اقتصاد كشور در ماه‌هاي گذشته دچار بي‌ثباتي شده و قابليت پيش‌بيني‌هاي اقتصادي بسيار كاهش پيدا كرده است
شاخص‌هاي جديد ما كه در چند سال پيش دچار تغيير شدند، واقعي نيستند و نشانگر عدد واقعي حركت سهام نيستند
واقعيت اين است كه حال بورس ما خوب نيست و سهامداران حقوقي بيشتر فروشنده هستند
در چند وقت گذشته بازار سرمايه بعد از مدت‌ها رشد قابل توجهي داشت و ركورد تاريخي زد. به گونه‌اي كه شاخص با رشد نزديك به ۳۰۰۰ واحد ۶ رقمي شد. اما از آنجا كه در شرايط اقتصادي باثباتي به سر نمي‌بريم، اين وضعيت دوباره به شكل قبل بازگشت. روز گذشته نيز بازار بورس تهران روز كاري خود را متعادل و مثبت شروع كرد اما اين وضعيت متعادل ديري نپاييد و بازگشايي دو ليدر بورسي باعث برهم خوردن معادلات شاخص كل شد. در همين راستا نماد شرکت پالایش نفت اصفهان که در روزهاي گذشته به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت در خصوص فسخ قراردادهای مهم متوقف شده بود، روز گذشته در قیمت ۴۰۰ تومان بازگشایی شد و در محدوده ۳۹۲ تومان و یک ریال (چهار درصد منفی) معامله شد. از سوی دیگر همچنین نماد «خودرو» که در هفته گذشته به دلیل تعدیل منفی ۵۰ درصدی متوقف شده بود با قیمت ۲۳۷ تومان و هشت ریال بازگشایی شد و در محدوده ۲۳۰ تومان (۳.۷۳ درصد منفی) معامله شد. بازگشايي اين دو نماد در مجموع باعث عقب‌نشيني ۱۰۰ واحدي شاخص شد.
بورس حال خوبي ندارد
همان طور كه مي‌دانيد اقتصاد كشور در ماه‌هاي گذشته دچار بي‌ثباتي شده و قابليت پيش‌بيني‌هاي اقتصادي بسيار كاهش پيدا كرده است. بازارهاي مختلف دچار نوسانات مختلفي شده‌اند. بحث خروج آمريكا از برجام باعث ايجاد التهاب در بازار ارز و سكه شده و و بخش اعظمي از نقدينگي به سمت بازار ارز و سكه گسيل شده است. حسين محمودي اصل در خصوص وضعيت بازار سرمايه به «قانون» مي‌گويد: در زماني كه اين اتفاقات در شرف وقوع بود، نقدينگي قابل توجهي هم از بورس به سمت اين بازارها گسيل شد. به هر حال بورس كشور حال و روز خوبي ندارد و از مشكلات گوناگوني رنج مي‌برد كه بيشتر آن‌ها مشكلات ساختاري و نظارت مناسب است. همچنين برخي از اين مشكلات در حوزه عدم توفيق توليد و عدم افزايش بهره‌وري است. علاوه بر اين‌ها موضوع مربوط به فضاي داخلي بورس است.
بنگاهداري شركت‌ها
اين كارشناس اقتصادي ادامه مي‌دهد: بورس از شركت‌هاي مختلف و سهامداران حقوقي و سهامداران حقيقي كه به آن‌ها سهامداران خرد مي‌گوييم، تشكيل شده است. سهامداران حقوقي به دليل مشكلاتي كه در شركت‌هاي دولتي و شبه دولتي وجود دارد، با معضلاتي مواجهند؛ ازطرفي شايد بتوان گفت بيش از ۹۰ درصد شركت‌هاي ما در كشور دولتي و شبه دولتي هستند. اين شركت‌ها كه در بازار بورس فعاليت مي‌كنند و به سهامداري و خريد و فروش سهام مي‌پردازند، به دليل نياز شركت‌هاي مادر به نقدينگي و وجود ركود شديد در ساير بازارها در سال‌هاي اخير تمايل زيادي به فروش سهام داشتند. در ادامه به جهت ابلاغيه وزارت اقتصاد مبني بر خروج بنگاهداري و شركت‌داري و رعايت استانداردها اين شركت‌ها دوباره در صدد خروج از بازار سهام برآمدند و عرضه سهام افزايش يافت؛ در نتيجه قيمت‌ها نزولي شدند. در اين حالت طبيعي است كه يا سهامداران خرد از بازار سرمايه خروج مي‌كنند، يا سهامداران ديگري نيز به اين بازار نمي‌پيوندند.
