طیب نیا در دولت یازدهم غریبه بود

 از ماه‌ها‌ قبل و حتی پیش از انتخابات ریاست جمهوری برخی از منابع خبری از نبودن علی طیب نیا در دولت دوازدهم خبر دادند. بدون تردید طیب نیا به عنوان وزیر اقتصاد دولت یازدهم سهم پررنگی در موفقیت‌ها‌ی اقتصادی این دولت داشت. او که رکورددار رای اعتماد در تاریخ وزرای جمهوری اسلامی است در میان اقتصاددانان ، کارشناسان اقتصادی و اصحاب رسانه به «طبیب تورم» یا آقای «ضد تورم» شهرت دارد. موفقیت دولت روحانی در تک رقمی کردن تورم با تلاش‌ها‌ی این وزیر اصفهانی کابینه محقق شد اما اظهارات چندماه اخیر طیب نیا نشان داد که او شیفته ماندن در وزارت نیست و به گفته خودش تدریس در دانشگاه را ترجیح می‌دهد. 

تنهایی طیب نیا 

شاید یکی از مهمترین دلایل این موضوع، عدم‌هماهنگی تیم اقتصادی دولت یازدهم بود. برخی منابع، یکی از منتقدان طیب نیا را محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه می‌دانند. ضمن اینکه مسعود نیلی مشاور ارشد اقتصادی رئیس جمهور و محمد نهاوندیان رئیس دفتر اقتصاددان رئیس جمهور در دولت یازدهم نیز به لحاظ نگاه و بینش اقتصادی قرابت فکری چندانی با طیب نیا نداشتند. در واقع این افراد بیشتر از حامیان اقتصاد نئوکلاسیک و بازار آزاد بودند و طیب نیا یک اقتصاددان نهادگرا بود که به رغم اعتقاد راسخ به تقویت بخش خصوصی با نگاه و بینش نوبخت، نهاوندیان و نیلی فاصله داشت. در این میان، ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی سعی می‌کرد جانب میانه را بگیرد تا هر کدام از دو طرف را از خود نرنجاند.

ترکان: طیب‌نیا به‌خاطر مشکل قلبی انصراف داد

اما مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد ویژه اقتصادی روایت دیگری از دلیل نماندن طیب نیا در دولت آینده را مطرح کرد.اکبر ترکان در برنامه چوب‌خط شبکه افق در مورد عدم حضور طیب‌نیا در کابینه دوازدهم خاطر نشان کرد: دکترطیب‌نیا دارای علم بسیار زیاد در علوم اقتصادی است و از کرباسیان وزیر پیشنهادی کابینه دوازدهم نیز سواد بیشتری دارد، اما مشکل قلبی طیب‌نیا باعث شد که وی از حضور در کابینه دوازدهم انصراف دهد و معاون او جایگزینش شود.وی در رابطه با این که آیا کرباسیان همچون طیب‌نیا می‌تواند موفقیت دولت را در مهار و کنترل تورم دنبال کند تصریح کرد: اکنون شرایط کشور به گونه‌ای است که شاید برای ایجاد رونق اقتصادی دولت از مهار تورم کوتاه بیاید و با آزاد گذاشتن آن شرایط را برای رونق در اقتصاد کشور مهیا کند.

وزارت اقتصاد: طیب نیا در سلامت کامل است

این سخنان ترکان با واکنش وزارت اقتصاد مواجه شد.یک مقام آگاه در وزارت اقتصاد در واکنش به اظهارات اکبر ترکان مبنی بر اینکه طیب‌نیا وزیر اقتصاد به دلیل مشکل قلبی از حضور در کابینه دوازدهم انصراف داده است، اظهار داشت: متاسفانه برخی افراد برای پوشاندن حقیقت، به دنبال مباحث فرعی و حاشیه‌ای بوده که قطعا درست نیست و مانع از واقعیت‌های موجود عدم حضور طیب نیا در وزارت اقتصاد نمی‌شود.

وی با رد مشکل قلبی طیب‌نیا و اظهارات گفته شده، تصریح کرد: وزیر اقتصاد در سلامت کامل بوده و مباحث مطرح شده برای نمایان‌نشدن برخی اختلافات و دیگر مسائل است.این مقام آگاه با اشاره به اینکه علی طیب‌نیا با توجه به فراهم‌شدن ثبات و آرامش اقتصادی در کشور و کاهش تورم به دنبال زمینه سازی برای اصلاحات ساختاری و اساسی در اقتصاد بود، بیان کرد: لازمه این کار وجود یک تیم هماهنگ در بخش‌های مختلف اقتصادی دولت است که بارها و بارها نیز کارشناسان به این موضوع تاکید داشته‌اند.

