بازی یارانه در بانک‌ها

به گزارش ایسنا، در حال حاضر نزدیک به ۷۵ میلیون نفر در هر ماه یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی دریافت کرده و هزینه‌ای نزدیک به ۳۴۰۰ میلیارد تومان را به دولت تحمیل می‌کند. افرادی که به طور یقین در بین آنها غیرنیازمند به این رقم به وفور وجود داشته و دلیلی برای پرداخت یارانه‌های نقدی به آنها وجود ندارد.

با این حال روند بیش از شش ساله پرداخت یارانه به دریافت کنندگان، آن را به توقع و عادتی در بین یارانه بگیران تبدیل کرده و با وجود ورود دولت‌ به حذف پردرآمدها تاکنون اقدام قابل توجهی در این باره انجام نشده است، چرا که از سویی بانک‌های اطلاعاتی دولت برای شناسایی و حذف پردرآمدها پاسخ گو نبوده و از سویی دیگر و براساس اذعان مدیران اقتصادی دولت از بروز اشتباه و حذف افراد نیازمند به یارانه، نگرانی وجود خواهد داشت.

در حالی طی سال‌های اخیر کارشناسان همواره تاکید داشتند که باید دولت به سمت کنار گذاشتن پرداخت‌های نقدی برای عموم جامعه و فرهنگ سازی در رابطه با عدم پرداخت نقدی پیش برود که به تازگی شرایطی برای استفاده از یارانه‌های نقدی و کارت‌هایی که در دست یارانه بگیران وجود دارد، تعریف شده است، نمونه بارز آن وجود یارا کارت در شبکه بانکی است و یا وقتی کارت‌های یارانه ضامن وام‌هایی از قبیل وام ازدواج می‌شود.

چندی پیش بانک مرکزی در ابلاغیه‌ای به بانک‌ها اعلام کرد که می‌تواند با استفاده از کارت‌های یارانه مردم به عنوان تضمین نسبت به صدور کارت‌های اعتباری اقدام کنند که می‌تواند تسهیلاتی تا سقف پنج میلیون تومان را در بر بگیرد، اما برای اختصاص این کارت‌های اعتباری باید یارانه‌های نقدی به عنوان وثیقه در اختیار بانک قرار گرفته و اقساط تسهیلات از این طریق پرداخت شود.

از سویی دیگر اخیرا در طرح ضربتی اعطای وام ازدواج موضوع تامین ضمانت‌ وام پرداختی مورد توجه بود که از یارانه های نقدی به عنوان یکی از تضمین‌های آن یاد شده است و متقاضی که دارای کارت یارانه باشد، می‌تواند آن را به عنوان وثیقه در اختیار بانک قرار دهد.

درباره ورود کارت‌های یارانه به امور بانکی نظرات بعضا متفاوتی وجود دارد. برخی معتقدند که تا زمانی که کارت‌های یارانه وجود دارد و یارانه نقدی پرداخت می‌شود ایرادی نیست که بتوان در شبکه بانکی به عنوان تضمین استفاده کرده و براساس آن وام پرداخت شود، هرچند که این موضوع را نیز مورد توجه قرار می‌دهند که اگر قرار است کارت یارانه به عنوان تضمین قرار گیرد آنگاه حذف این افراد اگر نیازمند یارانه نباشند، خود تا حدی این تضمین را پیچیده می‌کند.

اما در مقابل برخی کارشناسان براین اعتقادند که استفاده از یارانه‌های نقدی در امور بانکی و یا موارد مشابه خود می‌تواند توقعات از یارانه را افزایش دهد.

وحید شقاقی شهری – اقتصاددان – در این باره تاکید دارد که چرا از طرفی دائم می‌گوییم که باید یارانه‌های نقدی را حذف کرده و نسبت به عواقب منفی چنین پرداخت‌هایی به مردم هشدار می‌دهیم، اما در سویی دیگر آن را به ابزاری برای استفاده تبدیل می‌کنیم که خود در مجموع انتظارات برای ماندگاری یارانه‌های نقدی را افزایش می‌دهد. در این حالت چگونه می‌توان به یکباره یارانه طرف متقاضی را حذف کرد؟

این اقتصاددان البته وجود چنین سیاست‌هایی را ناشی از عدم هماهنگی‌های لازم در اعمال سیاست‌های اقتصادی دانسته و عنوان می‌کند که وقتی هماهنگ سازی و تصمیم گیری براساس برنامه‌ای مدون و مشخص نباشد، چنین نتایجی را در بر خواهد داشت، به طوری که در جایی از منفی بودن پرداخت‌های نقدی سخن می‌گوییم و در سویی دیگر از همین یارانه‌ها برای مردم انتظار ایجاد می‌کنیم.

وی گفت: در مجموع ضعف اصلی بر این است که سیاست تحریک تقاضا در پیش گرفته می‌شود، در حالی که این سیاست در دولت تاکنون موفق نبوده و موضوع اصلی عرضه مورد توجه قرار نگرفته است. وجود سیاست‌هایی مانند اعطای کارت‌های اعتباری با تضمین یارانه‌های نقدی و یا پیش‌تر کارت خرید کالای ایرانی و همچنین اختصاص تسهیلات برای فروش قابل توجه خودرو همگی از سیاست‌های کوتاه مدتی است که هیچ کدام نمی‌تواند اثر مثبت و پایداری بر شرایط اقتصادی و رشد اقتصادی ایران داشته باشد.

این اقتصاددان معتقد است که برای هماهنگ شدن سیاست‌های اقتصادی و تصمیم گیری در حوزه‌های اصلی مناسب است که وزارت اقتصاد مسوولیت هماهنگی برنامه‌های اداری را برعهده گرفته و تصمیم گیر نهایی باشد تا همواره شاهد سیاست‌های متناقض نباشیم.