شاخص نمايانگر عدد واقعي حركت سهام نيست!
محمودي اصل تصريح مي‌كند: يكي از مشكلات عمده بورس ما بحث شاخص است. شاخص‌هاي جديد ما كه در چند سال پيش دچار تغيير شدند، واقعي نيستند و نشانگر عدد واقعي حركت سهام نيستند. بنابراين گاه گول زننده هستند و باعث مي‌شوند كه مسئولان رده‌بالا فكر كنند كه حال نبض اقتصاد ما خوب است؛ در حالي كه آتش در خرمن بورس تماشا مي‌كنند. واقعيت اين است كه حال بورس ما خوب نيست و سهامداران حقوقي همان طور كه عرض كردم بيشتر فروشنده هستند. به دلايلي كه عرض شد منافع اشخاصي كه در اين شركت‌هاي حقوقي كه دولتي و شبه دولتي هستند كار مي‌كنند، درگير مي‌شود. با وجود اينكه از لحاظ قانوني اشخاصي كه در بورس به عنوان كارگزار و مدير فعاليت مي‌كنند، حق ندارند براي خودشان و خانواده‌شان خريد انجام دهند اما به دفعات ديده مي‌شود كه براي دوستان و افراد ديگر در واقع به اسم كدهاي مختلف سهامداران حقوقي، براي سهامداران حقيقي نورچشمي خود خريد انجام دهند. به اين صورت كه سهمي را براي مثال در عدد ۲۰۰تومان براي كدهاي خودشان خريد انجام مي‌دهند بعد سهم را با كد حقوقي حمايت مي‌كنند و قيمت را به ۳۰۰ تومان مي‌رسانند و سپس در اين قيمت سهم‌هاي خودشان را به بازار روانه مي‌كنند. سهم‌هاي خودشان را در اين قيمت مي‌فروشند و همان شخصيت حقوقي‌شان ديگر سهمي از بازار نمي‌خرد تا اين قيمت نزولي شود و دوباره در قيمت‌هاي پايين خريد انجام مي‌دهند و اين شيوه كار به تناوب براي سهم‌هاي مختلف با قيمت‌هاي مختلف و سودهاي بسيار اتفاق مي‌افتد. به اين ترتيب چنين اشخاصي سودهاي كلاني را به جيب مي‌زنند بدون اينكه نگراني داشته باشند.
بورس بايد رصد شود
اين استاد دانشگاه در ادامه مي افزايد: بايد نظارت دقيقي بر اين سفته‌بازي‌ها باشد. هرچند اين افراد گاه با خود عوامل بورس هماهنگ مي‌شوند به طوري‌كه گاهي مي‌بينيم بعضي شركت‌ها باعث بالا رفتن قيمت‌ها مي‌شوند اما كسي با آن‌ها كاري ندارد يا اطلاعات ناقص، اطلاعات موجود در سايت كدال يا تي‌اس‌اي ناقص ارائه مي‌دهند و شركتي رشد آنچناني دارد اما شركت ديگري كه با دوستان هماهنگ نيست با هر حركتي، عوامل بورس مانع از فعاليت آن شركت مي‌شوند. گاه بحث بازار پايه را مطرح مي‌كنند، گاه درخواست اطلاعات مي‌كنند و به شيوه‌هاي مختلف به اين سهم‌ها ضربه مي‌زنند. طبيعي است سود اين افراد سفته‌باز از جيب سهامداران خرد درمي‌آيد. بعد از مدتي اين سهامداران خرد به تدريج بازار بورس را رها مي‌كنند. اين مسائلي است كه بايد در بورس ما رصد شود. بازار بورس ما ظرفيت اين را دارد كه جذب نقدينگي كند. جلوي تورم را بگيرد و با ورود نقدينگي شركت‌ها به سمت افزايش سرمايه بروند. البته در بحث اوراق، معاملات و استقبال خوبي داشتيم اما در ماه‌هاي گذشته به دليل همين نوسانات ارزي استقبال از آن‌ها كمتر شده و بخشي از نقدينگي به سمت بازار مسكن و سكه و طلا سرازير شده است. بورس براي