شاخص کل بورس تهران در جریان دادوستدهای دیروز جهش ۲/ ۲ درصدی(معادل ۲۴۰۹ واحد) را به نمایش گذاشت و سرانجام در ارتفاع ۱۱۲ هزار و ۳۴۶ واحدی قرار گرفت. پس از اصلاح سنگین قیمت‌ها طی روزهای قبل، دیروز شاهد اشتیاق سرمایه‌گذاران در سمت تقاضای سهام و تشکیل صف‌های خرید به ویژه در گروه‌های بزرگ و کالامحور بازار بودیم. نوسان شاخص سهام طی چند روز اخیر حاکی از هیجان معاملاتی و عدم‌‌اطمینان نسبت به روند آتی متغیرهای موثر بر سهام است. اما با وجود بی‌ثباتی‌های سیستماتیک به نظر می‌رسد نیروهای بنیادی توان غلبه بر ریسک‌ها را دارند و در صورت همراهی سیاست‌گذار در جهت اصلاح سیاست‌های نادرست می‌توان به آینده سهام بیش از رقبا امیدوار بود.
فرصت توسعه بورس با عرضه‌های اولیه
مجموعه رفتار شاخص سهام و رفت و برگشت نقدینگی در بازار حاوی پیغام مهمی برای سیاست‌گذار در این شرایط خاص اقتصادی است. آنچه طی چند روز در بازار مشاهده می‌شود پتانسیل سهام برای جذب سرمایه‌هایی است که از تورم گریزان هستند و در عین حال، میلی برای مهاجرت به بازارهای پرریسک ارز و طلا هم ندارند. برآیند این اتفاقات فرصتی مناسب برای هدایت پول‌های سرگردان به سمت بازار سهام مهیا کرده است و انتظار می‌رود تصمیم‌سازان بتوانند با ابزارهای موجود این روند را تسهیل کنند.
یکی از ابزارهایی که می‌تواند اثر مثبتی برای بازار سرمایه و کل اقتصاد به دنبال داشته باشد عرضه سهام شرکت‌ها و خصوصی‌سازی بنگاههای بزرگی است که نه تنها باعث انتقال منابع مالی به متقاضیان واقعی وجوه نقد شده بلکه موجب کاستن مسوولیت‌های بی‌شمار دولت و در نتیجه، سبکبار شدن کل اقتصاد از بار هزینه‌های گزافی نظیر تورم و بیکاری می‌شود. به بیان دیگر، جهش‌های کنونی بهای سهام از عطش این بخش برای جذب نقدینگی و دادن چراغ سبز به سیاست‌گذار هوشمند به منظور هدایت سرمایه به بازار سهام حکایت دارد.
ضرورت حضور سیاست‌گذار
برخی اخبار در هفته‌های گذشته حاوی مضامین حمایت‌گرانه مسوولان اجرایی از بازار سرمایه بوده است. در واقع، التهاب قیمت‌ها در بازار ارز و سکه موجی از نگرانی را در بین فعالان اقتصادی و سیاست‌گذاران به وجود آورد و همین اتفاق بازتولید شعار حمایت از بازار سهام از سوی مسوولان اجرایی را در پی داشت. اما مثل همیشه فاصله حرف تا عمل بسیار است و عبور از این تنگنا مستلزم اراده سیاسی برای تغییر وضع اقتصاد است. به بیان دیگر، وظیفه‌ای که اکنون بر دوش دولت است حرکت مدبرانه از حوزه شعار به میدان عمل و عزم جزم و جدی برای هدایت سرمایه‌های سرگردان به بازار سهام است.
اقتصاددانان طی سال‌های اخیر بر لزوم خروج نهادهای دولتی و نیمه‌دولتی، بانک‌ها، صندوق‌های بازنشستگی، بخش‌های نظامی از بنگاهداری چه در حوزه مالکیت و چه در قلمرو مدیریتی تاکید کرده‌اند. حال این فرصت مهیاست تا دارایی‌هایی مانند سهام، املاک و زمین از سوی این نهادها به بخش واقعا خصوصی منتقل شود تا از این رهگذر، بهره‌وری و در نتیجه، تولید در اقتصاد سامان بگیرد. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «غفلت اقتصاد از رونق بورس» نیز به نقش راهگشای بازار سرمایه در شرایط فعلی اقتصاد پرداخته بود. در آن گزارش، موضوع جذب نقدینگی خلق‌شده در اقتصاد از طریق خصوصی‌سازی و توسعه سهام قابل‌معامله و شناور بازار یکی از مهمترین و موثرترین ابزارهای موجود برای مهار نقدینگی و هدایت آن به سمت بخش‌های واقعی اقتصاد مطرح شد.
مروری بر ریسک‌ها
با وجود جذابیت محسوس سهام در بین رقبا و حمایت عوامل بنیادی اما ریسک‌های سیستماتیک همچنان به قوت خود باقی‌اند. سرنوشت نامعلوم نرخ ارز و تجدیدنظرهای پی‌در‌پی دولت در این زمینه و همچنین خطر افت قیمت جهانی مواد خام می‌تواند معاملات سهام وابسته را دستخوش تغییر کند. اکنون بازارهای جهانی به دلیل تنش‌های تجاری آمریکا با شرکای بزرگ اقتصادی وضعیت نگران‌کننده‌ای پیدا کرده‌اند. همین امر موجب نگرانی سرمایه‌گذاران و عقب‌نشینی تقاضای فلزات در بازار جهانی شده و قیمت‌ها را تحت فشار قرار داده است.نکته دیگر افزایش صرف ریسک سهام در شرایط فعلی است. صرف ریسک سهام برابر با میزان مازاد بازدهی برای دارایی‌هایی نظیر سهام در مقایسه با دارایی‌های بدون ریسک است.
