بفرمایید گلابی برجام

یک قرارداد و دو برداشت

این تنها چیزی است که می شود آن را در توصیف قرارداد روز گذشته بخش فراساحل فاز ۱۱ پارس جنوبی بین شرکت ملی نفت ایران با کنسرسیومی متشکل از توتال فرانسه، CNPCI چین و پتروپارس از ایران مطرح کرد.

قراردادی که زنگنه وزیر نفت ایران، پاتریک پویانه مدیرعامل شرکت توتال، علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، لو مدیرعامل شرکت CNPCI چین و عزت الله اکبری از پتروپارس پای آن را امضا کردند .

در کنسرسیوم طرح توسعه بخش فراساحل فاز ۱۱ شرکت توتال ۵۰.۱ درصد سهم، سی ان پی سی ۳۰ درصد و شرکت ایرانی پتروپارس ۱۹.۹درصد سهام دارند.

با امضای این قرار داد موافقین دولت از آن با عنوان روز تاریخی صنعت نفت ایران یاد می کنند و از آن طرف مخالفین و کسانی چون علیرضا زاکانی- عضو جبهه پایداری- از آن به نام یک قرار داد ننگین اسم می‌برند و فریاد سر داده و می‌گویند" آتش بس، بس است ... بسم الله. "

فیلش یاد هندوستان کرد 

هر چه هست توتال فرانسه دوباره فیلش یاد هندوستان کرده و بعد از برجام رهسپار ایران شده است.

این قرارداد یعنی ورود ۵ میلیارد دلار به کشور. این نخستین پولی است که با چنین حجمی بعد از گذشت ۱۲ سال قرار است به ایران بیاید. یک پروژه عظیم که آن را باید بی تردید یکی از میوه‌های برجام توصیف کرد . 

می‌گویند هیئتی این قراردادها را بررسی کرده ۴۸ ایراد آن رفع شده و اکنون با چنین قراردادی نه تنها صنعت نفت کشور دچار تحول خواهد شد بلکه پیش زمینه‌ای برای ورود باقی کشورها به صنعت نفت ایران خواهد بود... اما چرا عده ای مثل زاکانی ساز مخالف می‌زنند؟

دمدمی مزاجی زاکانی از چیست؟

علیرضا زاکانی که همین دوروز پیش در یادداشتی آورده بود: با توجه به شرایط سیاسی کشور پس‌از اتمام انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم و مقایسه اوضاع امروز با آن‌چه در سال‌های پایانی دهه ۷۰ و مسائل مربوط به کوی دانشگاه تهران شاهدیم، نیاز است اصولگرایان و منتقدان دولت به‌خاطر مصالح و منافع ملی، حتی اگر شده «به‌صورت یک‌طرفه آتش‌بس» اعلام کنند."

و به نظر می‌آمد برای یک بار هم که شده راه بر تندروی بسته و روز گذشته در اقدامی صددرصد متناقض، که معلوم نیست ناشی از دمدمی مزاجی‌بودن و خوی باری به هرجهتی زاکانی است و یا ناشی از فشارهای جریان راست، بعد از اظهارات اخیرش درباره آتش بس؛ درباره قرارداد توتال فرانسه، این قرارداد را از جنس قراردادهای ننگینی می‌داند که حیثیت ایران را از بین خواهد برد.

در واکاوی حرف‌های متناقض زاکانی طی این دوروز شاید بد نباشد تا مروری به یک خصومت شخصی بین زاکانی و وزارت نفت داشته باشیم. زاکانی پیشتر هم در سال ۹۵ ، وزارت نفت را به فساد سازمان یافته و پیوسته، رانت خواری و پورسانت بگیری (پرداخت ۸ دلار پورسانت فروش نفت به افراد خاص) متهم کرده بود، اظهاراتی که باعث شد تا این وزارتخانه از او به مراجع قضایی شکایت کند و نتیجه این شکایت حکمی بود که همین چند وقت پیش علیه زاکانی اعلام شد؛ او به جرم نشر مطالب خلاف واقع به یک سال حبس تعزیری محکوم است. 

