مقایسه طرح‌های مجلس‌شورای اسلامی و پارلمان انگليس برای مقابله با معضل كمبود خانه

انگلیس نیز مانند ایران با مشکل مسکن دست و پنجه نرم می‌کند ولی در این‌کشور نمایندگان برای حل این بحران طرح‌هایی را در دستور کار دارند. حادثه دلخراش آتش‌سوزی در برج گرنفل که همچون سانحه پلاسکو، اموال و دارایی های بسیاری از ساکنان این برج را یک‌شبه بر باد داد، تب و تاب عجیبی را در میان نمایندگان مجالس عوام و اعیان این کشور به راه انداخته ‌است كه به فكر منازل مسكوني و ساختمان‌هاي خون بيفتند.

از طرف ديگر صدای طرح‌های پیشنهادی برای حل مشکل بی‌خانمانی نيز چند ماهی است که شنیده می‌شود.واقعیت این است که بحران مسکن در انگلیس سال‌هاست که مردم این کشور را رنج می دهد، اما گویی پارلمان‌های انگليس بیش از گذشته نمایندگان را برای صحبت از طرح های پیشنهادی به تکاپو انداخته است.

نمايندگان انگليسي، نگران مسكن مردم

در کنار چاره‌اندیشی نمایندگان برای نجات ساکنان و کودکان پناهنده در اردوگاه های موقتی این کشور، ورشکستگی بازار مسکن یکی دیگر از سوژه‌هایی بوده که مسئولان انگلیسی را نگران کرده است. در یکی از روزهای سرد پاییزی امسال، مسکن سوژه بحث نمایندگان مجلس اعیان بود تا موضوع افزایش عرضه و مقرون به صرفه بودن خرید خانه، یکبار دیگر در میان حرف‌های نمایندگان داغ شود.

یکی از گله‌های نمایندگان در این جلسه این بود که چرا دولت راهکار اساسی برای حل بحران بی‌خانمانی را به کار نمی برد. گله‌كردن که چرا دولت با اینکه می‌داند گرانی و کمبود عرضه مسکن در این کشور بسیاری از مردم را نگران کرده است، بازهم فکری اساسی برای این موضوع نمی کند.

همگرايي براي حل يك مشكل

حال نمایندگان این کشور تلاش می کنند تا نیاز سالانه مردم انگلیس به مسکن را تامین کرده و این بحران را برای همیشه تمام کنند. با توجه به گفته یکی از نماینده های مجلس اعیان، انگلیس سالانه به بیش از دو هزار و ۵۰۰ مسکن نیاز دارد. آن ها با تهیه لیستی از شمار افراد جویای خانه درصدد عرضه کافی مسکن به این بازار هستند.

نمایندگان شوراهای شهرهای انگلیس نيز لیستی از تعداد افراد جویای خانه تهیه‌ کرده‌اند و از اینکه تا به حال چند نفر در صف انتظار برای خرید خانه هستند، خبر می دهند؛ آن‌گونه که از آمارهای گفته شده توسط اعضای شوراهای شهرهای مختلف انگلیس برمی‌آید، در هر یک از این شهرها حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در صف دریافت خانه از شورهای شهرها هستند.

طرحي براي بهبود زندگي

واقعیت این است که در انگلیس نيز مانند ایران به دلیل کمبود مسکن، قیمت خرید و اجاره به شدت افزایش یافته است و بعد از کلی بحث و گفت‌وگو درباره مشکلات ناشی از افزایش قیمت مسکن و اجاره بها و تاثیر مخرب این موضوع بر افراد جوان و جویای مسکن، نماینده‌ها از طرح های خود برای پایان این بحران سخن‌مي‌گويند.

جالب اینکه نماینده ها علاوه بر اعلام طرح های خود برای افزایش عرضه مسکن، از طرح‌هایی نيز برای رفع مشکل افرادی می‌گویند که در خانه های مناسبی زندگی نمی‌کنند؛ خانه هایی که احتمال دارد سلامتی ساکنانش را به خطر انداخته و تحصیلات کودکان و نوجوانان ساکن در این خانه ها را مختل کند.

نماینده های این کشور با شرکت در سمینارها و کنفرانس‌های دولتی در رابطه با موضوع بی‌خانمانی و بحران مسکن، اقدام به ارائه طرح ها و برنامه های پیشنهادی خود به مجلس کرده اند. آن‌ها حال به خوبی می دانند که کمبود عرضه مسکن سبب افزایش قیمت و اجاره بهای خانه شده؛ موضوعی که زندگی بسیاری از جوانانی را که در دهه ۲۰ و ۳۰ سالگی هستند،تحت تاثیر قرار داده است.

بارسنگين خانه

به گفته لرد اسمیت ازلی، یکی از نماینده های مجلس اعیان انگلیس: « قیمت مسکن در انگلیس در سال ۲۰۰۰ چهار برابر درآمد افراد بوده اما در سال‌های اخیر قیمت مسکن به بیش از هشت برابر درآمد آن‌ها رسیده است. به گفته او، بحران مسکن در انگلیس تا جایی است که بسیاری از مردم در خانه‌هایی با کیفیت پایین زندگی می کنند و همین موضوع می تواند سلامت و حتی کیفیت آموزشی فرزندان آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد».

