندارد باشد. امنیت سرمایه گذاری اهمیت دارد. سرمایه گذار با التماس و قسم به کشور وارد نمی‌شود. باید نرخ سود سرمایه توسط دولت تضمین شود.