همه اعداد کلیدی بودجه ۱۴۰۰ ؛ از افزایش حقوق تا سرنوشت نرخ ارز

حسن روحانی رییس جمهور آخرین لایحه پیشنهادی دولت برای سال۱۴۰۰ هجری خورشیدی را به معاون پارلمانی اش، حسینعلی امیری داد تا به مجلس ببرد و در یک سخنرانی همزمان از جزئیات آخرین سند دخل و خرج دولت رونمایی کرد. ولی آخرین بودجه دولت تدبیر و امید و نخستین بودجه قرن ۱۵هجری خورشیدی چه پیامی دارد؟ دولت می گوید با دلار۴۲۰۰ خداحافظی کرده و میزان فروش نفت در بودجه۱۴۰۰ ایران روزانه ۲.۳میلیون بشکه درنظر گرفته شده و قرار نیست این درآمد نفتی خرج هزینه های جاری شود.

درآمدهای نفتی

رقم کل بودجه سال آینده ۲۴۳۵هزارو۷۰۷میلیارد تومان است که البته فقط ۸۴۱هزارو۳۴۲میلیارد تومان آن به دخل و خرج جاری و عمرانی دولت مربوط می شود و بقیه آن به بودجه شرکت ها، مؤسسات و بانک های دولتی اختصاص دارد.دولت قبلا گفته بود برای سال آینده روی صادرات ۶۵۰هزار بشکه نفت با احتساب قیمت هر بشکه ۴۰دلار حساب باز کرده و بقیه آن قرار است به مردم فروخته شود، پیشنهادی که منتقدان به ویژه نمایندگان مخالف دولت در مجلس از آن بعنوان میراث یک بدهی سنگین برای دولت آینده یاد می کنند.سقف درآمد پیش بینی شده از محل صادرات نفت در سال آینده ۱۹۹هزار میلیارد تومان دیده شده، البته دولت در لایحه اش از مجلس اجازه خواسته تا نسبت به پیش فروش نفت به صورت ریالی و ارزی یا در قالب انتشار اوراق مالی اسلامی اقدام و پول آن را به خزانه واریز کند. برآورد دولت این است که میتوان از این مسیر ۷۰هزار میلیارد تومان درآمد کسب کرد. قرار است بانک مرکزی مازاد درآمد ناشی از فروش داخلی و خارجی نفت را به خزانه واریز کند تا دولت از آن برای تکمیل طرح های حمل ونقل عمومی، تولیدی، دولت الکترونیک، آموزش، سلامت، محیطزیست و تحقیقات با اولویت حوزه دانش بنیان استفاده کند.

کاهش ورودی صندوق توسعه ملی

نکته کلیدی بودجه سال۱۴۰۰ را میتوان در کاهش ورودی صندوق توسعه ملی به سطح ۲۰درصد دانست. دولت به صراحت در لایحه بودجه اعلام می کند سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفت و گاز در سال آینده ۲۰درصد خواهد بود و مازاد سهم صندوق تا ۳۸درصد تعیین شده در قانون برنامه ششم توسعه به عنوان بدهی دولت و وام تلقی شود که بازپرداخت آن براساس سازوکاری خواهد بود که هیأت امنای صندوق یادشده تعیین می کند. البته در لایحه بودجه تأکید شده ارزی که از صندوق توسعه ملی به ریال تبدیل خواهد شد براساس ارز نیمایی خواهد بود.