نمايندگان انگليس از این نارحتند که چرا دولت برای مردم نتوانسته است مسکن مناسب را تهیه کند و از همین رو به دولت انتقاد می‌کنند. در یکی از جلسات اخیری که در رابطه با مسکن برگزار شده بود، نماینده‌ها از دولت برای عدم رسیدگی به تهیه مسکن مناسب برای خانواده ها انتقاد کردند.

با این همه، یکی از برنامه های موفق در انگلیس برای خانه‌دار‌کردن مردم کم‌درآمد، خانه های شورا هستند؛ خانه هایی که توسط شوراهای محلی هر شهری ساخته شده اند تا افرادی را که دارای درآمدی کمتر از حد متوسط هستند،خانه دار کنند. در سال ۱۹۵۱ بود که حدود ۲۵۰ هزار واحد از طرف این شوراها تحت اختیار افرادی قرار گرفت که درآمد پایینی داشتند. با این حال همچنان بحران مسکن در این کشور تمامی ندارد و افزایش روز به روز قمیت‌ها، نماینده ها را برای صحبت از طرح‌های پیشنهادی حل این بحران فعال كرده است.

كمك شوراهاي شهر به دولت

از طرفي به رسمیت شناخته‌شدن خانه های ساخته شده شوراهای شهر توسط دولت انگلیس باعث شده تا نماینده های مجالس انگلیس در سخنرانی های خود به آن اشاره کرده و از دولت تشکر کنند. حالا نمایندگان از دولت این کشور می خواهند محدودیت های شوراها در تهیه مسکن افراد را به کلی ریشه کن کند.

اسمیت لی مي‌گويد:« دولت باید کاری کند تا شوراها بتوانند با افزایش عرضه مسکن، راه را برای خانه دار کردن مردم هموارتر کند».

در این میان جوان کوکام، نماینده دیگری از همین مجلس، از رشد جمعیت انگلیس در سال‌های اخیر و کمبود مسکن می گوید ؛ هر فردی در این کشور باید بعد از صرف ۱۹ سال زندگی به رویای خرید خانه دست یابد. به گفته نماینده ها باید در سال‌های آینده تلاش بیشتری صورت گیرد تا بحران مسکن در این کشور به کلی ریشه کن شود.

معضلي همه‌جايي

بحران مسکن در انگلیس حالا با احتمال افزایش نرخ بهره بانکی گره خورده؛ موضوعی که به گفته نماینده های مجلس اعیان این کشور تاثیر مهمی را در بازار مسکن خواهد گذاشت.

از طرفی برگزیت نيز وضعیت این بازار را در هاله ای از ابهام فرو برده است. بنابراین نماینده ها در طرح های خود به دولت پیشنهاد می کنند تا بیش از برگزیت بر مساله مسکن تمرکز داشته باشد و از دولت می خواهند تا سرمایه گذاری در بخش مسکن را افزایش دهد و مشکل کمبود مسکن را از بین ببرد. آن‌ها با اشاره به اینکه با تمرکز و سرمایه گذاری بیشتر در بخش مسکن دولت بیش از مردم سود خواهد بود، این خواسته را از دولت خود دارند.

ساخت ۵/۲ ميليون مسكن در ۴ سال

هدف نمايندگان اين است كه تا سال ۲۰۲۰ حدود یک میلیون خانه را روانه بازار کنند. می گویند تا سال ۲۰۲۲ نیز یک میلیون و ۵۰۰ هزار مسکن دیگر باید در اختیار متقاضیان قرار گیرد. بنابراین انگلیس با دو هدف مهم بر بازار مسکن تمرکز کرده است؛ یکی افزایش عرضه و دیگری کاهش قیمت.

به گفته نمایندگان اين كشور حكومت پادشاهي انگليس خواهان ساخت خانه های جدید توسط شوراها است به یک فضایی با سرمایه گذرای پایدار نیاز دارد. در همين راستا يكي ديگر از طرح‌های نمايندگان این کشور برای کمک به خانه دار کردن مردم، افزایش بودجه در این بخش است و بیش از ۱۰ میلیارد پوند دیگر برای کمک به افراد جویای خانه در نظر گرفته شده است؛ مبلغی که می تواند بیش از هزاران انگلیسی را خانه دار کند.

لزوم فراگيري يك تكنيك

بحران مسکن نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا وجود دارد. در این میان آنچه که مهم است اقدامات دولتی ها برای رفع این مشکل دست و پا گیر است. حالا صرف بودجه های چندین میلیارد پوندي دولت انگلیس، نقش پررنگ خانه های ساخته شده توسط شورهای شهرهای مختلف این کشور در حالی از مهمترین اقدامات آن‌ها برای کمک به اقشار ضعیف است که مجلس ایران نیز با در نظر گرفتن راه کارهایی در صدد کمک به اقشار کم بضاعت بوده است.