و حالا پر بیراه نیست اگر بگوییم داغ آن شکایت و یکسال حبس تعزیری است که اینگونه نماینده تندرو سابق مجلس را برآشفته کرده تا در حالی که تا دوروز پیش خود از آتش بس سخن می‌گفت اکنون با بسته شدن قرارداد جدید نفتی، آتش بیار معرکه شود و بگوید آتش بس، بس است. 

زاکانی از همین روست که اکنون دمدمی مزاجی را به ثابت قدمی در گفته‌هایش ترجیح داده و خواسته به بهانه قرار داد توتال از در انتقام از وزارت نفت و در راس آن زنگنه برآید. 

ابهامات سیاسی

از سویی دیگر اما، زاکانی تنها کسی از مخالفین دولتی نیست که اینگونه بر قرار داد توتال تاخته و آن را ننگین دانسته بلکه برخی از هم مسلکان او و رسانه‌هایشان نیز سعی داشته‌اند تا با مطرح کردن مواردی با نام ابهام در عملکرد سابق شرکت توتال در ایران، صدای زاکانی شوند. 

آنها آغاز قرار داد با توتال در پارس جنوبی را به منزله گزیده شدن دوباره از یک سوراخ تعبیر می‌کنند و معتقدند که این شرکت فرانسوی از اطلاعات کسب شده در طرف ایران، برای افزایش تولید گاز در سمت قطر استفاده کند تا اهداف مشترک توتال با این کشور محقق شود و سهم ایران از گاز این میدان مشترک را کاهش دهد.

مخالفین دولت می‌گویند که توتال در فاز ۲ و ۳ پارس جنوبی بدعهدی کرده است و حتی عینا از لفظ رشوه این شرکت به مقامات ایرانی در زمان دولت اصلاحات سخن می‌گویند. آنها حتی به مشکلات فنی توتال اشاره دارند و به عدم کارنامه خوب این شرکت فرانسه گریزی زده و اصراردارند که این شرکت حافظ منافع قطر است و نه ایران. 

از همین رو قرار داد دیروز را قرار دادی عجیب و غریب و تاسف آور توصیف می‌کنند. 

این ادعاها در حالی مطرح می شود که همانطور که پیشتر گفته شد همه ایرادات قبلی این قرارداد با حضور مقامات مسئول گرفته شده است و باید حضور این شرکت را یک اتفاق بزرگ آن هم درست چند روز بعد از دیدار اخیر ظریف با مقامات فرانسه برشمرد. 

عدم شفافیت وزارتخانه 

درباره نکات منفی و ابهامات این قرار داد که از سوی مخالفین دولت بیان می‌شود، به سراغ سیروس سازدار نماینده سابق مجلس و کارشناس نفتی رفتیم. وی با بیان اینکه در جریان توتال پیشتر نیز وزارت نفت پذیرفته که به دلیل سهمی که قطر در این شرکت دارد اطلاعاتی از ایران به این کشور رد و بدل شده است، گفت: «هرچند این ایراد به وزارت نفت وارد است که چرا پیش‌بینی برخی مسائل را در گذشته نکرده است اما مخالفت امروز علیه این قرارداد از سوی گروهی خاص را باید کاملا سیاسی دانست چرا که اگر هم ابهامات قبلی در برخی موارد پارس جنوبی و شرکت توتال وجود نداشت، بازهم مخالفین علیه آن صحبت می‌کردند.»

این کارشناس ادامه داد: «قرارداد شرکت توتال همواره در شرایط خاص بسته شده در قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی نیز هدف اصلی شکستن تحریم‌هاست."

وی ادامه داد: " اگر وزارت نفت شفاف سازی لازم را در باره این قرار داد نفتی انجام می‌داد مطمئنا شک و شبهات در این زمینه از بین می‌رفت ولی همین عدم شفاف‌سازی است که به طرف مقابل میدان می‌دهد تا علیه توتال چنین حرفهایی را بزنند. شاید برخی عملکردهای توتال قابل انتقاد باشد، اما مطمئنا قرارداد روز گذشته فواید بسیاری دارد که متاسفانه گاهی به بهانه سری بودن و در اصل به دلیل عدم شفافیت‌های وزارتخانه ،اطلاع از بسیاری از اتفاقات خوب در این قرار داد در محاق می ماند .»

سازدار خاطرنشان کرد: « با قرارداد با توتال فرانسه مقصود سیاسی ایران و همین طور ترغیب سایر شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در کشورمان فراهم شود.»

