سکه دو تومانی به جای اسکناس ۲۰۰۰۰ ریالی

موضوع حذف صفر از پول ملی بارها در تاریخ جمهوری اسلامی ایران مطرح شده، اما هیچ‌گاه به مرحله اجرا نرسیده است، با این حال این هفته نمایندگان مجلس شورای اسلامی، لایحه حذف چهار صفر از پول ملی و تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان را که توسط بانک مرکزی تهیه شده بود را تصویب کردند تا این طرح برای نخستین بار چهره‌ای واقعی‌تر به خود بگیرد.

مدت‌هاست که در جامعه و در میان عموم مردم کسی از ریال استفاده نمی‌کند و عملا تومان جای ریال را در کشور ما گرفته و از سوی دیگر، تورم چند دهه سبب شده تا ارزش پول ملی ایران و نرخ برابری آن با ارزهایی چون یورو و دلار کاسته شده و به نسبت بسیار پایینی برسد.

جالب اینجاست که در حال حاضر واحد رسمی پول ایران با ریال و اضعاف (پول خرد) آن با دینار شناخته می‌شود، اما دینار مدت‌هاست که دیگر در اقتصاد ایران وجود ندارد و حتی ممکن است بسیاری از جوانان کشور ندانند که دینار نیز بخشی از واحد پول ایران را تشکیل می‌دهد. حال با تصویب این قانون قرار است که هر ۱۰۰۰۰ ریال (۱۰۰۰ تومان) فعلی برابر با یک «تومان» شود و اضعاف آن نیز «قران» خواهد بود که هر ۱۰۰ قران برابر با یک تومان خواهد شد.

عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی نیز در دفاع از این لایحه به این موارد در مجلس اشاره کرد و گفت که در حال حاضر عرف اصلی در جامعه ما، تومان است؛ همانطور که چک‌ پول‌های ۵۰ هزار تومانی را ۵۰ تومانی می‌خوانند، پس به همین دلیل است که می‌خواهیم چهار صفر حذف کنیم که عرف جامعه رعایت شود.

آنطور که او گفته، در حال حاضر حدود هشت میلیارد اسکناس در کشور وجود دارد که پنج میلیارد از آن‌ها زیر ۲۰۰۰ تومان است، از سوی دیگر در سال حدود یک میلیارد اسکناس امحا می‌شود که این امر، هزینه چاپ پول را بسیار افزایش می‌دهد.

بر اساس طرح بانک مرکزی، قرار است با اجرایی شدن طرح حذف چهار صفر از پول ملی، مسکوکات در معاملات خرد مردم نقش بیشتری پیدا کنند، چرا که در حال حاضر سکه‌های موجود عملا نقشی در مبادلات ندارند، با وجود اینکه استهلاک مسکوک از اسکناس کمتر بوده و هزینه کمتری برای دولت و بانک مرکزی دارد.

آنطور که همتی اشاره کرده با اجرای این طرح سکه‌های یک و دو تومانی ضرب می‌شود که جای اسکناس‌های ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ تومانی فعلی را خواهد گرفت و به این ترتیب نقش مسکوکات نیز در مبادلات خرد مردم بیشتر می‌شود.

سرانه اسکناس در ایران ۱۰۹ است و این در حالی است که در دنیا این ارقام پایین‌تر است و در عین حال سرانه مسکوکات ایران نیز ۲۶ است، در حالی که در بسیاری از کشورهای اروپایی سه رقمی است.

برخی از کارشناسان اقتصادی درباره این طرح نگرانی از بابت تورم‌زا بودن آن را دارند که به گفته همتی، حذف صفر از پول ملی هیچ تاثیری بر نرخ تورم نخواهد داشت، چراکه تورم خود علت افزایش صفرهاست نه معلول کاهش صفر. البته اجرای این طرح بین دو تا پنج سال زمان می‌برد که گفته شده به تدریج روند تغییر اسکناس‌ها و مسکوکات آغاز خواهد شد.