قیمت دلار و قیمت سکه (پنج شنبه ۲۵ مرداد ۹۷) / نرخ ارز در بازار آزاد چطور تعیین می‌شود؟

قیمت دلار و قیمت سکه ۹۷/۰۵/۲۵؛ به گزارش سرپوش، روز گذشته، بازار در ابتدای معاملات نوسان چندانی نداشت و در دامنه ۱۰ هزار و ۵۸۰ تا ۱۰ هزار و ۶۵۰ تومان تغییرات خود را به ثبت رساند. پس از ساعت ۲ بعدازظهر، فروشندگان قدرت بیشتری در بازار به‌دست آوردند و با عرضه خود قیمت را تا مرز ۱۰ هزار و ۵۴۰ تومان پایین بردند. حدود ساعت ۴ بعدازظهر قیمت ۱۰ هزار و ۵۵۰ تومان برای دلار ثبت شد که نشان‌دهنده افت ۱۰۰ تومانی نسبت به قیمت روز سه‌شنبه بود. پس از این ساعت کمی قیمت در بازار رشد کرد. به گفته فعالان، بازار پس از التهاب غیرمنتظره‌ای که دوشنبه شب تجربه کرد، به‌دنبال برگشت به مسیر طبیعی است. روز چهارشنبه، تب بازار می‌توان گفت به طور کامل خوابیده و خبری از خریدهای سنگین در بازار نبود. به گفته فعالان، بازار در روزهای اخیر بیشتر در یک دامنه معین نوسانات خود را ثبت می‌کند و تا زمانی که از این دامنه خارج نشود، حجم خریداران و فروشندگان تفاوت محسوسی نخواهد کرد. دامنه مجاز دلار از نظر معامله‌گران در شرایط کنونی ۱۰ هزار و ۳۰۰ تا ۱۰ هزار و ۹۰۰ تومان است. عبور از هر سمت این دامنه می‌تواند سرعت کاهش یا افزایش قیمت را شدت بخشد.

در روز کاهشی بازار ارز، سکه تمام بهار آزادی بیشتر میل به سوی قیمت‌های پایین‌تر داشت. سکه در این روز حتی تا کانال ۳ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان عقب نشست، هر چند که ساعت ۴ بعدازظهر روی مرز ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به کار خود پایان داد. این قیمت ۹۰ هزار تومان کمتر از قیمت بسته شده روز سه‌شنبه بود. فعالان بازار باور دارند، در‌صورتی‌که سکه مرز ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومانی را بشکند، خریداران بیشتری به بازار خواهند رفت. در مقابل، شکست سطح ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی به معنای افزایش فنی قدرت فروشندگان خواهد بود. این روزها، سکه ازسوی متغیر جهانی اونس نیز تحت فشار قرار گرفته و در‌صورتی‌که فضای بازار ارز آرامش خود را ادامه دهد، امکان دارد با افت بیشتر اونس جهانی، فلز گرانبهای داخلی نیز افت بیشتری را تجربه کند. در این میان، تحویل سکه‌های پیش‌فروش شده نیز می‌تواند سمت عرضه را بیشتر تقویت کند. به گفته فعالان، سکه تنها در صورتی می‌تواند روزهای آینده را با رشد سپری کند که قیمت دلار بار دیگر در مسیر افزایشی قرار بگیرد.

نرخ ارز در بازار آزاد چطور تعیین می‌شود؟ / مثلث دوبی، عراق و افغانستان

نرخ دلار در بازار غیررسمی و آزاد ایران چگونه تعیین می‌شود؟ این پرسشی است که پاسخ‌های متفاوتی برای آن است. به‌غیر از دلاری که از سوی دولت قیمت‌گذاری می‌شود، در دوره‌های مختلف عوامل متعددی در تعیین نرخ این ارز در بازار داخلی ایران مؤثر بوده است. برای سال‌های طولانی نرخ حواله درهم و میزان عرضه و تقاضا در صرافی‌های دوبی روی نرخ دلار آزاد ایران تأثیر داشته است ولی پس از محدود شدن راه‌های نقل و انتقال ارز از طریق امارات اکنون مناطق دیگری در اطراف ایران همانند عراق و افغانستان هم به تأثیرگذاران قیمت ارز در کشور ما پیوسته‌اند. این روزها درکنار قیمت‌های متنوعی مانند دلار دولتی، بازار ثانویه، صرافی‌ها و... که در سایت‌ها منتشر می‌شود، دلار سلیمانیه عراق و هرات افغانستان هم طرفدار زیادی دارد.

