نگرانی جدید معامله‌گران بازار طلای سیاه چیست؟

با به تعویق افتادن نشست اوپک(OPEC) و متحدانش برای کاهش تولید نفت که قرار بود دوشنبه برگزار شود، نگرانی ها درباره موفقیت این طرح بیشتر شد. حال برخی کارشناسان با ذکر موانع بر سر راه توافق احتمالی، معتقد هستند با افزایش انتظارات از چنین نشستی، شکست آن یا توافق با حجم کم تر از ۱۰ میلیون بشکه در روز میتواند بطور مضاعفی واکنش منفی بازار را برانگیزد و با شوک به بازار، قيمت ها را به کم تر از کف های قیمتی هفته گذشته برگرداند.

شوک دوم در کمین نفت

با وجود جهش قيمت نفت در دو روز آخر هفته بازارهای جهانی به امید نزدیک شدن بزرگان نفت به یک توافق کاهش تولید، حالا و بالاخص بعد از به تعویق افتادن نشست مجازی اوپک پلاس تردیدها نسبت به موفقیت طرح نجات بازار نفت بیش از پیش افزایش یافته است. از یکسو اگر هیچ توافقی صورت نگیرد، شرایط بازار به طور واضح تضعیف می شود و به گفته کارشناسان ممکن است قيمت ها به زیر ۱۰ دلار بر بشکه کشیده شود، چراکه گنجایش انبارهای نفتی چه بر زمین و چه بر دریا( نفتکش های غول پیکری که برای ذخیره نفت استفاده میشوند ) بزودی به پایان میرسد و در آن صورت طلای سیاه دیگر ارزشی بیش از چند دلار نخواهد داشت.

از سوی دیگر، برای رسیدن به توافق کاهش تولید موانعی بر سر راه عربستان، روسیه و شاید دیگر تولیدکننده ها مانند آمریکا وجود دارد که« سیریل ویدرشوون»، تحلیلگر بازارهای جهانی انرژی در گزارشی در اویل پرایس به پنج مورد آن پرداخته است. به باور این کارشناس، ابهام در اهداف نشست اوپک پلاس، عدم تمایل عربستان به تغییر رویه فعلی، نامعلوم بودن سیاست روسیه در قبال کاهش تولید، دشواری اقناع دیگر اعضای اوپک پلاس و حس بازار که پس از توییت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا مبنی بر قریب الوقوع بودن توافقی برای کاهش حداقل ۱۰ میلیون بشکه( در روز)، دیگر هر حجم کاهشی کمتر از این مقدار را شکست تلقی خواهد کرد، موانع موفقیت همکاري تولیدکننده ها برای تقویت قيمت نفت هستند.

اما ویدرشوون معتقد است با وجود رسیدن به توافق کاهش تولید ۱۰ میلیون بشکه ای نیز امکان وقوع شوک دوم کاهش قیمت مانند آنچه پس از شکست اوپک پلاس ماه گذشته میلادی اتفاق افتاد ، وجود دارد. به گفته او بازار نفت در صورت عدم اثرپذیری مناسب از توافق احتمالی، ممکن است به صورت مضاعفی واکنش منفی نشان دهد و ترس به وجود آمده در بازار، قیمت را به زیر ۱۰ دلار در هر بشکه برساند.

ابهام در اهداف نشست

نشست پیشرو که قرار بود دوشنبه به صورت مجازی برگزار شود به دلیل اختلافات میان عربستان و روسیه و نیاز به مذاکره بیشتر قبل از اتخاذ هرگونه تصمیمی به تعویق افتاده و به گفته منابع نزدیک به اوپک احتمالا پنجشنبه هفته جاری برگزار شود، به باور ویدرشوون میتواند به شکست بینجامد، زیرا اهداف نشست و تولیدکننده ها که حتی حضور یا عدم حضور بسیاری از آن ها در هاله ای از ابهام قرار دارد، مشخص نیست.

با توجه به اینکه عربستان پس از توییت ترامپ مبنی بر گفت و گوی این کشور و روسیه درباره کاهش تولید و توافقی احتمالی برای حذف بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه در روز از عرضه جهانی، فراخوانی برای نشست اوپک پلاس را بصورت عمومی برای همه کشورهای تولیدکننده فرستاد، برداشت بسیاری بر این است که آمریکا نیز به این نشست دعوت شده است. با وجود این، دونالد ترامپ پس از دیدار با مدیران شرکت های نفت آمریکا روز جمعه با عقبگردی ملموس از هیچ برنامه ای برای کاهش عرضه سخن به میان نیاورد و ذکر کرد:« این یک بازار آزاد است و عربستان و روسیه باید جنگ قیمتی که به راه انداخته اند و باعث ریزش قيمت ها شده را حل کنند.» از طرفی امکان حضور آمریکا باتوجه به محدودیت های حقوقی و عدم کنترل شرکتهای نفتی توسط دولت این کشور بعید به نظر می رسد.

