برنامه نظارتی دولت برای رساندن کالاهای ضروری به دست مردم/ «مهتاب» به سامانه‌ها اضافه شد

با خروج کالاهای اساسی از مرزهای کشور در برخی  کالاها با کمبود و گرانی مواجه شدیم، کالاهایی که دولت برای تنظیم بازار و جلوگیری از رشد قیمت‌ها، ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص می‌دهد این روزها بلای جان اقتصاد شده است. روزانه حجم قابل توجهی از کالاهای اساسی چون رب، روغن، کاغذ، چای، قند، سیگار، آرد، برنج، حبوب، ماهی، مرغ و گوشت به کشورهایی چون افغانستان، عراق، ترکیه، گرجستان، ارمنستان، پاکستان و جمهوری آذربایجان می‌رود.

کالاهای اساسی که در ایران با ارز دولتی در حال کنترل است در کشورهای همسایه ۳ تا ۷ برابر گرانتر است و همین فاصله قیمتی انگیزه قاچاق شده است. با این اتفاق که روز به روز در حال گسترش است، فعالان اقتصادی تنها توصیه شان به دولت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است. گزارش‌های مردمی خبر از رشد قیمت در شهرهای مرزی را می‌دهد.

در حالی‌که در اکثر شهرهای مرزی قیمت کالاهای اساسی مناسب و به وفور بود این روزها گرانی و کمبود کالا دیده می‌شود. یکی از کالاها که گرانی آن برای شهرهای مرزنشین دشواری‌هایی را ایجاد کرده مربوط به مرغ است.

یکی از افرادی که در بانه زندگی می‌کند، می‌گوید: نوسان قیمت مرغ زیاد است و مغازه‌داران از تقاضاهای انبوهی که ایجاد شده است، متعجب شدند. این اتفاق در سایر شهرهای مرزی هم اتفاق افتاده است.

با خروج کالا (قاچاق) از کشورمان ستاد تنظیم بازار به ناچار می‌خواهد بر حجم واردات کالاهای اساسی بیفزاید. روز گذشته عباس قبادی دبیر ستاد تنظیم بازار گفت: قرار است از هفته آینده هفته‌ای ۵ هزار تن دام زنده کوچک از طریق فرودگاه پیام وارد کشور شده و ۲۴ ساعت بعد، کشتار و توزیع شود.

قرار است در ستاد تنظیم بازار مصوب کنیم که بخشی از توزیع گوشت وارداتی به تعاونی‌های مصرف واگذار شود.

هر کیلو گوشت ۸۵ هزار تومان

در ماه گذشته قیمت گوشت قرمز روندی افزایشی داشت و به کیلویی ۸۵ هزار تومان هم در بازار رسید و براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی متوسط قیمت خرده فروشی هر کیلوگرم گوشت قرمز ۸.۵ درصد نسبت به هفته مشابه ماه قبل و ۵۱.۹ درصد نسبت به هفته مشابه سال قبل افزایش داشته است به‌گونه‌ای که هر کیلوگرم گوشت گوسفند با استخوان به صورت میانگین ۶۸ هزار و ۷۶۴ تومان در سطح شهر تهران و هر کیلوگرم گوشت گاو و گوساله بی‌استخوان ۶۸ هزار و ۹۶۰ تومان فروخته شده است و به ترتیب ۴۷.۸ درصد و ۶۶.۵ درصد نسبت به هفته مشابه سال قبل گران‌تر معامله می‌شود.

۱۶ فروند کشتی نهاده دامی منتظر تخلیه

قبادی درباره افزایش قیمت نهاده‌های دامی اظهار داشت: در حال حاضر ۱۶ فروند کشتی حامل نهاده‌های دامی (معادل یک میلیون تن نهاده)، ۴۵ روز است که در حال پرداخت دموراژ کشتی است که هزینه دموراژ هر کشتی روزی ۱۵۰ میلیون تومان می‌شود و واردکننده نهاده‌ها مجبور است این مبلغ را در قیمت تمام شده نهاده‌ها وارد کرده و این موضوع سبب افزایش قیمت نهاده های دامی از ۱۲۲۰ تومان در هر کیلو به ۱۳۵۰ تومان شده است.