نمای کلی دخل و خرج ۱۴۰۰

درآمد دولت در سال آینده ۳۱۷هزار میلیاردتومان پیش بینی شده اما هزینه های جاری دولت دوبرابر درآمدها یعنی ۶۳۷هزار میلیارد تومان خواهد بود. روی کاغذ از همین حالا دولت ۳۱۹هزار میلیارد تومان کسری دارد. این کسری بودجه از کجا تامین می شود؟ دولت می گوید روی فروش دارایی های سرمایه ای به طور مشخص نفت و فرآورده های نفتی حساب باز کرده و کل منابع دولت از محل واگذاری دارایی های سرمایه ای بالغ بر ۲۲۵هزار میلیارد تومان خواهد بود که قرار است ۱۰۴هزار میلیارد تومان آن صرف پروژه های عمرانی شود. افزون بر این، دولت از کانال واگذاری دارایی های مالی یا همان فروش انواع اوراق قرضه، فروش سهام شرکت های دولتی و صندوق توسعه ملی و نظایر آن می خواهد ۲۹۸هزار میلیارد تومان منابع شناسایی کند که ۱۰۰هزار میلیارد تومان آن به بازپرداخت بدهی های مالی دولت اختصاص دارد و بقیه آن به اضافه مازاد درآمدهای نفتی خرج هزینه های جاری و پوشش کسری بودجه دولت خواهد شد.

نرخ ارز چه می شود؟

مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه می گوید: ارز محاسباتی برای تبدیل دلارهای حاصل از فروش نفت ۱۱۵۰۰تومان پیش بینی و در نتیجه ارز ۴۲۰۰تومانی دولتی از بودجه حذف شده است. اما در لایحه دولت برای این منظور یک شرط تعیین شده و آمده است:درصورت تغییر نرخ ترجیحی مورد استفاده در این قانون به نرخ سامانه معاملات الکترونیک به دولت اجازه داده شود تا پول آنرا به خزانه واریز کند تا صرف معیشت و سلامت مردم شود. جالب اینکه دولت توپ حذف دلار ۴۲۰۰تومانی را به زمین مجلس فرستاده و در ردیف های بودجه هم میزان درآمد از این محل را تنها یک ریال تعیین کرده است. آیا نمایندگان مجلس و دولت درنهایت بر سر این چالش به نتیجه می رسند؟

بودجه ۳میلیارد یورویی بند خاص

پیشنهاد دیگری در بودجه مطرح شده که براساس آن درصورت اجازه مقام معظم رهبری دولت می تواند ۲میلیاردو۸۴۵میلیون یورو از ورودی صندوق توسعه ملی برداشت کند و از این پول برای طرح های آبیاری تحت فشار و نوین، آبخیزداری و آبخوانداری، مقابله با اثرات ریزگردها، تقویت بنیه دفاعی نیروهای مسلح، طرح های نوآورانه جهاد دانشگاهی، تولید فیلم و سریال در صدا و سیما و طرح های آب و فاضلاب در شهر اهواز استفاده شود.

دگرگونی در بودجه هدفمندی یارانه ها

یکی از مهم ترین تبصره های بودجه سال۱۴۰۰ تبصره۱۴ است که سنگ بنای آن براساس قانون هدفمندی یارانه ها گذاشته شده و حالا دولت برای سال آینده تصمیم دارد از محل اجرای این تبصره ۲۶۷هزار میلیارد تومان دخل و خرج کند. دخل دولت از کجا می آید و این پول در چه بخش هایی هزینه می شود؟دربودجه ۶۶هزار میلیارد تومان ازمحل فروش فرآورده های نفتی در داخل، ۱۲۰هزار میلیارد تومان از محل فروش صادراتی این محصولات، ۳۲هزار میلیارد تومان از محل فروش داخلی گاز طبیعی، ۳۲هزار میلیارد تومان بابت خوراک میعانات گازی پتروشیمی ها و ۱۶هزار و ۳۵۰میلیارد تومان هم بابت طلب قبلی دولت از پتروشیمی ها درآمد پیش بینی شده است.از این مبلغ ۷۹هزار میلیارد تومان سهم خزانه و شرکت های ملی نفت، گاز و پخش فرآورده های نفتی است و ۴۲هزارو۸۰۰میلیارد تومان سهم یارانه نقدی، ۳۱هزار میلیارد تومان کمک معیشتی دولت به خانوارها، ۱۵هزارو۴۰۰میلیارد تومان برای کاهش فقر مطلق در کشور، ۵هزارو۲۰۰میلیارد تومان یارانه طرح سلامت و باقی مانده پول هم سهم مصارف دیگر خواهد شد. البته وزارت تعاون، موظف است به شناسایی و حذف ۳ دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه بگیران، اقدام کند.