ریسک سیاسی بورس تهران

شاخص کل بورس تهران طی معاملات روز گذشته با رشد ناچیز ۰۱/ ۰ درصدی در ارتفاع ۸۴ هزار و ۷۴۴ واحد قرار گرفت. بازار سهام در هفته اخیر، روزهای پرهیجانی را پشت‌سر گذاشت. در این فضای هیجانی معاملات با ریزش سنگین شاخص کل (در دو روز ابتدایی هفته) همراه شد. با این حال با بازگشایی مثبت بازار جهانی تا حدودی از شدت هیجانات و نگرانی‌ها کاسته شد. به دنبال این موضوع فعالان تالار شیشه‌ای شاهد کاهش فشار فروش سهامداران توام با فضایی احتیاطی بودند.

ریسک سیاسی بورس تهران

همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» اشاره شد معاملات بورس تهران در هفته اخیر در فضای نگرانی نسبت به تصمیم ترامپ به‌سر ‌برد. رئیس‌جمهوری آمریکا روز جمعه هفته گذشته در اظهاراتی تازه به پایبندی ایران نسبت به برجام تاخت و برخی از سیاستمداران کهنه‌کار کاخ سفید را به واکنش وا داشت؛ چنانکه برخی از آنها ادعای خروج از برجام توسط ترامپ را به آتش‌بازی تعبیر کردند. با این حال سخنان ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از برجام و لغو تحریم‌های رفع‌شده به عقب‌نشینی معامله‌گران بورس تهران منجر شد تا قیمت‌ها در دو روز ابتدای هفته با ریزشی سنگین رو‌به‌رو شوند. با این حال افت قیمت سهام از روز دوشنبه متوقف شد و در ادامه تا پایان هفته فضای احتیاط در معاملات سهام سایه افکند.

انتظار و احتیاط در معاملات

مروری بر معاملات روز گذشته نشان می‌دهد بازار در فضایی احتیاطی شروع به کار کرد. چنانچه فروشندگان سهام با احتیاط بیشتری رفتار کردند و همچون روزهای (دوشنبه و سه‌شنبه) فشار فروشی در بازار وجود نداشت. در سوی دیگر معاملات، خریداران نیز سعی در مهار هیجانات خود داشتند و دست‌به‌عصا معاملات خود را انجام دادند.سنت نانوشته‌ای در چهارشنبه‌های بازار سهام کشور وجود دارد و آن وقفه معاملاتی میان بازارهای داخلی با بازارهای جهانی است. این امر سایه احتیاط را بر معاملات می‌گسترد، چنان‌که از یکسو در بازارهای داخلی معاملات دو روز متوقف می‌شود (پنج‌شنبه و جمعه) و از سوی دیگر بازارهای جهانی به تعطیلات دو روزه می‌روند (شنبه و یکشنبه). این امر فضای احتیاط بیشتری در معاملات سهام در جریان روز چهارشنبه به‌وجود می‌آورد.

در این چهارشنبه علاوه بر احتیاط ناشی از این موضوع، ریسک سیاسی ناشی از صحبت‌های اخیر ترامپ در مورد برجام نیز در معاملات سهام وجود داشت.این موضوع احتیاط حاضر در بازار سهام را شدت داد. به‌نظر می‌رسد معامله‌گران حالا بیشترین توجه خود را به زمان اعلام رسمی نظر رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد برجام معطوف کرده‌اند.روز یکشنبه آخرین مهلت اعلام رسمی رئیس‌جمهوری آمریکا درباره پایبندی ایران به برجام است.

البته گفته می‌شود، روز پنج‌شنبه ترامپ طی یک سخنرانی موضع نهایی آمریکا در قبال برجام را اعلام می‌کند.به هر ترتیب، تا مشخص شدن تصمیم نهایی آمریکا درباره برجام هنوز نگرانی‌ها پابرجاست. این موضوع در تشدید فضای احتیاطی بازار در روز گذشته به‌خوبی نمایان بود. ارزش کم معاملات و تحرکات پایین سهامداران در فضای عمومی بازار مشهود بود. مروری بر جریان تحولات دیروز بازار نشان می‌دهد در ساعات اولیه معاملات فروشنده در بازار وجود نداشت.

 این امر در گروه‌های بزرگ بورسی از جمله گروه فلزی بیشتر نمودار شد. در هفته اخیر شاهد ثبات قیمت جهانی فلزات در بازارهای جهانی بودیم. بر همین اساس بسیاری از نمادهای زیرمجموعه گروه فلزی از شرایط بنیادین مناسبی برخوردار شده‌اند اما معاملات سهامداران این گروه بیشتر حول احتیاط انجام شد. در واقع سهامداران از یکسو با ریسک‌های سیستماتیکی رو‌به‌رو هستند که نمی‌گذارند منطق بر معاملات حکمفرما شود. اما از سوی دیگر شاهد پایداری قیمت کالاها در بازار جهانی و تداوم صعود قیمت فلزات اساسی از جمله مس، روی و سرب هستند. قیمت محصولات شیمیایی نیز در بازارهای جهانی حرکت رو به رشد خود را تداوم بخشیده است.