برجام نفتی 

سیدحمید حسینی کارشناس نفت و فعال اقتصادی ایرانی در بخش پتروشیمی اما درباره قرارداد توتال می‌گوید: «اتفاق بزرگی درحال رخ دادن است. دیروز اولین آثار برجام را در بحث قراردادهای نفتی مشاهده کردیم، البته پیش ازاین شاهد افزایش فروش نفت و ورود به بازار اروپا بودیم اما آنچه که دلواپسان بعد از برجام مرتبا مطرح می‌کردند این نکته بود که شرکت‌های اروپایی به ایران نخواهند‌آمد و کارشان وقت تلف کردن و حرام نمودن بودجه‌های ایران است. اینکه توتال به ایران آمده و قراردادی را در فاز ۱۱ پارس جنوبی بسته ، اولین ثمره قراردادی برجام است ، ثمره ای که برجام نفتی را محقق کرده است ."

وی گفت: «از طرفی دیگر، ایران به دانش فنی و تکنولوژی روز دست پیدا کرده و می‌توانیم امیدوار باشیم که بعدها فاز پارس جنوبی با همکاری شرکت توتال تبدیل به LNG شده و حتی وارد بحث صادرات LNG نیز بشویم که این موضوع خود یک موفقیت دیگر است.»

حسینی گفت: «هر زمان که توتال در کشور فعالیت داشته پلی برای ورود سایر شرکت‌ها و بستن قراردادهای نفتی بوده است. به یاد داریم که در جریان تحریم‌های داماتو آمریکا تلاش داشت سرمایه‌داران اروپا را از ورود به ایران بازدارد، در آن موقع هم با حضور توتال در فاز ۲ و ۳ پارس جنوبی، بقیه شرکت‌ها از اروپا به ایران آمدند تا ۱۰ فاز پارس جنوبی را با کمک این شرکت ها توسعه دهیم .بنابراین قطعا قرارداد اخیر هم می‌تواند پلی برای شرکت‌های دیگر باشد .وقتی توتال نشان می‌دهد که از تحریم‌های آمریکا نمی‌ترسد بقیه هم وارد خواهند شد. اینکه شرکت‌های نفتی را در بهره‌برداری از نیازهای نفتی همراه کنیم موضوع بسیار مهمی است.»

وی در باره ابهامات در عملکرد قبلی توتال در پارس جنوبی گفت: «ادعاهایی که درباره مسائلی چون جانبداری از قطر در پارس جنوبی و دادن اطلاعات ایران به قطر از سوی توتال فرانسه می شود، بی‌اساس است. همواره مخالفان دولت ادعاهایی مطرح و بعدها خودشان نیز با استناد به ادعاهای قبلی خود آن حرف‌ها را تایید می‌کنند. مطمئن باشید اگر به جای توتال هر شرکت دیگری هم بود باز مخالفین همین مخالفت ها را مطرح می‌کردند. اینکه توتال اطلاعات ایران را در اختیار قطر قرار دهد بی‌معناست. قطر چه نیازی به اطلاعات میدان گازی ایران دارد، قطر در این ۲ سال بهره‌برداری کامل را از پارس جنوبی کرده است.»

وی افزود: «قطعا پشت قرارداد دیروز ، رشد اقتصادی قابل توجهی نیز هست اما با توجه به اینکه مخالفین دولت نگران آن هستند که در ۴ سال آینده نیز شانسی در مجلس و ریاست جمهوری نداشته باشند، بنابراین شروع به چنین انتقاداتی می‌کنند. این خرده‌گیری‌ها، سیاسی است و در هیچ جایی ثابت نشده است.»

حسینی درباره ادعای رشوه‌های شرکت توتال به مقامات ایرانی در سال‌های اصلاحات گفت: «آقایان چرا در این چند سال فقط حرف می‌زنند، اگر کسی رشوه گرفته آن را از مراجع قانونی پیگیر باشند.»

به نظر می‌آید که آن گلابی های وعده داده شده برجامی که امثال رئیسی و مخالفین حسن روحانی آن را به سخره می گرفتند امروز زودتر از هر زمان دیگری رسیده است و آماده 

چیده شدن از درخت اعتدال رئیس دولت یازدهم است. بفرمایید گلابی برجام...