نقدینگی‌هایی که در بورس آب می‌شود

 بازار سرمایه در سال‌جاری با استفاده از فرصت ویژه نوسان‌های شدید ارزی توانست در چندین ماه کانون اصلی جذب سرمایه‌ها در اقتصاد کشور شود. اوضاع به قدری در این بازار پر‌هیجان و جذاب برای سرمایه‌گذاران دنبال می‌شد که حتی مردم عادی هم به فکر سرمایه‌گذاری در این بازار پرریسک اما پر‌سود در برهه‌هایی از زمان افتادند.

در سوی‌ دیگر، آمارها نیز نشان می‌داد که صدور کدهای سهامداری جدید با شتاب بیشتری از قبل در این بازار صورت می‌گرفت و کار را به جایی رساند که آخرین آمار تجمعی کل کدهای سهامداری که از سوی نهادهای رسمی بازار سرمایه اعلام شد حاکی از عبور صدور بیش از ۱۱ میلیون کد سهامداری است. اشتیاق سهامداران جدید در کنار هیجان سهامداران همیشگی، بورس را به سقف‌های تازه‌ای از رکود‌شکنی در سطح شاخص کل معاملات و ارزش بازار رساند به طوری که روز‌به‌روز خبرها حاکی از ثبت یک رکورد تازه بود.

در یک دوره هشت ماهه از ابتدای سال جاری، شاخص بورس علاوه بر این که از قله ۱۰۰ هزار واحد برای اولین بار عبور کرد تا سطح عبور از ۲۰۰ هزار واحد هم پیشروی کرد. در کنار آن ارزش بازار که نشان‌دهنده میزان ورود و خروج نقدینگی و حجم آن در بورس است نیز به صورت بی‌سابقه‌ای با جهش مواجه شد. در حالی که در آخرین روز معاملاتی سال ۹۶ ارزش بازار بورس عدد ۳۸۰ هزار میلیارد تومان را به ثبت رسانده بود، تحت تاثیر تغییر فضای اقتصادی در ایران به خاطر اعلام تحریم‌های آمریکا در دو مرحله، رشد بی‌سابقه و تاریخی قیمت ارز به خصوص دلار در بازار ارز در هشت ماه اخیر ابتدایی سال‌جاری در برهه‌هایی از زمان حتی از مرز ۷۲۰ هزار میلیارد تومان نیز گذر کرد که نشان از افزایش ۳۴۰ هزار میلیارد تومان ارزش بازار بورس در ایران را داشت و دقیقا این میزان ثابت می‌کرد که حجم زیادی از پول‌های تازه وارد این بازار شده است.

نگاه دولت به بورس به عنوان یک بازار نسبتا با‌ثبات باعث شد بخشی از نقدینگی‌ها به سمت این بازار هدایت شود که البته سهم دولت در این میان و تزریق عمدی نقدینگی‌های هدفمند به این بازار نیز باعث تغییر نگاه به بورس شده بود تا سهامداران با اعتماد بیشتری در این بازار فعال شوند. اما بعد از فروکش کردن رشد‌های بی‌حد و حصر قیمت ارز با اجرای سیاست‌های تازه دولت در بازار ارز و البته بازار پول، به یکباره فضای بورس تغییر کرد و اندک‌اندک سرمایه‌هایی که به آن سرازیر شده بود، از این بازار خارج شد به طوری که طبق آخرین آمارها در حال حاضر ارزش بازار به ۶۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده و در کنار آن شاخص کل بورس نیز با افتی شدید به کانال ۱۶۶ هزار واحد عقبگرد کرده است.

همه این تحولات نشان می‌دهد که نقدینگی‌ها آرام‌آرام در حال آب شدن در بورس است و عملا بورس به سرابی برای جذب نقدینگی‌های سرگردان در اقتصاد ایران تبدیل شده و گویی اهداف پنهان دولت در بازار سرمایه محقق شده و همانند گذشته به این بازار به عنوان یک بازار دست‌چندم در اقتصاد نگاه می‌شود و در این میان، از بین رفتن سرمایه‌های خرد سهامداران تازه‌وارد و نابود شدن آن بی‌اهمیت‌ترین اتفاق ممکن است و با شرایط فعلی به نظر می‌رسد بورس و سهامداران در حال تجربه یک فریب بزرگ دیگر هستند و مشخص نیست تا چه زمانی این سناریو اجرا خواهد شد. از سوی دیگر‌ ارزش معاملات بورس اوراق بهادار از ابتدای امسال تاکنون در مدت ۱۶۹ روز معاملاتی، ۱۱۰۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال بوده است.

