مشترکان تهرانی سالانه یک میلیارد و ١٠٠ میلیون متر مکعب آب آشامیدنی مصرف می‌کنند و از این میزان ١٠ درصد مصرف آب شرب مشترکان تهرانی معادل سالانه ١١٠میلیون مترمکعب آب آشامیدنی را به استخرهایشان سرازیر می‌کنند. این درحالی است که دولت برای تصفیه و توزیع و... هر مترمکعب آب آشامیدنی بین ١٠٠٠ تا هزار و ٢٠٠ تومان هزینه می‌کند که با احتساب نرخ تورم رقم هزار و ٢٠٠ تومان به واقعیت نزدیک‌تر است. به این ترتیب، اقتصاد ملی سالانه ١٣٢میلیارد تومان بابت استخر پایتخت‌نشین‌ها هزینه اضافه می‌دهد. هدایت فهمی، کارشناس منابع آب وزارت نیرو می‌گوید؛ دولت هر مترمکعب آب آشامیدنی را تنها ٤٠٠تومان به شهروندان می‌فروشد و حدود ٨٠٠تومان یارانه در این بخش قایل می‌شود. با این حساب، باید گفت سالانه ٨٨میلیارد تومان یارانه آب صرف استخر تهرانی‌ها می‌شود. این موضوع در شرایطی رخ می‌دهد که در کشورهای پیشرفته که درآمد ناخالص ملی‌شان چند برابر ایران است، هرگز آب آشامیدنی برای سایر مصارف مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و استخرها از آب تصفیه‌نشده پر می‌شوند.
با این وجود جالب است بدانید فهمی، کارشناس منابع آب وزارت نیروتوضیح می‌دهد؛ درصورتی که بخواهیم به پایتخت‌نشین‌ها مجوز بدهیم که از آب چاه برای پرکردن استخرهایشان استفاده کنند، همان مبلغ ناچیز ٤٠٠تومان برای هرمترمکعب آب را هم نخواهند داد، زیرا از سال ٨٣ مجلس مصوبه حق‌النظاره به چاه‌های آب را حذف کرده و این به آن معناست که برداشت آب از چاه‌ها رایگان شده است!
نکته جالب‌تر این‌که شمال شهری‌های تهران در شرایطی سالانه ١١٠میلیون مترمکعب آب آشامیدنی را به استخرهایشان سرازیر می‌کنند که بنا به اعلام شرکت آب‌منطقه‌ای تهران، منابع آب پایتخت ایران سالانه با ١٥٠میلیون مترمکعب کسری آب مواجه است.
١٠درصد تهرانی‌ها استخرهایشان را با آب شرب پر می‌کنند
براساس پیمایشی که شرکت آب‌منطقه‌ای تهران انجام داده است، ١٠درصد تهرانی‌ها استخرهای شخصی‌شان را با آب آشامیدنی پر می‌کنند. هرچند که برخی استفاده از آب شرب برای آبیاری باغ‌ها و پرکردن استخرها را رد می‌کند اما مدیرعامل آب‌منطقه‌ای می‌گوید؛ ١٠درصد مشترکان تهرانی عمدتا در مناطق ١، ٢ و٣ از آب لوله‌کشی برای مصارف این‌چنینی استفاده می‌کنند. او البته این نکته را هم اضافه می‌کند که وزارت نیرو قصد دارد مشترکانی پرمصرف را شناسایی و آنها را موظف به استفاده از آب چاه برای آبیاری فضای سبز و پرکردن استخرها کند، در غیراین صورت انشعاب آب آنها قطع می‌شود.
حالا به جز این، حدود ١٠هزار حلقه چاه در تهران وجود دارد؛ چاه‌هایی که به گفته مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای تهران تنها ٣٠درصد آنها مجاز بوده و مابقی به صورت غیرقانونی از منابع زیرزمینی برای آبیاری باغات و پرکردن استخرها استفاده می‌کنند.
آن‌گونه که بختیاری می‌گوید؛ وزارت نیرو حالا سعی دارد که صدور مجوز و نصب کنترل‌های هوشمند میزان مصرف این چاه‌ها را ظرف یک‌سال آینده از ١٨میلیون مترمکعب به ١٢میلیون مترمکعب کاهش دهد.
تا سال ۹۴ منابع مالی محدودی برای مقابله با چاه‌های غیرمجاز داشتیم اما از سال ۹۴ با اجرای طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی بودجه‌ای بهتر از سنوات گذشته در اختیارمان قرار گرفت و اکیپ‌های گشت و بازرسی تقویت شدند.
به گفته او، سالانه حدود ٤میلیارد مترمکعب آب در بخش‌های شرب، کشاورزی، صنعت و خدمات در استان تهران مصرف می‌شود که حدود ٢میلیارد و ٤٠٠میلیون مترمکعب آن مربوط به برداشت آب از چاه‌های مجاز و غیرمجاز و حدود یک‌میلیارد و ٦٠٠میلیون مترمکعب نیز مربوط به منابع آب سطحی است.
گزینه‌های کنترل مصرف روی میز است
این گفته‌ها اما در شرایطی مطرح می‌شود که قائم‌مقام آب فاضلاب استان تهران می‌گوید، هنوز هیچ تصمیم قطعی برای جریمه مشترکان پر مصرف و جیره‌بندی آب گرفته نشده است. او که امیدوار است بارندگی روزهای آینده ذخایر آبی تهران را از حالت بحرانی خارج کند، گفت: البته گزینه‌ها برای کنترل مصرف روی میز قرار دارد که اگر موجودی سدهای کشور تا پایان بهار بهتر نشود، ناچار به اجرای آنها هستیم.