درحالی که نرخ ارزهای مختلف براساس فرمول‌های اقتصادی به نسبت ثابتی مانند تفاضل نرخ تورم یا شاخص جهانی هر ارز تعیین می‌شود، در کشور ما به‌دلیل اعمال تحریم و محدودیت در مبادلات بانکی دایره عوامل مؤثر بر نرخ ارز گسترده‌تر از سایر کشورهاست.

محمد طبیبیان، اقتصاددان درکانال تلگرامی خود پاسخ به این پرسش که چه عواملى نرخ ارز را در یک اقتصاد تعیین مى‌کنند؟ می‌گوید: «ارز هم مثل هر کالا یا دارایى دیگر داراى یک قیمت نسبى و یک قیمت اسمى است. در اقتصاد آنچه قیمت تلقى مى‌شود در واقع قیمت نسبى هر کالا است. قیمت نسبى دلار به این برمى‌گردد که مردم چگونه خیار، خربزه، نان، جوراب، سکه طلا، مستغلات و... را با دلار مقایسه مى‌کنند و چه عواملى سبب مى‌شود که مردم در یک روز قیمت نسبى بالاترى براى دلار نسبت به روز قبل تعیین کنند. قیمت نسبى را هم براى همه چیز عرضه و تقاضا تعیین مى‌کند. درمجموع چهارعامل تراز بازرگانى خارجى، تراز مبادله خارجى (نسبت قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی)، شرایط سیاسى و کسر بودجه‌هاى دولت در تعیین قیمت نسبی ارز مؤثرند. ‎عامل اساسى دیگرى که در تعیین قیمت ارز دخیل است و قیمت اسمى آن را تعیین مى‌کند نرخ تورم داخلى در مقایسه نرخ تورم خارجى است. اگر نرخ تورم در داخل بالاتر از نرخ تورم خارجى باشد ارزش پول داخلى کاهش یافته و قیمت پول خارجى را افزایش مى‌دهد.» اما درسال‌های گذشته صرافی برخی از کشورها مانند امارات (دوبی) نقش زیادی درتعیین نرخ دلار صرافی‌های ایران و بازار آزاد داشته‌اند.

نقش دوبی میان عراق و افغانستان توزیع شده است

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و امارات در گفت‌و‌گو با «ایران» دراین باره گفت: با توجه به حجم بالای تجارت خارجی ایران و امارات این کشور در تعیین قیمت دلار ایران تأثیرگذار بوده است. درشرایط قبل از تحریم از حدود ۴۰ میلیارد دلار صادرات ایران حدود ۳۰ میلیارد دلار آن از طریق امارات انجام می‌شد. درمجموع دوبی پایگاه ری اکسپورت (صادرات مجدد) ایران بوده است و پس از چین دومین شریک تجاری کشورماست.

مسعود دانشمند افزود: دراین دوره صادرکنندگان بزرگ ایران همانند واحدهای پتروشیمی و معدنی در بانک‌های امارات بخصوص دوبی حساب داشتند و درآمد ارزی آنها همان جا منتقل و صرف واردات کالا می‌شد. این اقدام باعث یک چرخه دلاری دربازار دوبی و یک چرخه ریالی در بازار ایران می‌شد. ریال به صرافی‌های دوبی داده می‌شد و دلار دریافت می‌شد.

وی توضیح داد: به‌دلیل حجم بالای مبادلاتی که میان ایران و امارات انجام می‌شد، نرخ دلار در دوبی به طور مستقیم بر بازار ایران تأثیر داشت، اما پس از اعمال تحریم‌ها این نقش کمرنگ‌تر شده است.