از ابتدای امسال تاکنون در مدت ۱۶۹ روز معاملاتی ۳۵۸ میلیارد و ۷۹۹ میلیون سهم و حق تقدم به ارزش ۱۱۰۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال در ۲۱ میلیون و ۲۳۶ هزار و ۸۰۲ دفعه مورد معامله قرار گرفته است. همچنین بررسی معاملات بازار سهام به تفکیک بازار نشان می‌دهد در این مدت ۲۴۳ میلیارد و ۹۳۷ میلیون سهم به ارزش ۶۳۳ هزار و ۶۰ میلیارد ریال در ۱۱ میلیون و ۶۴۳ هزار و ۸۲۱ نوبت در بازار اول، ۱۰۹ میلیارد و ۲۴۱ میلیون سهم به ارزش ۳۴۹ هزار و ۲۴۹ میلیارد ریال در ۹ میلیون و ۳۸۵ هزار و ۸۹۶ نوبت در بازار دوم، ۸۵ میلیون سهم به ارزش ۸۴ هزار و ۹۲ میلیارد ریال در ۲۷ هزار و ۴۸۴ نوبت در بازار بدهی، یک میلیارد و ۴۰۱ میلیون سهم به ارزش ۶۱ میلیارد ریال در سه هزار و ۱۸۱ نوبت در بازار مشتقه و سه میلیارد و ۷۲۱ میلیون واحد از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس تهران به ارزش ۳۸ هزار و ۲۳۸ میلیارد ریال در ۱۷۳ هزار و ۶۰ نوبت مورد معامله قرار گرفته است. این گزارش می‌افزاید‌ شاخص کل نیز که معاملات امسال بورس را از ارتفاع ۹۶هزار و ۲۹۰واحد آغاز کرده تاکنون با ۶۸ هزار و ۱۲۴ واحد افزایشی معادل ۷۳ درصد رشد را به ثبت رسانده و به ارتفاع ۱۶۶ هزار و ۸۶۰ واحد رسیده است. شاخص بازار اول نیز در این مدت با ۵۵ هزار و ۲۱۳ واحد رشد و شاخص بازار دوم با ۱۲۳ هزار و ۹۳۲ واحد افزایش مواجه شده‌اند. 

جزئیات معاملات هفته دوم آذرماه

این گزارش می‌افزاید‌ آمارها نشان می‌دهد که در هفته گذشته ارزش معاملات بازار بدهی ایران نسبت به هفته گذشته با ۱۰۸ درصد رشد مواجه شده است. طی پنج روز کاری بورس تهران در هفته گذشته شاخص کل بازده نقدی و قیمتی توانست ۳۰۸۸ واحد رشد کند و بار دیگر کانال ۱۶۶ هزار و ۸۶۰ واحدی را باز پس گیرد. چهارشنبه هفتم آذر ماه سال جاری شاخص آزاد شناور در تراز ۱۷۴ هزار و ۹۶۲ واحدی قرار داشت اما با گذشت پنج روز کاری ۴۰۴۳ واحد رشد کرد و تا رقم ۱۷۹ هزار و پنج واحدی را تجربه کرد. همچنین شاخص بازار اول در پی این مدت ۲۹۴۵ واحد افزایش یافت و تراز ۱۲۳ هزار و ۳۳۷ واحدی را تجربه کرد. شاخص بازار دوم نیز در این مدت با رشد ۲۹ هزار و ۱۶ واحدی همراه شد.

در تاریخ یاد‌شده شاخص صنعت در تراز ۱۴۸ هزار و ۶۹۱ بود اما با گذشت یک هفته کاری این شاخص تا تراز ۱۵۱ هزار و ۷۳۴ واحدی بالا رفت. ارزش کل معاملات بورس تهران در هفته گذشته به ۳۴ هزار و ۶۰۹ میلیارد ریال رسید‌ در حالی که این رقم در هفته گذشته ۲۴ هزار و ۲۷۵ میلیارد ریال بود. در نتیجه ارزش کل معاملات بورس تهران طی پنج روز کاری گذشته ۴۳ درصد رشد را تجربه کرده است.

ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز در هفته گذشته به ۷۶۰ میلیارد ریال رسید که این رقم در هفته ماقبل آن ۶۲۵ میلیارد ریال بود. نتیجه اینکه ارزش این صندوق‌ها در هفته گذشته ۲۲ درصد رشد داشته است. بازار بدهی نیز طی پنج روز کاری که گذشت ۱۰۸ درصد رشد را در ارزش معاملات نشان می‌دهد به طوری‌که در هفته گذشته ۱۱ هزار و ۹۲۹ میلیارد ریال در بازار بدهی معامله انجام شد اما در هفته قبل از آن این رقم ۵۷۳۴ میلیارد ریال بود. در هفته گذشته ۱۲ هزار برگه اوراق بدهی در بازار سرمایه داد و ستد شد که این رقم در هفته گذشته ۸/۵ هزار برگ بود. در نتیجه تعداد برگه‌های مورد معامله نیز رشد ۱۰۷ درصدی را نشان می‌دهد.

هادی مومنی