تأثیر بسته بندی و چاپ در قیمت محصولات

این روزها دامنه افزایش قیمت، بسیاری از کالاها و محصولات را در برگرفته است. افزایش نرخ ارز اصلی‌ترین متهم گرانی‌هاست که در کنار بازگشت تحریم‌های امریکا علیه ایران ثبات و آرامش را از بازارها گرفته است. اما در کنار این عوامل اصلی عوامل دیگری نیز وجود دارد که نقش پررنگی در رشد قیمت‌ها دارد. یکی از این عوامل هزینه چاپ و بسته‌بندی است که با اتفاقاتی که طی ماه‌های اخیر در بخش تولید افتاده است، سهم بالایی در گرانی کالاها پیدا کرده است.

مثال روشن این نقش و سهم در گرانی آب معدنی و نوشابه است که به‌دلیل افزایش قیمت محصولات پتروشیمی به‌عنوان ماده اولیه تولید بطری‌های پلاستیکی گرانی ۱۰۰ درصدی را دراین محصولات رقم زد. با بررسی سهم چاپ و بسته‌بندی در قیمت نهایی کالاها به ارقامی از ۱۰ تا ۹۰ درصد می‌رسیم.

 گاهی هزینه بسته‌بندی ازمحصول اصلی بیشتر می‌شود

مسعود فرشی فرید عضو شورای سیاستگذاری صنعت چاپ کشور درگفت‌و‌گو با «ایران» گفت: بسته‌بندی و چاپ یکی از مقوله‌های مهم و تأثیر‌گذار در افزایش قیمت نهایی کالاهاست. به خاطر افزایش قیمت پت در صنعت پتروشیمی خیلی از تولیدکنندگان برای بسته‌بندی محصول خود دچار مشکل شدند و مجبور هستند بهای بسیار بیشتری را در مقایسه با ماه‌های گذشته پرداخت کنند.

وی ادامه داد: اکنون که آب معدنی ۱۰۰۰ تومان شده ۸۰ درصد هزینه آن بسته‌بندی و چاپ است. در برخی از برندها که آب مقطر محسوب می‌شود هزینه تولید کمتر و هزینه چاپ و بسته‌بندی بین ۸۵ تا ۹۰ درصد است. لذا این اعداد نشان می‌دهد که هزینه چاپ و بسته‌بندی تا چقدر می‌تواند بر قیمت کالاها اثر بگذارد و باعث گرانی شود.

وی خاطرنشان کرد: اگر در زمینه صنعت چاپ و بسته‌بندی راهکارهایی برای جلوگیری از افزایش قیمت مطرح و اجرایی شود می‌توان قیمت‌ها را کنترل کرد و در این میان خانوارها با وضعیت بهتری می‌توانند زندگی خود را اداره کنند.

خیلی‌ها تصور می‌کنند یکی از بزرگترین صنایع دنیا، صنعت خودروسازی است اما صنعت چاپ جایگاه اول را دارد. در کشوری مانند امریکا این صنعت برای یک میلیون نفر اشتغالزایی ایجاد کرده است، این در حالی است که صنعت خودروسازی این کشور باعث اشتغال ۸۵۰ هزار نفر شده است. این بدان معنا است که صنعت چاپ در کشورهای توسعه یافته چه به صورت مستقیم و چه به‌صورت غیر مستقیم در اشتغال‌آفرینی، کارآفرینی و ایجاد درآمد ملی تأثیر بسیار مهمی دارد.

سهم بسته‌بندی و چاپ در ز

طی یک تحقیق صورت گرفته سطح شاخص وابستگی صنایع کشور به صنعت چاپ و بسته‌بندی از ۱۰ تا ۹۰ درصد متغیر است. همچنین صادرات برخی صنایع وابسته به چاپ ۹۰ درصد برای جذب و ماندگاری در بازار هدف اهمیت دارد.

تمام صنایع به بسته‌بندی و چاپ وابسته هستند.در این میان صنایع دارویی و آرایشی سهم بالایی را به خود اختصاص داده است. طبق بررسی‌های صورت گرفته ۶۰ درصد هزینه دارو و لوازم آرایشی و بهداشتی به چاپ و بسته‌بندی وابسته است.

صنعت شیرینی و شکلات هم وابستگی ۴۰ درصدی به هزینه چاپ و بسته‌بندی دارد. در مواد غذایی مانند کیک‌ها این سهم به ۴۸ درصد می‌رسد. یعنی یک واحد تولید‌کننده برای آنکه یک کیک را به دست مشتری برساند باید برای خرید پوشش و ارائه آن به بازار ۴۸ درصد قیمت خود را بالا ببرد و حال با افزایش قیمت ارز و مشکلاتی که در تأمین بسته‌بندی پیش آمده برخی این سهم را ۵۹ درصد هم ارزیابی کردند. در مواد غذایی مانند ماکارونی و انواع حبوب سهم بسته‌بندی و چاپ بین ۳۰ تا ۳۵ درصد است و البته در برخی از کالاها به جهت نوعی پوشش محکم‌تری که نیاز دارد این سهم به ۴۵ درصد هم می‌رسد. با افزایش ۵ تا ۶ برابری قیمت ظروف یکبار مصرف هم قیمت کالاهایی که در این ظروف عرضه می‌شود، افزایش قابل توجهی یافته است. در مورد قیمت نهایی لبنیات هم سهم بسته‌‌بندی‌ها و چاپ بالا است. طبق بررسی‌های صورت گرفته ۶۰ درصد قیمت لبنیات به خاطر بسته‌بندی آن است.

در پی افزایش قیمت‌ها برخی از واحدهای صنعتی رو به فروش فله‌ای آوردند تا بتوانند تاحدودی از قیمت‌های خود بکاهند. یکی از صنایع که در این زمینه ورود جدی کرده، سلولزی‌ها هستند. آنها با عرضه فله‌ای دستمال کاعذی یا بسته ‌بندی‌های ملی می‌خواهند قیمت نهایی محصولات خود را کاهش دهند تا مردم با افزایش قیمت روبه‌رو نشوند. عرضه‌کنندگان حبوب هم به این سمت رو آورده‌اند و اگر سری به بازار فله فروش‌ها بزنید می‌بینید که عرضه‌های فله‌ای برخی از کالاها رو به افزایش است.

اگر بخواهیم بازار این روزهای کشورمان را با کشورهای مختلف مقایسه کنیم می‌بینیم که عدم سرمایه‌گذاری مناسب در صنعت چاپ و بسته‌بندی باعث شده هزینه‌های تولید برای تولیدکنندگان داخلی افزایش پیدا کند. اما حضور پررنگ خیلی از کشورها در این صنعت ضمن ایجاد تنوع در صنعت بسته‌بندی باعث کاهش سهم هزینه چاپ و بسته‌بندی در قیمت نهایی کالاها شده است. کشورهایی چون امریکا، چین و انگلستان در این حوزه موفق عمل کردند و توانستند از هزینه‌های سربار تولید خود بکاهند.

حال برای عبور از بحران قیمتی که بواسطه هزینه چاپ و بسته‌بندی برای کالاهای مختلف ایجاد شده است دو راهکار وجود دارد. یک آنکه سرمایه‌گذاری در صنعت چاپ و بسته‌بندی با حمایت دولت صورت گیرد و دیگر آنکه واردات مواد اولیه این حوزه با ارز دولتی انجام شود. در این صورت می‌توان پیش‌بینی کرد که قیمت خیلی از کالاها کاهش بیش از ۲۰ درصد را تجربه کند.

مرجان اسلامی فر