شرایط زندگی شهروندان به ویژه تامین ابتدایی ترین نیازهای آن ها از جمله خوراک، پوشاک و خانه افراد، احتمالا مهم ترین نیاز مردمان برای ادامه حیات و زندگی باشد. در این میان مواد خوراکی با داشتن سهمی حدود ۴۰ درصد در سبد هزینه خانوار در کنار هزینه های مربوط به مسکن بخش قابل توجهی از درآمد خانوار را بخود اختصاص می دهد. در یک سال گذشته و با توجه به افزایش همزمان هزینه تامین مواد خوراکی در کنار افزایش هزینه های تامین مسکن، فشار بسیار شدیدی به اقشار کم درامد جامعه وارد شده است؛ فشاری که تقریباً سبک و نحوه زندگی این شهروندان را دستخوش تغییرات اساسی نموده است؛ تغییراتی که از تغییر محل زندگی آن ها تا نوع رژیم غذایی و تغذیه آن ها توسعه یافته است. حداقل دستمزد یک کارگر در سال ۹۹ در حالی چیزی حدود دو میلیون و ۸۰۰هزار تومان است که درآمد این قشر طی یک سال ثابت بوده اما قیمت برخی از مواد خوراکی فقط طی شش ماه اول سال جاری بارها دستخوش تغییر شده است؛ تغییراتی که باعث شده بخش قابل توجهی از افراد دارای درآمد ثابت، برخی از اقلام خوراکی را از سبد مصرفی خود حذف کنند. جام جم در گزارشی به بررسی این مسئله و عدم تناسب درآمدها با هزینه های زندگی پرداخته است.
با توجه به جمعیت بالای حداقل بگیران در جامعه که بخش قابل توجهی از آن را جامعه کارگری و مستمری بگیران تشکیل می دهند ، بدون شک شرایط معاش این قشر باید یکی از گرفتاری های مهم دولت مردان باشد. جامعه کارگری و مستمری بگیران با قرار دادن بعد خانوار چیزی حدود دو سوم جمعیت کشور را تشکیل می دهند. اگر قرار باشد شرایط معیشتی این قشر را با نرخ تورم بسنجیم، باید به آخرین نرخ تورم اشاره کنیم.
سبد معیشت به بیش از ۵ میلیون تومان رسیده است
افزایش هزینه های زندگی به ویژه هزینه های مربوط به تامین مسکن و اقلام خوراکی در یک سال اخیر در حالی به شدت افزایش یافته که اگر کارگران تمام آیتم های مزدی خود را به گونه کامل دریافت کنند ماهانه درآمدی حدود سه میلیون تومان خواهند داشت. این در حالی است که این مبلغ( ماهانه سه میلیون تومان) در شرایطی که سبد معیشت خانوار چیزی حدود پنج میلیون تومان تخمین زده می شود در نهایت تامین کننده فقط ۵۰ درصد از هزینه های زندگی یک خانوار چهار نفره است. در واقع هر خانوار چهار نفره برای تامین دست کم های یک زندگی، نیازمند درآمدی حدود شش میلیون تومان در ماه هستند.
این در حالیست که بعضی از شهروندان نه تنها شغل ثابت و مشخصی نداشته و از همین حداقل حقوق نیز محروم هستند بلکه بعضی از افراد به رغم شاغل بودن در بازارهای غیر رسمی درآمدی به مراتب کمتر از حداقل حقوق مورد تائید وزارت کار دارند.
افزایش قیمت مواد خوراکی و حذف از سبد خانوار
در شرایطی که نقدینگی کشور به بیش از ۲۸۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده و مجموع تورم طی سال های ۹۷ و ۹۸ چیزی بیش از ۷۰ درصد بوده است، شاید بتوان بیان کرد مسئله گرانی کالا و خدمات و شکایت مردم از افزایش قیمت ها در تمام بخش ها و حوزه ها از لوازم خانگی تا مواد غذایی و کالاهای دیجیتال از هزینه های حمل و نقل تا درمان و آموزش و... به بخش جدا نشدنی در بحث ها و گپ های خانوادگی و دوستانه تبدیل شده است. در این میان مهم ترین بخشی که مردم هر روز با آن سر و کار دارند کالاهای اساسی است. اخیرا صنایع غذایی ایران پژوهشی انجام داده که نشان می دهد در سه ماهه نخست سال ۹۹ بسیاری از خانوارها مصرف پروتئین حیوانی- گوشت قرمز و گوشت سفید- تخم مرغ و لبنیات را بطور کامل قطع کرده اند. این نظر سنجی به گونه تصادفی از ۲۲ هزار خانوار شهری و روستایی انجام شده است. این مرکز تحقیقاتی چندی پیش گزارش داده بود مصرف لبنیات از جمله شیر در خانواده های ایرانی چیزی حدود ۸۰ درصد کاهش یافته است.