چنانکه قیمت هر تن متانول در سطوح بالای ۳۳۰ دلار در نوسان است و بهای اوره نیز در ادامه مسیر صعودی خود از مرز ۲۴۰ دلاری در هر تن گذشت. بنابراین به‌رغم وجود ریسک‌های سیاسی، شرایط بنیادین در راستای تقویت نمادهای بزرگ گروه فلزی و پتروشیمی حرکت می‌کند.با این حال معاملات روز گذشته بورس تهران تحت‌تاثیر این دوگانگی، بیشتر با احتیاط دنبال شد. هرچند در لحظات پایانی معاملات شاهد تقاضای بالا در گروه خودرویی بودیم. نماد معاملاتی سایپا  روز گذشته با صف خرید نزدیک ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار سهمی به‌کار خود پایان داد.

مروری بر معاملات دیروز

دیروز در مجموع بیش از ۷۹۲ میلیون برگه بهادار از جمله سهم، حق‌تقدم و سایر اوراق مالی در ۴۷ هزار و ۲۳۲ نوبت معاملاتی میان معامله‌گران رد و بدل شد. ارزش کل معاملات بورس تهران نیز در روز گذشته ۱۴۲ میلیارد تومان ثبت شد. از این میزان، حدود ۹۲ میلیارد تومان به معاملات خرد اختصاص یافت که حاصل دست‌به‌دست کردن ۴۴۸ میلیون برگه بهادار بود.رشد شاخص در روز گذشته ناشی از معاملات مثبت در برخی نمادهای زیرگروه پتروشیمی و پالایشی از جمله پتروشیمی فناوران، پالایش نفت تهران، پالایش نفت اصفهان و پتروشیمی پردیس صورت گرفت. به این ترتیب این چهار نماد، در مجموع بیش از ۵۵ واحد در ارتقای شاخص کل اثر داشتند.

از سوی دیگر معامله در نمادهای شرکت‌های داده‌گستر عصر نوین، هلدینگ سرمایه‌گذاری غدیر و هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس با بیشترین تاثیر منفی در نماگر بورس(۳۹ واحد) از رشد بیشتر آن جلوگیری کردند.علاوه بر این روز گذشته شاهد تحرکات مثبت در نمادهای زیرگروه پتروشیمی بودیم. بر این اساس، شرکت پتروشیمی فناوران روز گذشته بیشترین اثر را بر شاخص بورس گذاشت. آخرین گزارش فعالیت ماهانه این شرکت برای ماه شهریور نشان می‌دهد فروش پتروشیمی فناوران نسبت به ماه قبل حدود ۵۵ درصد رشد داشته است.

تداوم رشد قیمت متانول و رشد نرخ دلار از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت این نماد هستند. دیگر نماد این گروه یعنی شرکت پتروشیمی پردیس نیز روز گذشته با افزایش قیمت همراه شد و بیش از ۱۲ واحد در شاخص کل اثر مثبت گذاشت. چشم‌انداز مثبت قیمت جهانی محصولات پتروشیمی، از جمله متانول و اوره، توام با تقویت دلار در روزهای اخیر از عوامل اقبال سهامداران به این نمادها بود.

جزئیات تغییر مالکیت سهام

بررسی آمار معاملات روز گذشته نشان می‌دهد بیش از یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان از سبد سهامداران حقیقی به پرتفوی حقوقی‌ها منتقل شده است. به این ترتیب، سهامداران حقوقی در نمادهای پالایش نفت تهران، شرکت فولاد مبارکه اصفهان و ایران خودرو بیشترین میزان تغییر مالکیت به نفع خود را رقم زدند.از سوی دیگر، در نماد معاملاتی شرکت‌های آلومینیوم ایران، کارتن ایران و زامیاد بیشترین خرید خالص سهامداران حقیقی رقم خورد.

تا از این طریق، رقمی نزدیک ۱۰ میلیارد تومان از سبد سهام حقوقی‌ها به پرتفوی اشخاص حقیقی جابه‌جا شود. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین گفته شد، درروزهای اخیر هیجان سیاسی موجب عقب‌نشینی بیشتر سهامداران حقیقی شده است.بر همین اساس مشاهده می‌شود که این معامله‌گران راه خروج از بازار را در پیش گرفته‌اند. این معامله‌گران ترجیح داده‌اند، تحت‌تاثیر هیجانات ریسک سیاسی موجود در معاملات سهام را در شرایط کنونی متحمل نشوند.