از این منظر، بروز ریسک‌های سیستماتیک در بازار باعث افزایش صرف ریسک سهام می‌شود. معنای دیگر این حرف این است که با تشدید ریسک‌های سیستماتیک باید نسبت قیمت به درآمد پایین‌تری برای سهام در نظر بگیریم.در صورت رفع این مخاطرات، شرایط بنیادی سهام حکایت از چشم‌انداز مطلوبی فراروی بازار سهام دارد. هر چند قیمت مواد خام افت نسبی را تجربه کرده‌اند اما همچنان در سطوح جذابی قرار دارند و می‌توانند سودآوری سهام وابسته را تقویت کنند. از سوی دیگر، سهام در نتیجه تضعیف قابل‌توجه ارزش ریال طی سه ماه گذشته از ارزش واقعی خود فاصله گرفته‌اند و انتظار می‌رود دست‌کم به لحاظ اسمی پتانسیل رشد داشته باشند. به‌رغم ریسک‌های موجود، مجموعه این عوامل ترسیم‌کننده نقشه‌ای نسبتا مطلوب برای آینده سهام است.
هجوم نقدینگی به کالایی‌ها
شاخص ۲۱ گروه بورسی در پایان معاملات دیروز رشد کرد. در بین صنایع ۳۸ گانه بورس تهران گروه‌های بزرگ و کالامحور در معاملات دیروز صدرنشین فهرست بیشترین رشد روزانه شاخص شدند. در موارد نادری پیش می‌آید که شاخص صنایع کالامحور بازار بر مدار رشد حداکثری باشند اما این ویژگی برجسته معاملات دیروز بود.
بیشترین نقدینگی در سهام گروه پتروشیمی گردش داشت و در بین نمادهای این گروه نیز پتروشیمی شازند عنوان نخست جدول بیشترین ارزش معاملات را کسب کرد. سطح مطلوب قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی و همچنین مصوبه نرخ خوراک بنگاههای این گروه بر مبنای دلار ۳ هزار و ۸۰۰ تومانی و همچنین گزارش‌های امیدوارکننده این شرکت‌ها برای سه‌ماه ابتدای سال عامل اشتیاق متقاضیان به سهام این صنعتارزیابی می‌شود.
در بین نمادهای این گروه، «فارس» موثرترین نماد در رشد شاخص بود و «پارسان» نیز در رتبه چهارم این فهرست ایستاد. همچنین، نمادهای گروه فلزات اساسی (خصوصا فولادسازان) وصنعت کانه‌های فلزی از پرتقاضاترین سهام در معاملات دیروز بودند. گل‌گهر که پس از برگزاری مجمع سالانه و تقسیم ۹۲ درصدی سود طی روز گذشته به تابلوی معاملات بازگشت با اقبال گسترده سهامداران رو‌به‌رو شد. این نماد به محض بازگشایی بر مدار رشد ۱۰ درصدی قیمت قرار گرفت و در صدر فهرست نمادهای موثر بر شاخص کل نشست اما در ادامه با عرضه‌های آبشاری شاهد فشار بر قیمت سهم این نماد طی روز گذشته بودیم.
برآیند رفت و برگشت نقدینگی در گروه کانه فلزی به ویژه نماد «کگل» موجب رشد ۷/ ۵ درصدی شاخص این گروه(بیشترین رشد روزانه شاخص صنایع) شد. از نکات جالب‌توجه در معاملات دیروز حضور پررنگ سهامداران حقیقی در سمت خرید «کگل»بود. اما توفان در معاملات فلزی - معدنی مختص نماد گل گهر نبود و اغلب بنگاههای این گروه در جریان معاملات دیروز با صف پرشمار خرید همراه شدند. شور معاملاتی در جریان دادوستدهای دیروز موجب تشکیل طولانی‌ترین صف‌های خرید بهترتیب در نماد شرکت‌های«کاوه»، «ذوب» و «ارفع» شد.
در بورس فلزات لندن قیمت مس، روی، سرب و آلومینیوم همچنان روندی نزولی دارند و مس و روی بهترتیب در پایین‌ترین سطح قیمت ۶ و ۱۱ ماهه معامله می‌َشوند. با وجود این، نمادهای وابسته در بورس تهران از جمله «فملی» و «فاسمین» به دنبال افزایش عمومی تقاضا در بازار طی معاملات دیروز با رشد قیمت مواجه شدند.علاوه بر نمادهای فلزی، نمادهایی مانند معدنی چادرملو و گسترش نفت و گاز پارسیان در رتبه‌های بعدی طولانی‌ترین صف خرید قرار گرفتند. ترتیب نمادهای اثرگذار بر شاخص نیز نشاندهنده نقش این سه صنعت در معادلات دیروز بازار است.
حضور پررنگ حقیقی‌ها در خرید
یکی از معیارهای ورود نقدینگی به بازار سهام میزان خالص خرید معامله‌گران حقیقی بازار است. اتفاق خجسته‌ای که در انتقال مالکیت بیش از ۵۶۵ میلیارد تومان سهم به نام مالکان حقیقی بازار طی سه هفته اخیر(از ۲۳ خردادماه) انعکاس یافته است. این تقاضای خوش‌بینانه در استقبال گرم سهامداران حقیقی طی معاملات دیروز موجب جابه‌جایی بیش از ۸۳ میلیارد تومان سهم به پرتفوی حقیقی‌های بازار شد. در مجموع معامله‌گران حقیقی در ۱۲ صنعت بورسی خالص مثبت خرید را رقم زدند.بیشترین خالص خرید به نفع حقیقی‌ها بهترتیب، در سه صنعت شیمیایی، کانه‌های فلزی و فلزات اساسی ثبت شد.
- 12
- 3
