سید محسن روحانی، مدیر سابق سامانه هوشمند سوخت شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران در گفت‌وگو با فارس، اظهار داشت: اگر براساس دلار حساب کنیم هم اکنون نرخ بنزین خیلی ارزان تر از سال ۸۹ است که ۷۰۰ تومان به فروش می‌رسید، اما با توجه به جهش ۳ الی ۴ برابری قیمت دلار نسبت به ریال، شرایط متفاوت است. در واقع، الان در صورتی که تعداد خودرو افزایش پیدا کرده است، بنزین ارزان‌تر فروخته می‌شود و شاید هم به اسم نرخ آزاد آدرس غلط به مردم می‌دهیم چون نرخ آزاد یعنی نرخ تمام شده برای دولت.
وی افزود: به صورت دقیق‌تر، بر اساس مصوبه مجلس قبلی در بودجه ۹۵ نرخ تمام شده یعنی قیمت فوب خلیج فارس به اضافه هزینه حمل و نقل، تبخیر، کارمزد جایگاه داران و مالیات‌های مترتب بر آن.
روحانی با بیان اینکه با توجه به قیمت جهانی فعلی نفت خام یعنی ۵۱ یا ۵۲ دلار، نرخ واقعی و تمام شده بنزین برای دولت بیش از ۲۷۰۰ تومان است، تصریح کرد: در واقع، با نرخ آزاد ۱۰۰۰ تومانیِ بنزین مردم را به اشتباه می اندازیم که به اسم نرخ آزاد هر کس مجاز است هر اندازه که می‌خواهد مصرف کند. اگر می‌خواهیم مردم گمراه نشوند، آنها باید بدانند که روی قیمت فعلی بنزین، دولت نزدیک به ۱۵۰۰ تومان یارانه می‌دهد.
وی با اشاره به گفته وزیر نفت که اعضای اوپک به تفاهم جمعی رسیده‌اند که افق آینده قیمت جهانی نفت خام بین ۶۰ تا ۶۵ دلار ثابت بماند، نرخ تمام شده بنزین و راه حل کنترل مصرف با این محدوده قیمت نفت خام را اینگونه تشریح کرد: سه راه بیشتر نداریم. اولین راه، راهکار صرفاً قیمتی؛ یعنی مردم باید نان را به نرخ روز بخورند و اگر بنزین ۳۰۰۰ تومان برای دولت تمام شد، مردم نیز باید ۳۰۰۰ تومان بپردازند.
مدیر سابق سامانه هوشمند سوخت راه دوم را راهکار غیرقیمتی دانست و گفت: این راهکار یعنی بنزین را ۱۰۰۰ تومان عرضه کنیم ولی در سهمیه بندی آن سخت‌گیر باشیم
وی اضافه کرد: راه سوم، راهکار تلفیقی است که سامانه هوشمند سوخت در اختیار مسؤولان و سیاست‌گذار‌ان قرار می‌دهد؛ اینکه به صورت کنترل شده، میزان مشخصی بنزین یارانه‌ای در اختیار مردم قرار دهید و مازاد بر آن را پر مصرف‌ها، هزینه واقعی مصرفشان یعنی قیمت تمام شده بنزین را بپردازند.
وی بیان کرد: البته سامانه هوشمند سوخت برای افزایش قیمت بنزین طراحی نشده بود اما بخاطر شرایط عرضه چند نرخی که سامانه شامل سه نرخ اول، دوم و نیز نرخ مؤثر شد، بیشترین گرانی در دوران این سامانه اتفاق افتاد و عملاً از سال ۸۶ تا ۹۴ یعنی در طول ۹ سال، قیمت بنزین ۱۱۵۰درصد گران شد و از ۸۰ تومان به ۱۰۰۰ تومان رسید.
روحانی اضافه کرد: در دوره ۹ ساله سامانه هوشمند سوخت، قیمت بنزین ۱۱۵۰ درصد افزایش یافته و تقاضای بنزین یعنی مجموع مصرف بنزین و CNG فقط ۵.۵ درصد افزایش پیدا کرده است.