اما واقعیت است که رکود مسکن یکی از مهمترین موانعی بوده که هر بار مانعی بزرگ برای حل این بحران ذکر شده است. بازار مسکن ایران حالا سال‌هاست که درگیر این رکود نفس گیر است و شاید به نوعی شبیه به کشور انگلیس درگیر برهم خوردن عرضه و تقاضاست. طرح هایی که نمایندگان مجلس ما برای خانه دار کردن مردم نیز ارائه می کنند تا حدی نتوانسته در حل این مشکل موثر واقع شود.

یکی از این راهکارها افزایش تسهیلات بانکی است؛ تسهیلاتی که با قیمت های نجومی ملک در کشور تنها قادر به تامین بخش کوچکی از هزینه های مسکن است و بر تعداد اجاره نشینی در پایتخت افزوده است.

حالا نمایندگان مجلس در جلساتی که گهگاهی در رابطه با موضوع مسکن برگزار می شود از حاشیه نشینی و زندگی در بافت‌های فرسوده سخن می گویند.

دست‌اندازهاي ايراني خانه‌دار شدن

اما رصد فعالیت های مجلس برای بحران مسکن در ایران نشان می دهد که تمام تلاش آن‌ها برای افزایش رقم تسهیلات و کاهش نرخ سودهای بانکی است. در مرداد امسال بود که جلسه مهمی درباره مسکن در بهارستان موضوع بحث نمایندگان بود.

در این جلسه بود که ناصر موسو‌ لارگانی، نایب ريیس کمیسیون اقتصادی نظر خود را درباره تسهیلات مسکن این‌چنین بیان کرد: «مهم‌ترین مقوله در این زمینه آن است که وام مسکن باید به‌طور واقعی و با شرایط آسان‌تر پرداخت شود، نه زمانی که با مراجعه‌کنندگان روبه‌رو می‌شوند، از ارائه وام خودداری کنند».

این نماینده مجلس با اشاره به اینکه درحال حاضر شرایط پرداخت وام به مشتریان از دشوارترین شرایط محسوب می‌شود، در این زمینه گفته بود: «درحال حاضر شرایط پرداخت وام، دشوار شده است، زیرا دریافت هر نوع وامی، نیازمند وثیقه، سفته و سه ضامن است که هر ضامن نیز باید گواهی کسر از حقوق را نیز داشته باشد».

حمید بنایی، عضو کمیسیون عمران نیز پرداخت تسهیلات با ‌درصدی از سود که گاهی نيز به شایستگی مدیریت نمی‌شوند در این عرصه راهگشا ندانست و ‌این‌گونه گفت: «ما در عرصه پرداخت تسهیلات برای مسکن، وام اولی‌ها را داشتیم که تا حدودی توانست مشکل‌گشا باشد اما نباید فراموش کرد که با وجود نرخ‌های مسکن کدام جوانی می‌تواند با ١٠٠یا١٢٠میلیون  صاحب مسکن شود؟ واقعیت این است که تا حدودی مشکلاتی وجود دارد؛ مشکلاتی که در کمیسیون عمران نیز به آن‌ها پرداخته شده است و حتی خود وزیر و معاونانش‌ و حتی بانک مسکن نیز در حد توان و حوزه فعالیت‌ خود این مشکلات را مد نظر قرار دادند و تا حدودی حل آن‌ها را شاهد بودیم؛ اما واقعیت این است که هنوز هم ما مشکلات را شاهدیم.

بنایی به یکی از شرط‌هاي تسهیلات اشاره کرده و صحبت‌هایش را ادامه داد: یکی از شروط این است که باید مبلغی به مدت یک‌ سال سپرده‌گذاری شود تا بتوان از دو برابر آن به ‌عنوان تسهیلات استفاده کرد.

سوال اصلی‌ای که مطرح می‌شود، اين است كه یک جوان از کجا باید ١٠٠میلیون پول بیاورد تا بتواند سپرده‌گذاری کرده و بعد از یک‌ سال از تسهیلات برای مسکن‌دار شدن بهره ببرد؟ در چنین شرایطی نیاز است طرح جامعی برای حل مشکلاتی از این دست ارائه شود. این درخواست را کمیسیون عمران از مجموعه دولت داشت تا طرح جامع مسکن تهیه شود.

اگر چه قول مساعدت در این زمینه نیز داده شده است، البته ما پیش از این نیز طرح‌هایی را اجرایی کردیم؛ همچون مسکن مهر که به خودی خود مسائلی را در پی داشت اما با این حال انتظار می‌رود طرحی تحت لایحه به مجلس ارائه شود. مسکن اجتماعی نیز طرحی در باب مسکن بود که در دولت یازدهم مطرح شد؛ اگر چه ادامه‌دار‌بودن مسائل مسکن مهر مانع از اجرایی‌شدن آن شد».

شاید بتوان گفت بحران مسکن در ایران حتی گسترده‌تر از انگلیس است. از آنجایی که هر بار طرح‌های نمایندگان برای حل این بحران به میان آمده، سیاست‌های اشتباه دولت‌ها كه یکی از مهم‌ترین آن‌ها مسکن مهر بوده، مانعی جدی برای حل این معضل عنوان شده‌ است؛ سیاستی که حالا چند سالی است که راه را برای مسکن اجتماعی هم دشوارتر کرده است.