۸.۵ میلیارد یورو به تعاونی‌ها می‌دهیم

قبادی در نشست صبحانه کاری با مدیران اتحادیه‌های تعاونی‌های تولید و مصرف در اتاق تعاون ایران درباره نقش تعاونی‌ها در توزیع کالاهای اساسی اظهار داشت: قرار است ۵۳ میلیون تن کالای اساسی را تعاونی‌ها توزیع کنند که برای این منظور ۸.۵ میلیارد یورو از هزینه این طرح در اختیار اتاق تعاون قرار خواهد گرفت تا تعاونی‌ها کالاهای اساسی را توزیع کنند.

دولتی‌ها جنگ را باور نکردند

قبادی با بیان اینکه امریکا جنگ تمام عیاری را با ما شروع کرده و یکی از اشکالات دولتی‌ها این است که هنوز باور نکرده‌اند چه جنگی از سوی امریکا علیه ایران آغاز شده است، افزود: با توجه به تشکیل اتاق جنگ علیه ایران از سوی امریکا، تنها راه نجات کشور، تولید و صادرات است.

خروج گندم از بورس کالا

دبیر ستاد تنظیم بازار با بیان اینکه قرار است گندم برای مصارف آزادپز تا پایان امسال از بورس کالا خارج  و مستقیم به کارخانه‌های آسیاب گندم ارسال شود، در خصوص شیرخام یادآور شد: در این ستاد رقم خرید شیرخام از دامدار کیلویی ۲۰۰۰ تومان تعیین شد اما اتفاق بدی که افتاد، این بود که بخشی از شیرخشک قاچاق می‌شد. به گزارش ایران، وی در خصوص کمبود سیب درختی گفت: در سال‌جاری ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن کاهش تولید سیب داشتیم و از سوی دیگر ۶ برابر سال گذشته صادرات این محصول را داشته‌ایم. مطمئن هستم که در شب عید سال‌جاری با مشکل کمبود سیب درختی مواجه خواهیم شد چرا که۸۰۰ هزار تن سیب در انبار وجود دارد.

«مهتاب» به سامانه‌ها اضافه شد

در این میان بهمن عبداللهی رئیس اتاق تعاون با تأکید بر اینکه اتاق تعاون یک برنامه و نرم‌افزار جامع کنترل و نظارت بر توزیع کالاهای اساسی با عنوان «سامانه مهتاب» تهیه کرده است، اظهار داشت: این سامانه به این شکل عمل می‌کند که از ابتدای تخصیص ارز برای تهیه کالای اساسی، مشخصات دریافت‌کننده ارز در سامانه ثبت می‌شود و تا زمانی که کالا به دست مصرف کننده نهایی می‌رسد، سهمیه‌ای که باید به سرپرست خانوار داده شود، در آن درج می‌شود؛ این سامانه به صورت پایلوت یک هفته است که در ۴۰ فروشگاه تهران فعال شده و با توجه به استقبال دولت از این سامانه، قرار شد از ابتدای سال آینده در سراسر کشور مورد استفاده قرار گیرد.

مرغ ارزان می‌شود

همچنین مسعود بصیری مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی، تأمین، توزیع، تنظیم بازار و ذخایر راهبردی وزارت جهاد کشاورزی گفته است: روزانه بیش از ۵۰۰ تن مرغ تنظیم بازار از سوی شرکت پشتیبانی امور دام در میادین میوه و تره‌بار تهران عرضه می‌شود. گوشت مرغ منجمد با قیمت هر کیلوگرم ۸ هزار و ۹۰۰ تومان برای مصرف کننده عرضه می‌شود.

لزوم همراهی تعاونی ها با دولت

برای تهیه کالاهای اساسی، ماهانه ۱.۲ میلیارد دلار و سالانه ۱۴ میلیارد دلار مصرف می‌شود. در لایحه بودجه سال ۹۸ نیز همین مقدار برای ارز کالاهای مصرفی درج شده است و علی‌رغم اینکه این رقم به‌طور کامل می‌تواند مشکل تأمین کالاهای اساسی را رفع کند اما به دلیل توزیع ناصحیح کالاهای اساسی، مردم با مشکل تأمین این کالاها روبه‌رو هستند. ۶ هزار فروشگاه منسجم و یکپارچه تحت پوشش تعاونی‌های مصرف در سراسر کشور وجود دارد که می‌توانند در کنار دولت قرار گیرند.