ساده های گران قیمت
شاید اگر به زمان های نه چندان دور برگردیم وعده صبحانه یكی از ارزان ترین وعده های غذایی محسوب می شد. حتی وعده های ناهار و شام هم فشار زیادی روی دوش خانوارها نمی گذاشت. اما اكنون صبحانه یكی از گران ترین وعده های غذایی به حساب می آید. یك بطری شیر اكنون بین ۵۶۰۰ تا ۷۰۰۰ تومان قیمت دارد. هر بطری نیز برای مصرف چهار نفر كفایت می كند كه اگر رقم مصرف كننده بر تعداد چهار تقسیم شود باید به ازای هر نفر ۱۴۰۰ تومان پرداخت شود. از دیگر اقلام لبنی كه خانوارهای ایرانی در وعده صبحانه مصرف می كنند پنیر است. كمترین قیمتی كه برای این كالا در سوپرماركت ها یافت می شود ۱۱هزار تومان است. پنیرهای ۴۰۰ گرمی برای خانوارهای چهارنفره استفاده یك روزه دارد. این در حالی است كه اگر مصرف ۱۰۰گرم پنیر را برای هر وعده صبحانه برای هر نفر در نظر بگیریم با توجه به قیمت ۱۱هزار تومانی پنیر ۴۰۰ گرمی، هزینه پنیر هر فرد برای صبحانه روزانه ۲۷۵۰ تومان خواهد شد. كره اخیرا با افزایش گرانی زیادی مواجه بوده به طوری كه قیمت هر بسته كره ۱۰۰ گرمی از حدود ۴۰۰۰ تومان به ۸۰۰۰ تومان افزایش یافته است. اگر هر نفر روزانه ۲۵ گرم كره مصرف كند قیمت كره مصرفی برای هر فرد ۲۰۰۰ تومان خواهد بود. چای هم یكی از اقلام حذف نشدنی در صبحانه ما ایرانی هاست. درحال حاضر قیمت یك بسته چای خارجی نیم كیلویی ۶۵هزار تومان است كه با این حساب باید هر روز برای یك نفر ۷۵۰ تومان كنار گذاشت. قیمت نان در یك سال اخیر تغییر چندانی نداشته است. طبق آخرین مصوبات ستاد تنظیم بازار درخصوص نان، قیمت نان بربری یارانه ای هزار تومان، سنگك یارانه ای ۱۲۰۰تومان، تافتون یارانه ای ۵۵۰تومان و لواش یارانه ای ۳۰۰تومان است. قیمت همین نان ها در نانوایی های آزادپز به ترتیب ۱۵۰۰، ۱۸۰۰، ۸۵۰ و ۴۵۰ تومان تعیین شده است. اما در بیشتر نانوایی های سطح شهر بربری با قیمت بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰تومان، سنگك بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان، تافتون ۹۰۰تومان و لواش ۵۰۰ تومان عرضه می شود. درواقع یك صبحانه ساده تحت عنوان نان و كره قیمتی حدود ۲۶هزار تومان خواهد داشت.
عدس پلوی ساده چند؟
اگر یك خانواده چهارنفره بخواهد در وعده ناهار عدس پلو بخورد، باید حداقل ۱۵۰ گرم عدس را خیس و آماده پخت كنند. قیمت عدس ۹۰۰گرمی درحال حاضر چیزی حدود ۳۰ هزار تومان است. قیمت عدس مورد نیاز برای ناهار این خانواده حدود ۵۰۰۰ تومان خواهد بود. قیمت برنج خارجی در بازار نیز چیزی حدود ۲۲ هزار تومان است. برنج مورد نیاز برای ناهار یك خانواده چهارنفری چیزی حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ گرم است. یعنی مصرف یك وعده برنج خارجی برای این خانوار چیزی حدود ۱۳ تا ۱۵ هزار تومان آب می خورد. برنج و عدس مورد نیاز برای پخت این غذا بدون محاسبه هزینه روغن( قیمت یك بطری روغن ۸۰۰ گرمی ۸۶۰۰ تومان است كه برای پخت غذا حداقل باید از۵۰ گرم آن استفاده كرد) چیزی حدود ۱۸ تا ۲۰هزار تومان خواهد شد. این در حالی است كه این عدس پلو بدون كشمش و گوشت چرخ كرده باشد.