این مدیر باسابقه شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران با تاکید بر اینکه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها مدیون سامانه هوشمند سوخت است، گفت: «تنها یک بار در تاریخ جهان این اتفاق افتاده است که دولتی قیمت نفتگاز (گازوئیل) را ۹ برابر کرده ولی صدایی از جایی بلند نشده است و آن هم در سال ۸۹ در جمهوری اسلامی ایران بود؛ چون دولت به ابزار مدیریتی و حاکمیتی، یعنی سامانه هوشمند سوخت مجهز شده بود».
*با شیوه فعلی قیمت‌گذاری و عرضه بنزین، امکان کنترل مصرف آن وجود ندارد
وی با بیان اینکه بنزین در حال حاضر با نرخ به ظاهر آزاد ۱۰۰۰ تومان عرضه می‌شود، گفت: در چنین شرایطی و با وجود آزادسازی نرخ بنزین گفته می‌شود که دیگر کارت‌های سوخت بلااستفاده است و نیازی به کنترل مصرف بنزین نیست و سیاست قیمتی خود کنترل کننده مصرف خواهد بود. بنده معتقدم امکان کنترل مصرف با این شیوه قیمت گذاری و عرضه بنزین وجود ندارد و در ادامه این روند، قیمت بنزین تمام شده به ۳۰۰۰ تومان خواهد رسید.
مدیر سابق سامانه هوشمند سوخت در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به موضوع قاچاق سوخت و اجرای موفق طرح پیمایش بر بستر این سامانه، عنوان کرد: اگر بنزین را رها کنیم، قاچاقچی بیکار نمی‌نشیند و از قاچاق نفتگاز به سمت بنزین شیفت می‌کند.
روحانی با بیان اینکه بعد از تک نرخی شدن عرضه بنزین پس از خردادماه ۹۴، تقاضای بنزین در برخی شهرهای مرزی خیلی بیشتر از میانگین ملی افزایش داشته است، خاطر نشان کرد: وقتی با افزایش ۲ تا ۳ درصدی تقاضای ملی بنزین روبهرو هستیم ولی در یک نقطه حساس مرزی تقاضای بنزین رشد ۴۱ درصدی دارد، این وضعیت طبیعی نیست.
وی در ادامه گفت: در تمام این سال‌هایی که با سیاست صرفاً قیمتی تصمیم به جلوگیری از رشد مصرف سوخت داشتیم یعنی از سال ۵۵، به این نکته توجه نشد که اقتصاد، با نرخ جدید خودش را فوراً وفق می‌دهد؛ کما اینکه در همین مدت از خرداد ۹۴ تا به امروز با عرضه بنزین ۱۰۰۰ تومانی رشد مصرف این فرآورده نفتی، افزایش پیدا کرده است.
روحانی اضافه کرد: در سه ماه اول تک نرخی شدن، در حقیقت قیمت بنزین از ۷۰۰ تومان به ۱۰۰۰ تومان رسیده و لذا با کاهش مصرف روبهرو شدیم. اما مردم پس از مدتی خود را با این قیمت مطابقت دادند.
وی با بیان اینکه اکنون مردم احساس میکنند باید بنزین ۱۰۰۰ تومانی را مصرف کنند و هیچ خود کنترلی هم در کار نیست، بیان کرد: قیمت غلط، فرهنگ غلط به همراه خواهد داشت. ما به عنوان سیاستگذار، باید با قیمت‌گذاری صحیح به مردم آدرس صحیح بدهیم درحالی که با قیمت غلط، مردم گمراه خواهند شد.
مدیر سابق سامانه هوشمند سوخت به این پرسش که آیا هزینه نگهداری سامانه هوشمند سوخت خیلی زیاد است، اینگونه پاسخ داد: وقتی زیاد یا کم به عددی اطلاق می‌شود که مشخص شود که آن عدد با چه چیزی مقایسه شده است. باید «هزینه نگهداری سامانه» را با نبود آن مقایسه کنید و اگر این موضوع با چیزی غیر از «نبود سامانه» مقایسه شود، مقایسه غیرقابل قبولی انجام گرفته است.
روحانی ادامه داد: در کل، باید گفت که قطعاً نگهداری سامانه هوشمند سوخت هزینه دارد؛ ولی باید توجه داشته باشیم که اگر روزی این سامانه نباشد که تحویل و توزیع و تراکنش‌های آن را نشان بدهد، آن وقت این احتمال وجود دارد که شتر با بارش گم شود.
- 9
- 6