اينكه اين حجم از نقدينگي را جذب كند، نياز به تغيير ساختارها دارد و بايد نظارت مناسبي بر آن صورت گيرد. اغلب سهامداران خرد كه به جايي و به اطلاعات پنهاني وابسته نيستند، سودهاي ۴۰ تا ۵۰ درصدي كردند. در سهام خودرويي شايد ۷۰ و ۸۰ درصد زيان را متحمل شدند اما متاسفانه فريادرسي نيست و همه در كار خودشان هستند و بسياري از آن‌ها كه بايد اين مشكلات را پيگيري كنند و مدافع حق سهامداران خرد باشند، در گرداب كسب منافع آلوده هستند. در هر صورت نياز است كه دولت به صورت جدي به اين بازار بپردازد، وقت و انرژي بگذارد، راهكارهاي مختلفي را ايجاد كند ونظارت قوي‌تري داشته باشد تا سهامداران مختلف به اين بازار جذب شوند و از بازي‌ها و سوداگري‌هاي مختلفي كه در بورس وجود دارد، نگران نباشند.
راه‌اندازي بورس نفت
يكي از مباحثي نيز كه چند وقتي است در حوزه بازار سرمايه مطرح شده، راه‌اندازي بورس نفت است. البته برخي از كارشناسان اكنون را زمان مناسبي براي راه‌اندازي آن نمي‌دانند. در خصوص راه‌اندازي بورس نفت عضو شورای عالی بورس گفت: شرایط مناسبی برای راه‌اندازی بورس نفت برقرار نیست، در حالی که بورس نفت ماهیت بین‌المللی دارد اما بازار سرمایه کشورمان بین‌المللی نیست.
حسين عبده تبريزي با اشاره به طرح فروش نفت در بازار سرمایه و بورس اظهار داشت: بورس نفت و انرژی ماهیت بین‌المللی دارد و در بورس‌های کالایی مانند بورس نفت، بورس انرژی، فولاد، برق و ... مردم عادی نمی‌توانند ورود کنند. در این بازارهای سرمایه کسانی درگیر می‌شوند که در این کسب‌وکارها حضور دارند و رقم‌های بالایی در دست‌شان است. مردم عادی شناختی از بورس‌های کالایی ندارند و بیشتر درگیر بورس اوراق بهادار می‌شوند و ما هم به مردم توصیه نمی‌کنیم که وارد بورس کالا و بورس انرژی شوند حتی ما به مردم توصیه می‌کنیم در بورس اوراق بهادار هم وارد صندوق‌ها شوند تا در شرایط نوسانات بازار سرمایه دچار زیان نشوند.
مناطق آزاد مناسب براي بورس نفت
عضو شورای عالی بورس با تاکید بر اینکه بورس نفت جنس بین المللی دارد اما بازار سرمایه ایران بین المللی نیست، به ايلنا گفت: در حالی که ماهیت بورس نفت باید بین المللی باشد اما بورس ایران به بازارهای بین المللی متصل نیست و اگر امروز بورس نفت را داخلی تعریف کرده‌ایم به دلیل محدودیت‌های شرایط کشورمان است. معتقدم بورس نفت را باید در یکی از مناطق آزاد با دسترسی به مقررات وسیع‌تر نسبت به مقررات جاری کشور راه‌اندازی کنیم و طبیعی است که بورس نفتی باید در شرایط اقتصادی و روابط بین‌المللی مناسب‌تر ایجاد شود. امروز بهترین زمان برای ایجاد بورس نفت نیست. به هر حال تشخیص دولت این است که شاید راه‌اندازی بورس نفت بتواند در فروش نفت کشورمان موثر باشد اما برای فروش نفت از طریق بازار سرمایه حداقل باید بازار منطقه‌ای برای آن ایجاد کنیم که عده‌ای از خارج از کشور بتوانند نفت ایران را خریداری کنند.
- 10
- 3