این مقام مسئول با بیان اینکه در رسانه‌ها و افکار عمومی به کرات موضوع هماهنگی تیم اقتصادی دولت یازدهم مطرح شده بود، عنوان کرد: یکی از خواسته‌های طیب‌نیا برای حضور در کابینه دولت دوازدهم نیز فراهم شدن چنین بستری بود که به دلیل برخی مخالفت‌ها، این مسئله و اتمام کار نیمه تمام شروع شده فراهم نشد.این مقام آگاه در وزارت اقتصاد با تاکید بر اینکه طیب‌نیا بارها و بارها خواستار هماهنگی تیم اقتصادی دولت شده‌ بود، تصریح کرد: دلیل چنین پافشاری، هزینه‌زا بودن اختلافات برای اقتصاد، دولت و درنهایت مردم است که می‌تواند اثر منفی و نامطلوبی در رویکرد اتخاذشده به وجود آورد.

حمایت تمام قد بخش خصوصی از طیب نیا

در چهار سال وزارت طیب نیا، تعامل او با بخش خصوصی تحسین برانگیز بود به گونه‌ای که جلسات شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی به صورت مستمر برگزار شد. در هفته گذشته آخرین جلسه شورای گفتگو در دولت یازدهم با حضور طیب نیا برگزار شد و اعضای اتاق بازرگانی از او تقدیر کردند. در این نشست غلامحسین شافعی با بیان اینکه طیب‌نیا را مدیری معتقد به شورای گفت‌وگو می‌داند، گفت: در چهار سال گذشته وی تلاش فراوانی کرد برای اینکه مسائل بخش خصوصی برطرف شود.

با این حال بسیاری از مشکلات حل نشده باقی ماند چراکه برخی دیگر بودند که همراهی نمی‌کردند.ویدا سینا یکی از اعضای اتاق نیز در این جلسه گفت: اکنون بعد از چهار سال که ریاست شورای گفتگو به عهده علی طیب‌نیا بوده همه ما شاهدیم که هیچ زمان نبود که وی حتی پنج دقیقه در نشست‌های اتاق دیر حاضر شود. او همیشه حاضر بود و تلاش کرد که مشکلات ما را برطرف کند.

چرا کرباسیان آمد؟ 

تا پیش از آنکه روحانی وزرای پیشنهادی اش را به مجلس معرفی کند بسیاری از منابع خبری، نهاوندیان را شانس اول تصدی وزارت اقتصاد می‌دانستند اما ظاهرا جو عمومی مجلس چندان موافق نهاوندیان نبود و او شانسی برای گرفتن رای اعتماد نداشت. از این جهت بود که مسعود کرباسیان که معاون طیب نیا در دولت یازدهم است به عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد معرفی شد. 

وزارت اقتصاد تئوریسین می‌خواهد

هرچند معرفی کرباسیان به عنوان جانشین طیب‌نیا برای اصلاح طلبان و فراکسیون امید مطلوب‌تر از نهاوندیان بود اما یک موضوع را نباید نادیده گرفت؛ درست است که کرباسیان تجربه بالای مدیریتی در بخش‌ها‌ی اقتصادی و تجاری را دارد اما برای تصدی وزارت اقتصاد فقط تجربه مدیریتی کافی نیست. وزیر اقتصاد باید علاوه بر تجربه مدیریتی، یک تئوریسین اقتصادی باشد و با پشتوانه تئوری و نظری کافی برای مقابله با چالش‌ها‌ی اقتصادی برنامه ریزی کند.

فراموش نکنیم که طیب نیا به عنوان کسی که در تمام دوران تحصیلش در مقاطع مختلف، شاگرد اول بوده یک تئوریسین کارکشته اقتصادی است و به این دلیل است که حتی قبل از تصدی وزارت اقتصاد به او لقب «آقای ضد تورم» را دادند. به هر حال طیب نیا دیگر در دولت دوازدهم حضور ندارد اما تلاش‌ها‌ و دستاوردهای او و میراث اقتصادی که بر جای گذاشت فراموش نخواهد شد.