هفته ۷ درصدی بورس تهران

همزمان برای یازدهمین بار در سال ۹۸، یک شرکت جدید سهامی عرضه اولیه شد و بار دیگر رکورد میزان مشارکت سهامداران شکسته شد. در شرایطی که رکودی فراگیر اغلب بازارهای موازی را در بر گرفته است، شرکت بیش از ۸۱۸ هزار کد معاملاتی (حدود یک درصد از جمعیت کشور) برای خرید یک سهم نشان‌گر توجه ویژه مردم به بورس تهران است.

روز گذشته شاهد یازدهمین عرضه اولیه بازار سهام در سال ۹۸ بودیم. این عرضه اولیه با مشارکت حدود ۸۲۰ هزار معامله‌گر انجام شد. این حجم از مشارکت بی‌سابقه در عرضه‌های اولیه همزمان با فتح سطوح بسیار بالای ارزش معاملات روزانه شده است. به‌طوری که متوسط ارزش معاملات روزانه از نیمه شهریورماه تا کنون به رقم چشمگیر ۱۸۲۵ میلیارد تومان رسیده است. به نظر می‌رسد پیشتازی دماسنج اصلی بورس تهران در شرایطی که برخی تحلیلگران اعتقاد به حبابی شدن قیمت سهام دارند بیش از هر عامل دیگری معلول ورود حجم بالای نقدینگی به بورس است. روز گذشته ارزش معاملات خرد (بدون احتساب معاملات بلوک و اوراق) در بورس تهران به ۱۷۰۰ میلیارد تومان رسید. به این ترتیب شاهد افزایش ۹۰ درصدی متوسط ارزش معاملات از ابتدای شهریور‌ماه نسبت به مرداد هستیم. طی این مدت که ارزش معاملات افزایش چشمگیری داشته، شاخص کل بورس تهران نیز شاهد رشد ۱۸ درصدی است. این روند روز گذشته نیز ادامه یافت تا جایی که نماگر اصلی بازار ۲هزار و ۲۰۳ واحد دیگر رشد کرد و به میانه کانال ۳۱۴ هزار واحدی نزدیک شد. به این ترتیب شاهد رشد ۷ درصدی دماسنج اصلی بورس تهران طی هفته اول مهر ماه هستیم. در همین حال شاخص هموزن با تاثیر یکسان نمادها نیز رشد ۳/ ۱ درصدی را به ثبت رساند. رشد بیشتر نماگر هموزن نشانگر اقبال بیشتر معامله‌گران به سهام شرکت‌های کوچک‌تر بازار است.

رکوردشکنی‌های پیاپی در عرضه‌های اولیه

طی یک سال گذشته بارها اخباری از صف‌های طویل در کارگزاری‌ها برای دریافت کد بورسی منتشر شده است. نماگر اقبال گسترده مردم به بورس تهران تعداد مشارکت‌کنندگان در عرضه‌های اولیه است. در بیستم تیر سال ۹۷ رکورد مشارکت در عرضه‌های اولیه با عرضه پتروشیمی پارس شکست. در این روز عرضه اولیه سهام «پارس» با ۱۸۲ هزار متقاضی روبه‌رو شد. بعد از این به مدت سه ماه رکورد مشارکت در عرضه‌های اولیه تغییر نکرد تا اینکه «داوه» در مهر سال گذشته در فرابورس ایران عرضه شد و شاهد استقبال ۲۰۵ هزار نفر بود.

اما این رکورد تنها دو روز دوام آورد بعد از آن با عرضه «زپارس» در بورس تهران بار دیگر رکورد مشارکت با افزایش ۷ هزار نفری به ۲۱۲ هزار نفر رسید. در نیمه آبان‌ماه ۹۷ با افزایش ۲۵ درصدی متقاضیان عرضه اولیه‌ها این رکورد به اختیار «شبصیر» درآمد. ده روز بعد از آن نیز با عرضه اولیه «کگهر» رکورد مشارکت به ۳۱۰ هزار نفر افزایش یافت. اما پس از این تا مدت‌ها عرضه اولیه‌های جدید رکوردشکنی نکردند تا اینکه تامین سرمایه لوتوس در اوایل بهمن‌ماه عرضه شد و با استقبال ۳۶۰ هزار کد بورسی همراه شد. تا تیر ماه سال جاری بارها رکورد مشارکت جابه‌جا شد. در اواخر تیر اما با عرضه «نوری» میزان مشارکت به سطوح جدیدی وارد شد و ۵۸۲ هزار نفر در این عرضه اولیه شرکت کردند. بعد از این تاریخ طی ۴ عرضه اولیه متوالی رکورد هر بار تغییر کرد.

روز گذشته بار دیگر رکورد مشارکت در عرضه‌های اولیه بازار سهام شکسته شد. به‌طوری که در عرضه اولیه «بجهرم» بیش از ۸۱۸ هزار نفر یا به عبارتی دیگر حدود یک درصد از جمعیت ایران مشارکت کردند. این در حالی است که پیش از آن رکورد مشارکت متعلق به عرضه اولیه «رنیک» در ۱۳ شهریور سال جاری بود. این عرضه اولیه حدود ۶۴۹ هزار متقاضی داشت. رشد ۲۶ درصدی متقاضیان یک سهم در کمتر از یک ماه نشانگر عطش بالای خریداران برای ورود به این بازار است. پیام این موضوع به سیاست‌گذار عطش نقدینگی برای سرمایه‌گذاری در بورس است. در صورتی که فضای مناسبی ایجاد شود و بازار تعمیق یابد، می‌توان از نقدینگی سرگردان در اقتصاد برای رونق‌بخشی به بورس بهره جست. در این صورت هنگام ایجاد بحران‌های اقتصادی نقدینگی کمتری روانه بازارهای سفته‌ بازی مثل ارز و مسکن می‌شود و آسیب بحران شدت کمتری خواهد داشت.

