۲۰ میلیون نفر به یارانه نیاز ندارند

زهرا علی اکبری: یارانه مرداد ماه به عنوان هفتاد و هشتمین یارانه نقدی در حالی به حساب سرپرستان خانوارها واریز شده است که پیش از این مقرر بود پرداخت یارانه شصت ماه در ایران تداوم یابد.

در شرایط کنونی بیش از یک سال و نیم است که پرداخت یارانه نقدی از برنامه مصوب انحراف داشته است. پرداخت یارانه نقدی بخشی از قانون هدفمندی یارانه ها در ایران بود که در سال های گذشته نتوانست به اهداف از پیش تعیین شده دست یابد و در شرایط کنونی انچه از بار سنگین اجرای نادرست این قانون بر دوش اقتصاد ایران مانده، تنها یارانه نقدی است که به جای توزیع هدف دار، بی هدف به حساب سرپرستان خانوار در کشور واریز می شود.

پرداخت یارانه نقدی با هدف جبران بخشی از هزینه های ناشی از رشد قیمت سوخت در کشور، در دستور کار قرار گرفت، اما در عمل به دلیل در رفتن لنگر نرخ ارز، نرخ تورم نیز به شدت رو به افزایش نهاد و در نتیجه یارانه ها نتوانست کمکی برای اقشار آسیب پذیر و کم درآمد جامعه شود چرا که به صورت مساوی میان جمعیت برخوردار و فقیر توزیع می شود.

از سوی دیگر بارمالی یارانه توزیعی در ماه هزینه سنگینی را به دولت تحمیل می کند و مانع از اجرای سیاست های اصلاحی با هدف ایجاد شغل و ... می شود.سهم هر ایرانی از یارانه ها ۴۵ هزار و پانصد تومان است که از ابتدای اجرای این قانون تا کنون تغییری نکرده است.

اعتباری که طی هشتاد و هشت ماه گذشته در قالب یارانه های نقدی توزیع شده است، بیش از ۲۶۲ هزار و ۶۲۶ میلیارد تومان است. به این ترتیب اگر هزینه ایجاد یک شغل پایدار در کشور رقمی برابر با ۲۰۰ میلیون تومان برآورد شود، می توان چنین نتیجه گرفت که هزینه ایجاد بیش از یک میلیون و سیصد هزار شغل در ایران در کشور توزیع شده است.

هزینه ای که ۲۰ میلیون نفر هر ماه بر دوش اقتصاد می گذارند

شمار بیکاران ایران بنا بر بررسی های صورت گرفته رقمی در حدود سه میلیون نفر است، به این ترتیب در صورتی که برنامه درستی برای تخصیص این اعتبار در نظر گرفته می شد، یک سوم بیکاران مطلق در کشور صاحب شغل می شدند.

بیکاری یکی از مهمترین چالش های اقتصاد ایران در شرایط کنونی و طی سال های پیش روست.نرخ بیکاری در ایران بنا بر برآوردهای صورت گرفته از سوی مرکز آمار ایران بیش از دوازده درصد است. در این میان بالا رفتن نرخ بیکاری در میان تحصیلگردگان یکی ازمهمترین چالش های اقتصاد و اجتماع ایران تلقی می شود. 

هر چند تجربه پرداخت یارانه سراسری در هیچ کشوری جز ایران آزموده نشده است، اما کشورهایی که با تخصیص یارانه به گروه های هدف در صدند قدرت خرید و امکان زندگی را برای آنها ایجاد کنند، در کنار پرداخت یارانه، آن هم به صورت موقت، توانمند سازی اقشار هدف را نیز مد نظر قرار می دهند این در حالی است که در سال های گذشته هیچ برنامه یا برای توانمندسازی فقرا اجرایی نشده است.

برآوردهای خوشبینانه نشان می دهد بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت ایران هیچ نیازی به دریافت یارانه ندارند، اما در سال های گذشته تلاش دولت برای انصراف داوطلبانه از دریافت یارانه بی ثمر مانده است.

ارزیابی ها حکایت از نوعی مقاومت اجتماعی در برابر قطع یارانه های سراسری دارد این در حالی است که تن دادن دولت ها به این خواسته کوتاه مدت می تواند آتیه نسل آینده را با خطری جدی مواجه نماید.

بسیاری از کارشناسان معتقدند دولت دوازدهم راه سختی را برای اصلاح انحراف موجود در اجرای قانون هدفمندی در پیش دارد. نکته اینجاست که قرار بود اعتباراتی از محل افزایش هزینه کالاهای یارانه ای،خصوصا سوخت در اختیار تولید و بخش بهداشت و درمان قرار گیرد اما حجم یارانه های نقدی برای شهروندان به حدی بالا بود که سر این دو بخش از نمد یارانه ها بی کلاه ماند.

در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری برخی از کاندیداها تلاش کردند با وعده پرداخت یارانه های بیشتر، نظر رای دهندگان را به خود جلب کنند این در حالی است که ترکیب آرا نشان داد که اجتماع ایران به درستی تشخیص داده است که افزایش رقم یارانه ها تاثیری در بهبود معیشت ندارد.