اجاره پیاده‌رو، متری ۶.۵ میلیون تومان

 هم‌زمان با روزهای پایانی سال در ایران، تعداد دست‌فروش‌ها در نقاط مختلف شهرها نیز افزایش می‌یابد. دست‌فروش‌ها معمولا اجناسی کم‌کیفیت‌تری از فروشگاه‌ها را به قیمت مناسب‌تری می‌فروشند و بسیاری از کسانی که مایل‌اند جنس ارزان‌تر بخرند، به سراغ آن‌ها می‌روند. دست‌فروش‌ها مجبور نیستند اجاره مغازه و سایر هزینه‌های جانبی مثل مالیات را پرداخت کنند؛ با این حال دست‌فروشی در شهرهای بزرگ بی‌هزینه‌ هم نیست.

گزارش‌های میدانی از وضعیت دست‌فروش‌ها در شهر تهران نشان می‌دهد که برخی از آنان برای فضایی نزدیک به یک متر، ماهانه تا شش میلیون تومان اجاره پرداخت می‌کنند. یکی از دست‌فروش‌های جنوب تهران در همین زمینه به روزنامه همشهری گفت به کسانی که رئیس صدایشان می‌زند، هفته‌ای ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان می‌پردازد. به گفته او، اگر در خیابان اصلی و مقابل مغازه‌ها بساط پهن کند، باید بین پنج تا ۶.۵ میلیون تومان به صاحب مغازه بدهد.

در ماه‌های گذشته، ویدیویی از چهارراه ولی‌عصر تهران پخش شد که در آن دست‌فروش‌ها می‌گفتند ماموران شهرداری از آنان پول خواسته‌اند. علیرضا زاکانی، شهردار تهران، این موضوع را انکار کرد و مدعی شد که با افراد متخلف برخورد می‌شود اما برخورد ماموران شهرداری با دست‌فروش‌ها بارها در رسانه‌ها و فضای مجازی خبرساز شده است.  در بسیاری موارد، اگر دست‌فروش‌ها نتوانند ماموران شهرداری را راضی نگه دارند، با برخورد خشونت‌آمیز آنان مواجه می‌شوند.

ساماندهی بساط‌فروش‌ها و دست‌فروشان در تهران موضوعی است که در دوره‌های مختلف مدیریت شهری بارها مطرح شده اما با وجود ادعای مدیران، برای این مسئله اقدام موثری انجام نشده است. به‌تازگی نیز قدرت‌الله محمدی، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران، از اختصاص ظرفیت بوستان‌ها برای ساماندهی دست‌فروشان خبر داد؛ اما با اینکه او اعلام کرد مقدمات این کار از ماه گذشته آغاز شده است، با وجود نزدیک شدن به سال نو، هنوز از اجرای کامل این طرح خبری نیست.

به گفته مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران، تاکنون پنج هزار دست‌فروش در سامانه‌ای که به این منظور راه‌اندازی شده، ثبت‌نام کرده‌اند. او اگرچه از افزایش تعداد بازارروزهای تهران در سال آینده خبر داد، سخنان دست‌فروشان و بساط‌گستران نشان می‌دهد که اغلب آنان به حضور در مناطقی که شهرداری اعلام می‌کند، تمایلی ندارند.

در همین زمینه، یکی از دست‌فروشانی که لباس کودک در بساطش دارد، گفت که اجاره غرفه‌های شهرداری به نسبت فضایی که در اختیار آن‌ها می‌گذارد، زیاد است. ضمن اینکه اغلب بازارروزها در مکان‌هایی جانمایی شده‌اند که پرتردد نیستند و فروش روزانه آنان کاهش می‌یابد.

در سال‌های اخیر به دلیل رشد سرسام‌آور قیمت‌ها و افزایش نرخ بیکاری، بسیاری از مردم ایران به شغل‌هایی مثل دست‌فروشی و رانندگی در تاکسی‌های اینترنتی روی آورده‌اند تا بتوانند هزینه‌های زندگی خود را تامین کنند.