ساماندهی مراکز فروش در دستور کار قرار گیرد

شعبان فروتن

عضو اتاق بازرگانی ایران

طی چند ماه اخیر با آنکه دولت به صورت متناوب نسبت به واردات کالاهای اساسی اقدام و در این زمینه تمام سعی خود را می‌کند اما در خیلی از شهرها مردم با گرانی و کمبود کالا روبه‌رو شدند. در سال‌های گذشته وقتی تحریم آغاز شد، مردم نسبت به احتکار خانگی اقدام و بیش از نیاز خود کالاهای مختلف را که ماندگاری داشت  خریداری کردند. در آن زمان دولت وقت با توزیع کالاها عطش خرید مردم را از بین برد و تولید، واردات و تقاضا با یکدیگر برابر شد.

ولی در این مقطع خیلی از مردم به خاطر کاهش قدرت خرید امکان احتکار خانگی را پیدا نکردند و از طرفی توزیع مناسب از سوی دولت باعث شد که نگرانی از کمبود کالا احساس نشود و همچنین با اطمینان دادن به پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومان تا پایان فروردین ماه دیگر کسی دغدغه کمبود کالا را نداشت اما جهش قیمت ارز معادلات را بهم ریخت به گونه‌ای که اکنون شاهد قاچاق معکوس هستیم.

اتفاقی که در هر کشوری رخ دهد می‌تواند اقتصاد کشور را فلج کند. لذا در این مقطع تنها خواسته ما از سیاستگذاران این است که به جای افزایش واردات کالاهای اساسی به فکر قطع ارز ۴۲۰۰ تومانی باشد. اگر این ادامه دار باشد مردم در خرید کالاهای اساسی هم با معضل جدی مواجه می‌شوند و در آن زمان نمی‌توان کاری انجام داد. همه می‌دانند که سیاستگذاران برای حمایت از مردم ارز یارانه‌ای را در نظر گرفته است ولی این امر به ضرر مردم است.

مواد غذایی و دارو در سخت‌ترین شرایط وارد می‌شود

فریال مستوفی

عضو اتاق بازرگانی ایران

این روزها شاهد آن هستیم که قاچاق معکوس در کشور شکل گرفته است و کالاهایی که دولت با سختی و با شرایط تحریم وارد می‌کند به راحتی از مرزها خارج می‌شود. دلیل اصلی این اتفاق، چند نرخی بودن قیمت ارز و ناتوانی در نظارت و کنترل بازار و محل توزیع کالاهای اساسی است. وقتی ارز با نرخ‌های متعدد عرضه می‌شود احتمال هر گونه فساد و رانت وجود دارد. اگر دولت می‌خواهد جلوی قاچاق کالاهای اساسی از ایران را بگیرد تنها یک راه وجود دارد و آن پرداخت مستقیم سوبسید به دهک‌ها است. زمانی‌که چنین پرداختی صورت گیرد دیگر افراد به صورت تک به تک قاچاق نخواهند کرد و ارز از کشور هم بدون ضابطه خارج نمی‌شود.

از طرفی مردم باید بدانند که ایران در نقل و انتقال پول با چالش جدی روبه‌رو شده است. نفتی که فروخته می‌شود پول آن به خاطر محدودیت‌های بانکی به کشور بازنمی گردد. حتی کشور دوست و رفیق ما چین هم در این زمینه همکاری ندارد. تنها بانک کونلون چین وجود دارد که آن هم به خاطر تحریم هنوز همکاری خود را با ما آغاز نکرده است. از طرفی به SPV جایگزین سوئیفت هم نمی‌توان دل بست چرا که وعده‌های آنها در اجرای جایگزین سوئیفت در حد حرف بود. هیچ‌کدام از کشورها  این موضوع را قبول نکردند و حتی مقر آن نیز مشخص نیست. از این‌رو کسانی‌که که نسبت به قاچاق کالاهای اساسی اقدام می‌کنند باید بدانند که برای کشور چالش آفرینی می‌کنند.

مرجان اسلامی فر