٨٨٠ لیتر حجم مجاز مصرف هر خانوار در شبانه‌روز
حالا این سوال در ذهن بسیاری از افراد شکل گرفته که چه کسانی مشترک پرمصرف محسوب می‌شوند؟ سوالی که قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب تهران در پاسخ به آن با اشاره به این نکته که سرانه مصرف هر فرد در تهران ٢٢٠ لیتر است، ادامه داد: طبق استانداردهای جهانی هر نفر مجاز به مصرف ١٥٠ لیتر آب در روز است. با این وجود، ما مشترکانی که بیش از ٢٢٠ لیتر در روز به ازای هر نفر(متوسط خانواده در تهران ٤نفر است) بیشتر استفاده می‌کنند، از نظر ما پرمصرف هستند.
آدرس غلط قیمت
«اکنون حتی در پرآب‌ترین مناطق جهان نظیر کشورهای اروپایی یا جنوب‌شرقی آسیا، با وجود بیش از هزار میلیمتر نزولات جوی، الگوی مصرف وجود دارد. در این کشورها مولفه‌های مختلفی برای مدیریت آب ازجمله تعرفه‌های تشویقی و تنبیهی رعایت می‌شود.» این بخشی از گفته‌های قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب است که معتقد است؛ می‌توان با منطقی‌کردن قیمت‌ها، میزان مصرف را تا حدودی کنترل کرد. به گفته او، درحال حاضر تعرفه‌های تعیین‌شده برای آب، چه برای مصارف کشاورزی و چه برای مصارف عمومی و خانگی به مصرف‌کننده آدرس غلط می‌دهد. در واقع این پیام به مصرف‌کنندگان مخابره می‌شود که بیشتر مصرف کنند. او که معتقد است؛ تهرانی‌ها رقم ناچیزی را ماهانه برای آب‌بهای خود پرداخت می‌کنند، ادامه داد: اگر هر خانوار تهرانی در ماه ۲۰مترمکعب آب مصرف کند، ماهیانه ۶۵۰۰ تومان آب‌بها از آنها اخذ می‌شود. البته مشترکانی که انشعاب فاضلاب را در منازل خود نصب کرده‌اند، باید به‌طور میانگین ۱۰۰۰تومان بیشتر از دیگر مشترکان پرداخت کنند.
٢٠درصد خانوارهای تهرانی پرمصرفند
او با بیان این‌که ٢٠درصد از خانوارهای تهران پرمصرف هستند، ادامه داد: تا زمانی که قیمت آب در ایران آن‌قدر ارزان است، هیچ‌کس به خود زحمت استفاده از شیرآلات کم‌مصرف و صرفه‌جویی در مصرف را به خود نمی‌دهد. بسیاری از خانواده‌ها می‌گویند، چرا باید چند صد‌هزار برای خرید شیر‌های کم‌مصرف پول خرج کنیم، درحالی که قبض آب آنها کمتر از ٥هزار تومان است.
میزان بارش‌های کشور همچنان منفی است
میزان بارش‌های کشور از ابتدای مهر تا ۲۰ بهمن‌ماه جاری، به ۴۶.۵میلیمتر رسید. شرکت مدیریت منابع آب ایران براساس آخرین اطلاعات به ثبت رسیده در ایستگاه‌های باران‌سنجی اعلام کرد: از ابتدای مهرماه تا ۲۰ بهمن‌ماه جاری، میزان بارش‌های کشور به ۴۶.۵میلیمتر رسیده است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت (۱۲۷میلیمتر) ۶۳.۴درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (۹۰میلیمتر) ۴۸.۳درصد کاهش نشان می‌دهد. براساس این گزارش، بیشترین بارش‌ها در حوضه آبریز اصلی خزر با ۱۶۸.۶میلیمتر و کمترین میزان بارش‌ها در حوضه آبریز مرزی شرق با ٣میلیمتر به ثبت رسیده است. حجم بارش‌های اول مهر تا ۲۰ بهمن‌ماه جاری معادل ۷۶ میلیارد و ۶۳۳میلیون مترمکعب بوده است. همچنین گزارش‌های شرکت مدیریت منابع آب ایران حکایت از آن دارد که ۲۸ استان کشور ازجمله فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه وبویراحمد، گیلان، لرستان، مرکزی، هرمزگان، همدان، یزد، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل، اصفهان، البرز، ایلام، تهران، چهارمحال‌وبختیاری، خراسان‌جنوبی، خراسان‌رضوی، خراسان‌شمالی، خوزستان، زنجان، سمنان و سیستان‌وبلوچستان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دارای کاهش بارش هستند.
گفتنی است، استان سیستان‌وبلوچستان با دومیلیمتر بارندگی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۹۷درصدی و استان آذربایجان‌غربی با ۱۲۵میلیمتر بارش در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با کاهش چهار‌درصدی مواجه بوده است. گزارش‌های شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد که از ابتدای مهرماه تا ۲۰ بهمن‌ماه جاری تنها سه استان کشور شامل استان‌های بوشهر، گلستان و مازندران در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته از افزایش بارش برخوردار بوده‌اند. بر پایه این گزارش، استان بوشهر با ۶۹میلیمتر بارش در مقایسه با مدت زمان مشابه سال آبی گذشته ۸۱درصد افزایش بارندگی داشته و استان‌های گلستان و مازندران نیز در مقایسه با مدت زمان مشابه سال آبی گذشته به ترتیب ۱۶ و ٣درصد افزایش بارش در کشور را تجربه کردند.
سهیلا روزبان
- 12
- 2