گرانی گوشت و جایگزین های آن
گوشت قرمز در سال گذشته با رشد قیمتی عجیبی مواجه شد. به طوریکه قیمت شقه گوسفندی به طور متوسط به ۱۴۰هزار تومان رسید. این در حالی بود که واردات گوشت گوسفندی و گرم در کنار نهاده های دامی با ارز ۴۲۰۰تومانی وارد کشور می شد. تخصیص ارزی که البته هرگز خودش را در قیمت نهایی گوشت نشان نداد، به طوری که ستاد تنظیم بازار کشور تصمیم گرفت ارز ترجیحی واردات گوشت را حذف کند. در پاییز سال گذشته بود که قیمت گوشت به حدود ۹۵هزار تومان کاهش یافت. از سال گذشته تاکنون قیمت گوشت تغییر چندانی نداشته، اما هزینه های دیگر آن قدر رشد داشته است که برخی خانوارها، گوشت را از سبد مصرفی خود کنار گذاشتند. وقتی گوشت گران شد، برخی خانوارها اقلامی مانند تن ماهی و قارچ را جایگزین این کالا کردند. قیمت شقه گوسفندی در حال حاضر حدود ۱۰۵هزار تومان است، اما بسیاری از خانوارها توان خرید آن را ندارند. وزن یک شقه گوسفندی بین ۱۰ تا ۱۵کیلوست که خانوارها باید رقمی حدود یک میلیون تا یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان برای خرید آن بپردازند. اگر خانوارها بخواهند گوشت را به صورت کیلویی دریافت کنند باید حداقل ۱۲۰هزار تومان بپردازند. از این رو بسیاری از خانوارهایی که درآمد حداقلی داشته و اصطلاحا سرپرست خانوار حداقل بگیر است در دو سال اخیر عملا گوشت را از سفره خود حذف و درنهایت خوشبینی تن ماهی، قارچ و سویا را جایگزین مصرف گوشت کرده اند. این در حالی است که قیمت قارچ ۴۰۰گرمی در طول یک سال گذشته از ۹۵۰۰تومان به ۱۴۵۰۰تومان افزایش یافته است. تن ماهی نیز که ابتدای سال گذشته به طور متوسط قیمتی حدود۱۰هزار تومان داشت در تابستان همان سال به حدود ۱۸هزار تومان رسید. مشاهدات میدانی خبرنگار جام جم حکایت از آن دارد که تن ماهی در سال۹۹ نیز با رشد قیمتی شدیدی مواجه بوده، به طوری که در حال حاضر قیمت تن ماهی با کیفیت معمولی چیزی حدود ۲۵هزار تومان است!
چرا مشکل مرغ حل نشد؟
قیمت مرغ در خرداد امسال با قیمت کیلویی ۱۲هزار تومان در بازار عرضه می شد، اما با شروع فصل تابستان یکباره قیمت این کالا به ۱۹هزار تومان افزایش یافت. در آن زمان مرغداران معتقد بودند تولید هر کیلوگرم مرغ زنده برای تولیدکننده حدود ۱۲هزار تومان تمام می شود که با احتساب افت ۲۵درصدی وزن مرغ پس از کشتار، قیمت تمام شده مرغ به کیلویی ۱۶هزار تومان می رسد. با احتساب هزار تومان هزینه کشتار، هزار تومان هزینه حمل ونقل و سود هزار تومانی برای فروشنده، قیمت مرغ برای مشتری باید حدود ۱۹هزار تومان باشد، اما در آن زمان ستاد تنظیم بازار قیمت ۱۵هزار تومان را برای هر کیلو مرغ تعیین کرد که با اعتراض مرغداران همراه شد. با این که ستاد تنظیم بازار روی نرخ اعلام شده پافشاری کرد، اما اکنون قیمت هر کیلو مرغ با نرخ ۱۷هزار و ۵۰۰تومان به دست مردم می رسد. به بیان بهتر هر کیلو مرغ در حال حاضر ۲۵۰۰تومان بالاتر از قیمت مصوب آن است.
تخم مرغ های طلایی
در روزهای گذشته قیمت هر شانه تخم مرغ از حدود ۲۰هزار تومان به ۲۸هزار تومان افزایش یافت. افزایشی که از سوی نهادهای نظارتی منع شده و قیمت هر شانه تخم مرغ حدود ۱۹هزار تومان اعلام شد. با این حال در روز گذشته قیمت تخم مرغ رکود جدیدی از خود به جای گذاشت و به عدد ۳۸هزار تومان رسید. یوسف خانی، رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی در مورد قیمت تخم مرغ گفت:قیمت تخم مرغ به دلیل افزایش صادرات این روزها در حال افزایش بوده و طی یک هفته اخیرقیمت هر شانه تخم مرغ از ۲۰هزار تومان به ۳۸هزار تومان برای مصرف کننده رسیده است. وی خاطرنشان کرد :باید صادرات منطقی بوده و برنامه ریزی آن به نحوی باشد که به بازار داخل لطمه وارد نشود. صادرکنندگان نیز بازار خود و رقابت با کشورهای دیگر را از دست ندهند. به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی ، نباید اجازه بی حد و اندازه به صادرات مرغ داده شود که باعث ایجاد مشکل در تأمین و قیمت بازار داخل شود.
هزینه یک شام ساده
سیب زمینی تخم مرغ، یكی از ساده ترین و ارزان ترین غذاهای ممكن است. حالا با پرواز قیمت تخم مرغ به هر شانه ۳۸ هزار تومان، هر عدد تخم مرغ در برخی از مغازه ها با قیمت ۱۵۰۰ تومان به فروش می رسد. اگر در وعده شام هر نفر دو عدد تخم مرغ مصرف كند یك خانواده چهار نفره برای تهیه تخم مرغ مورد نیاز خود باید چیزی حدود ۱۲هزار تومان هزینه كند. قیمت هر كیلو سیب زمینی نیز ۴۵۰۰ تومان قیمت دارد. یعنی یك خانوار چهارنفره برای تهیه یك وعده شام ساده( سیب زمینی و تخم مرغ) بدون محاسبه هزینه نان باید چیزی حدود ۱۷هزار تومان هزینه كنند.
- 18
- 5