پیشتازی با قوای نقدینگی

طی مدت اخیر به تعداد تحلیلگرانی که اعتقاد به حبابی شدن قیمت برخی از سهم‌ها در بازار دارند افزوده شده است. با این حال همچنان شاهد پیشتازی شاخص کل و فتح سطوح جدید هستیم. به نظر می‌رسد دلیل اصلی رشد این روزها نه تحلیل‌های بنیادی بلکه قدرت پول‌های جدید است. به عبارتی دیگر اگر تنها نیمی از ۸۲۰ هزار نفری که در عرضه اولیه روز گذشته فعال بودند به‌طور روزانه فقط ۵ میلیون تومان سهام معامله کنند، ارزش معاملات هر روز به بیش از ۲ هزار میلیارد تومان می‌رسد.

طبق آمارهای رسمی و نیمه‌ رسمی منتشر شده از دیگر بازارها شاهد رکود عمیق در بازارهای موازی هستیم. به‌طوری که آمار تعداد معاملات مسکن در شهریورماه به کمترین میزان از سال ۹۳ که این آمار ثبت می‌شود رسیده است. همچنین متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در تهران طی ماه گذشته با کاهشی ۶/ ۱ درصدی به کمتر از ۱۳ میلیون تومان رسید. به نظر می‌رسد رکود فراگیر بازارهای موازی موجب سرازیری نقدینگی به سوی بورس تهران شده است. در همین راستا می‌توان به ثبات نرخ ارز و سکه و به گواه فعالان این بازار کاهش شدید تعداد معاملات اشاره کرد. با بررسی تاریخی بورس تهران به این نکته دست می‌یابیم که هر گاه ارزش معاملات وارد سطوح جدیدی شده است، متوسط قیمت سهام نیز رشد چشمگیری کرده است.

به‌عنوان مثال از مهر ماه سال ۹۶ تا انتهای خرداد ۹۷ ارزش معاملات خرد روزانه به‌طور متوسط ۱۴۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده، در همین دوره شاهد رشد ۸/ ۲۱ درصدی نماگر اصلی بازار سهام بودیم. دوره بعدی مورد بررسی از ابتدای تیر ماه ۹۷ تا آخر مهر همان سال است که متوسط ارزش معاملات خرد در هر روز با رشد ۳۸۳ درصدی نسبت به دوره بررسی شده قبلی به ۷/ ۷۱۶ میلیارد تومان رسیده است. در همین مدت دماسنج اصلی بورس تهران شاهد رشد بیش از ۷۲ درصدی بود. بعد از مهر ماه سال گذشته بورس تهران وارد یک رکود دوره‌ای تا انتهای سال ۹۷ شد. به‌طوری که در این ۵ ماه متوسط ارزش معاملات خرد روزانه با کاهشی ۳۶ درصدی نسبت به دوره پیشین به ۴۵۸ میلیارد تومان رسید. در همین حال شاخص کل بورس تهران از اول آبان ۹۷ تا آخر اسفند همین سال با افت ۵ درصدی مواجه شد.

بعد از عید سال جاری نیز ارزش معاملات خرد به سطوح جدیدی وارد شد. به‌طوری که از ابتدای امسال تا آخر مرداد ماه متوسط ارزش معاملات روزانه هزار و ۲۳ میلیارد تومان بوده است. در همین دوره شاهد رشد ۴۹ درصدی دماسنج اصلی بورس تهران بودیم. اما از شهریور ماه شاهد صعود دوباره ارزش معاملات خرد به سطوح جدید و بی‌سابقه‌ای هستیم. به‌طوری که در این ماه چند بار رکورد تاریخی بیشترین ارزش معاملات خرد روزانه شکسته شد. در همین حال در شهریور ماه شاخص کل بورس تهران به ابر کانال سوم خود وارد شد و طی ۲۳ روز معاملاتی از ابتدای این ماه تا روز گذشته تنها ۵ روز منفی را تجربه کرده است. در این مدت دماسنج اصلی بازار سهام رشد ۱۸ درصدی را رقم زده است.

جهت‌یابی بورس تهران

روز گذشته نماگر اصلی بازار سهام به رقم ۳۱۴ هزار و ۴۰۹ واحد رسید. برخی تحلیلگران این روزها اعتقاد به حبابی شدن قیمت‌ها در بازار دارند. به نظر می‌رسد عامل اصلی رشد سهام در مدت اخیر نه تحلیل‌های بنیادی بلکه نقدینگی هیجان‌زده‌ جدید در بازار است. تعیین مسیر بعدی بورس تهران به عوامل متعددی مانند عوامل سیاسی، بازار جهانی و نرخ ارز وابسته است. اما در همین حال به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین ضامن حفظ سطوح فعلی در قیمت سهام و به تبع آن شاخص کل بازار، جریان نقدینگی باشد. در صورتی که ارزش معاملات خرد روزانه افت چشمگیری نداشته باشد، ریزش قیمت سهام دور از ذهن می‌نماید.

رفتار جالبی که در بازار به چشم می‌خورد تغییر حامیان اصلی دماسنج بورس تهران است. پیش از این در اغلب دوره‌های رشدی بازار، حامیان اصلی شاخص کل، بزرگان کامودیتی بورسی مانند گروه‌های فلزی، پالایشی و شیمیایی بودند. اما در دوره جدید که از شهریور آغاز شده این سنت تغییر یافته و اکنون بزرگان غیر کالایی نیز روزهای پرتکراری در فهرست نمادها با بیشترین تاثیر بر نماگر اصلی بورس تهران قرار گرفته‌اند.