براساس گفته‌های وی نقشی که دوبی در گذشته به تنهایی بازی می‌کرد، هم‌اکنون بین عراق، افغانستان و دوبی توزیع شده است. اما هنوز به ثبات نرسیده است.

وی با اشاره به اینکه هنوز دوبی به‌صورت قطعی جایگزینی پیدا نکرده است، گفت: سلیمانیه و اربیل سعی دارند این نقش را بازی کنند اما مبادلات تجاری ایران با این مناطق تنها ۱۰ درصد از مبادلاتی است که ایران با دوبی دارد. از سوی دیگر هرات افغانستان نیز به‌دلیل محدودیت مبادلات ارزی و تجاری نیز نتوانسته است نقش برجسته‌ای داشته باشد.

دانشمند ادامه داد:درصورتی که مبادلات ارزی ایران از دوبی به سوی مسقط تغییر مسیر دهد می‌توان امیدوار بود که در آینده عمان این نقش را برعهده بگیرد.

صرافی‌های سلیمانیه و اربیل به میدان می‌آیند

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق نیز درگفت‌و‌گو با «ایران» گفت: در دورانی که صرافی‌های دوبی همکاری حداکثری با صرافی‌های ایران داشتند، امکان رشد صرافی‌های اقلیم کردستان عراق مانند سلیمانیه و اربیل وجود نداشت. پس از کاهش همکاری میان صرافی‌های دوبی و ایران نیز براساس سیاست دولت صرافی‌های ایران تعطیل شد و این بستر فراهم نشد. یحیی آل‌اسحاق افزود: اکنون بسترهای همکاری میان صرافی‌های دوطرف فراهم شده است. البته بانک مرکزی ایران درحال برطرف کردن برخی از مشکلاتی است که دراین زمینه وجود دارد. علاوه براین باید میان صرافی‌های دو طرف مذاکراتی برای ایجاد اعتماد برگزار شود. به گفته وی با حل مشکلات و رشد همکاری‌ها صرافی‌های سلیمانیه و اربیل می‌توانند در مبادلات ارزی ایران نقش پررنگ‌تری بازی کنند.

وی تأکید کرد: حجم مبادلات تجاری ایران و عراق در کالاهای غیرنفتی حدود ۶ میلیارد دلار در سال و با احتساب کالاهای نفتی به ۱۱ میلیارد دلار می‌رسد که طی ماه‌های اخیر با رشد ۲۳ درصدی همراه بوده است. آل‌اسحاق اضافه کرد: البته هم‌اکنون ایران و عراق برپایه دلار با یکدیگر مبادله‌ای ندارند اما بحث صرافی‌ها متفاوت است.

نقش ارزی افغانستان

درمیان نرخ‌هایی که برای دلار عنوان می‌شود، دلار مشهد به طور معمول ارزان‌تر از تهران است که علاوه بر بعد مسافت قیمت دلار در آنسوی مرز یعنی افغانستان بر آن تأثیر می‌گذارد. درواقع نرخی که در بازار سرای شهزاده در کابل برای دلار تعیین می‌شود بر نرخ دلار مشهد و سپس تهران تأثیر می‌گذارد. رئیس هیأت مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان درباره نقش افغانستان در تعیین نرخ دلار در ایران گفت: هم‌اکنون حجم مبادلات ارزی درافغانستان چندان زیاد نیست. با وجود این ورود دلار از این کشور به ایران توسط واسطه‌ها یا کارگران در نرخ‌ها تأثیر دارد.

علا میرمحمد صادقی در گفت‌وگو با «ایران» افزود: هر چه مبادلات تجاری میان دو کشور افزایش یابد تأثیر مبادلات ارزی این کشور در ایران بیشتر می‌شود. طی سالیان گذشته در تجارت خارجی کمتر به کشورهای همسایه توجه کرده‌ایم. این درحالی است که می‌توان از ظرفیت‌های این کشورها استفاده کرد و نیازهای کشور را با سرعت و هزینه کمتری تأمین کرد.