تهدید دیگری که می تواند این نشست را با خطر شکست مواجه کند این موضوع است که از نظر ویدرشوون عربستان نشانه ای مبنی بر تغییر سیاست نفتی از خود نشان نداده است. به گفته او بزرگترین صادرکننده جهان که میزان تولیدش اکنون به بیش از ۱۲ میلیون بشکه در روز رسیده به اهداف خود از جنگ قیمتی مانند افزایش سهم بازار، کشاندن روسیه به میز مذاکره و به زانو درآوردن تولیدکننده های نفت شیل در آمریکا رسیده است و تصمیمی برای تغییر این خط مشی ندارد. مسوولان سعودی از اشتیاق به مذاکره برای کاهش تولید سخن می گویند، اما با این پیش شرط که آمریکا نیز در این توافق نقش بازی کند. از طرفی کاهش عرضه یک جانبه و حتی دوجانبه عربستان به همراه روسیه به میزان حدود ۱۰ میلیون بشکه دور از انتظار است چراکه این چنین توافقی حدود نیمی از صادرات این کشور ها را از بین می برد و در این حالت تولیدکننده های دیگر خواهند توانست سهم خود را از بازار بطور چشمگیری افزایش دهند. روسیه نیز تاکنون سیاست مشخصی در رابطه با کاهش تولید نشان نداده است.

ویدرشوون بر این باور است که اگرچه ولادیمیر پوتین، رییس جمهور این کشور هنوز نگرانی از خود پیدایش نداده است، اما تمایل دارد در مورد هر گزینه ای روی میز مذاکره کند. از دیدگاه این کارشناس، روسیه حتی ممکن است نیم نگاهی به امتیازگیری از آمریکا به عنوان مثال با لغو همه یا بخشی از تحریم ها از این طریق داشته باشد. با این وجود بازسازی روابط با ریاض و دیگر اعضای اوپک برای مسکو گزینه جذاب تری نسبت به گسترش روابط با آمریکا به ویژه در هنگامی که رییس جمهور این کشور ممکن است برای بار دوم در انتخابات برنده نشود، خواهد بود.

دشواری اجماع با دیگر تولیدکننده ها

در حالی که همه نگاه‌ها به واشنگتن، ریاض و مسکو دوخته شده، این گروه برای رسیدن به توافق به دیگر تولیدکننده ها نیاز دارند. اگر پیام توییتری ترامپ را مبنا قرار دهیم، حتی برای این سه کشور سخت خواهد بود تا به تنهایی به کاهش عرضه بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه در روز دست یابند. در اینصورت باید کشورهای تولیدکننده دیگر درون و بیرون از اوپک را متقاعد به همکاری کرد.

برخی از این کشور ها مانند عراق به شدت به درآمد نفتی وابسته اند و علاقه زیادی به کاهش تولید مخصوصا با این حجم ندارند گرچه از برگزاری نشست استقبال کرده اند. بعضی ديگر مانند قطر، کانادا و برزیل که خارج از اوپک هستند نیز تاکنون به دلایل مختلف روی خوش به همکاری با اوپک پلاس نشان نداده اند و اقناع آن ها بنظر دشوار می رسد. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که هرچه تعداد شرکت کننده ها بیشتر باشد، اجماع بر سر ميزان کاهش، سهمیه ها و ساز و کار توافق سخت تر خواهد شد.

اما ویدرشوون معتقد است حس و هیجان بازار بزرگترین تهدید برای نفت است. به باور این تحلیلگر بازار، بعد از ادعای توافق قریب الوقوع ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه ای از سوی ترامپ که منجر به افزایش ناگهانی قیمت نفت به میزان حدود ۴۰ درصد در دو روز شد، هر توافقی که حجم کمتری از نفت را هدف قرار دهد، یک شکست برای این گروه تلقی خواهد شد. به گفته این کارشناس، ترکیب شکست در توافق و ادامه تخریب تقاضای نفت به علت شیوع جهانی ویروس کووید- ۱۹ که حدود نیمی از مردم جهان را خانه نشین کرده، می تواند مشکلات جدی برای بازار نفت در هفته های آتی بیافریند. به عقیده نویسنده گزارش اویل پرایس، در صورت عدم همکاري دیگر تولیدکننده ها با عربستان و روسیه، این دو کشور بهتر است نه تولید را افزایش دهند و نه کاهش، چراکه کاهش تولید بدون حضور دیگر تولیدکننده ها به دلیل کم اثر بودن کم کم اهرم فشار اوپک پلاس را از بین می برد و با وجود آن نیز ممکن است بازارها سقوط کنند. ویدرشوون بر این باور است با« بی عملی»، عربستان و روسیه می توانند این توهم را حفظ کنند که کاهش تولید اوپک پلاس( به تنهایی ) میتواند بازار را نجات دهد.

در همین حال که بسياري از فعالان بازار نفت در تقلا برای بقا هستند، گروهی از معامله گران نفت و مالکان نفتکش ها در حال جمع آوری سود کلانی هستند. به گفته بلومبرگ، تاجران نفت به طور بی سابقه ای به دنبال به خدمت گرفتن تانکرهای نفتی برای ذخیره این کامودیتی روی آب هستند تا در آینده با قيمت بسیار بالاتر به فروش برسانند. بعضی از این تاجران برای کاهش ریسک، این نفت ذخیره شده را در بازار آتی عرضه می کنند تا در مدت زمان کوتاهی به سود هنگفتی دست یابند.

همزمان اجاره کشتی ها نیز عمیقاً بالا رفته و مالکان کشتی که دو سال قبل برای هرروز اجاره بطور متوسط ۱۸ هزار دلار دریافت می کردند، حالا مقادیر چند برابری که حتی تا ۴۰۰ هزار دلار هم در یک مورد رسیده، طلب می کنند.